Author:
Abstract
Sanatın en büyük var olma dürtülerinden biri, vesile olmaktır. Kişinin kendini ifade etmesine, eserin kendini göstermesine, izleyicinin idrak gücünün artmasına vesile olmak… Kökeni Arapça olan “vesile” kelimesi; aracı, araç, yöntem, fırsat gibi anlamlara denk düşmektedir. Bu da sanatın kimi zaman bir hedefe ulaşma konusunda aracı, bir düşünceyi anlatma konusunda araç, sanatçının arınması için kullandığı yöntem veya ortaya konulması gereken meselelerde bir fırsat olarak işleve sahiptir. Tüm bu bağlamları anlamsal ve işlevsel olarak içeren terapi olgusu ise sanatın fıtratında halihazırda var olan bir özelliğidir. Bu özellik sayesinde, özel bir çaba gerektirmeksizin samimi yapılan her sanat edimi, terapi ile birlikte şifayı da bünyesinde barındırmaktadır. Şifa verme amacıyla sanat aracılığıyla kullanılan ilk terapi yöntemleri antik dönemlerde ortaya çıkmıştır. Özellikle müzik kullanılarak uygulanan bu yöntemler zamanla tıp literatüründe yer edinmeye başlamıştır. İkinci Dünya Savaşı’na kadar bireyin ruhsal olarak iyi olma haline alternatif tıp çerçevesinde devam eden bu yöntemler, savaş sonrasında psikoloji ve sanat kavşağında literatürde yerini almıştır. Sanat terapisi olgusunun zamanla daha da iyi şekillenen kapsamı, dönemin sanat hareketlerinin eğilimleriyle etkileşime geçmiştir. Bu durum sanatın ve sanatçının beklentilerini farklı bir boyuta taşımış ve sanat terapisi olgusu, psikoloji alanından sanat alanına doğru bir merak gelişmesine olanak sağlamıştır. Bu sayede sanatın ne olduğu, sanatçının kim olabileceği gibi konular daha fazla tartışılır hale gelmiştir. Günümüze değin devam eden bu tartışmalar bize bu süreçte, her disiplinden ihtiyaç duyduğu şeyi, istediği şekilde alan bir sanatın varlığını kabul ettirmiştir. Bunun örneklerinden biri de Refik Anadol’un yapay zeka aracılığıyla sinirbilim yöntemlerinden faydalanarak ürettiği, kişilerin travmalarına şiirsel bir boyutta dahil olduğumuz veri resimleridir. Sanat terapi olgusunun bu manada bir araç olarak insanlığa hizmet ettiği ilk dönemlerinden, bir amaca dönüştüğü günümüze kadarki süreci, bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır.
Keywords
Abstract
One of the most prominent urges of art is to become an instrument. It aims to become an instrument for one to express themselves, the artwork to display itself, and the audience to perceive more. The word “vesile”[1] derives from Arabic and corresponds to the meaning of a medium, an instrument, a method, or an opportunity. Its main function is to become a medium to reach a goal, an instrument to express a thought, a method for the purification of the artist, or an opportunity for the matters that require to be handled. Including all of these in terms of both meaning and function, the concept of therapy lies as a feature of art. Thanks to this feature, each sincere performance of art, without requiring any special effort, inheres healing, as well as the function of therapy. The first therapy method using art for healing dates back to antiquity. Methods, including especially the use of music, can be observed in the medical literature. These methods continued to contribute to the psychological well-being of individuals and be used until World War II in the context of alternative medicine; then, they have become a part of the literature at the intersection between psychology and art. The scope of art therapy has been defined better over time, and the concept has interacted with the tendencies of other art movements. Accordingly, this has caused a different agenda in terms of the expectations of the art and the artist; therefore, the concept of art therapy has become a medium to raise curiosity for the field of art in the psychology field. This way, it has become much more controversial what is art and who can be the artist. These ongoing debates made us accept that a form of art that gets what it requires from any discipline exists. An example of it is the data paintings that Refik Anadol has created via artificial intelligence by using the methods of neuroscience. The main focus of this research is the process of the art therapy concept from the times that it has been used to serve people, until nowadays when it has turned into the end itself.
[1] The Turkish word that is originally used in this article for “instrument.”