İlkokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin, Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkisi
Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı; öğretmen algılarına göre, örgütsel bağlılık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın verileri 2018 yılında, İstanbul ili, Tuzla ilçesinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı kamu ve özel okullarda çalışan 481 öğretmenden elde edilmiştir. Bu araştırmada veriler, Üstüner (2009) tarafından geliştirilen “Örgütsel Bağlılık” ve Podsakoff ve MacKenzie (1989) tarafından geliştirilerek kullanılan “Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Ölçeği” ile toplanmıştır. Katılımcılardan elde edilen verilerin girişi, SPSS aracılığıyla yapılmış; araştırma verileri “ortalama”, “standart sapma”, “pearson moments korelasyon katsayısı” ve “regresyon analizi” ile çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen analiz sonuçlarına göre; ilkokullarda görev yapan öğretmenlerin, örgütsel bağlılıkları ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algı ortalamaları yüksek düzeydedir. Yine araştırma sonuçlarına göre; örgütsel bağlılık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasında orta düzeyde, pozitif yönde anlamlı bir ilişki vardır ve örgütsel bağlılık, örgütsel vatandaşlık davranışlarının yordayıcısıdır. Elde edilen sonuçlar araştırmanın hipotezlerini destekler niteliktedir.
Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arttıkça sergiledikleri örgütsel vatandaşlık davranışları da artacaktır. Etkili ve verimli bir eğitim öğretim ortamının hazırlanmasında öğretmenlerin sahip oldukları örgütsel vatandaşlık davranışlarının yüksek olması kritik bir rol oynayacaktır. Bu bağlamda kurumlardaki örgütsel bağlılığın geliştirilmesi ve bu konu ile ilgili çalışmaların yapılması son derece önemli olduğu açıktır. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının artırılması için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yeni politikalar geliştirilmelidir. Ayrıca okul yöneticilerinin de öğretmenlerin okullarına olan bağlılıklarının güçlendirilmesi hususunda ekstra çaba sarf etmeleri okullardaki eğitim ve öğretimdeki kalitenin yükselmesi açısından kritik bir öneme sahiptir.
Keywords
Abstract
The purpose of this research is the relationship between organizational commitment and organizational citizenship behaviors according to the perceptions of teachers. Relational screening model is used in the research. The data of the study are acquired from 481 teachers working in public and private schools of the Ministry of National Education in Tuzla, İstanbul in 2018. In this study, the data are collected by ‘’Organizational Commitment Scale’’ developed by Üstüner (2009) and ‘’Organizational Citizenship Behavior Scale’’ which is developed by Podsakoff and Mac Kenzle (1989). The data acquired from participants are entered through SPSS and the data are analyzed by ‘’Standard Deviation’’, ‘’The Pearson Product-Moment Correlation Coefficient’’, ’’Regression Analysis’’ and ‘’Average Deviation’’. According to the result of the analysis, the perception level of the teachers working in primary schools about organizational commitment and organizational citizenship behaviors is high. According to another result of the study, there is a moderately positive relationship between organizational commitment. Besides, organizational commitment is the predictor of organizational citizenship behaviors.
As the organizational commitment levels of the teachers increase, their organizational citizenship behaviors will increase too. The high level of organizational citizenship behaviors of teachers will play a critical role in the preparation of an effective and productive educational environment. In this context, it is obvious that the organizational commitment in the institutions and the studies on this subject are very important. New policies should be developed by the Ministry of National Education to increase the organizational commitment of teachers. In addition, the outstanding effort of school administrators to strengthen teachers’ commitment to their schools is of critical importance for improving the quality of education and training in schools.
Keywords
- 1. Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990a). Organizational socialization tactics: A longitudinal analysis of links to newcomers’ commitment and role orientation. Academy of Management Journal, 33(4), 847-858.
- 2. Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
- 3. Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1991).A three component conceptualization of organizational commitment Human resource management review. 1 (1). 61-89.
- 4. Aslan, Ş. (2008). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Örgütsel Bağlılık ve Mesleğe Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Araştırılması, Yönetim ve ekonomi Yıl:2008 Cilt:15 Sayı:2, 163-178 Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültes Dergisi, Sayı 28 2010/II), ss. 101-115
- 5. Avcı, A. (2015). Örgütsel vatandaşlık davranışları: kavramsal gelişimi ve eğitim örgütleri açısından etkileri.
- 6. Avcı, A. (2017). Örgütsel bağlılık: Kavramsal çerçevesi ve eğitim örgütleri açısından Turkic etkileri, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Volume 12/6, p. 55-76
- 7. Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- 8. Balcı, A. (2003). Örgütsel Sosyalleşme Kuram Strateji Ve Taktikler, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- 9. Başaran, İ. E. (1982). Örgütsel davranış. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
- 10. Bateman, T. S., & Otgan, D. W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee “citizenship”. Academy of Management Journal, 26(4), 587- 595.
- 11. Becker, H. S., (1960). “Notes on The Concept of Commitment”, American Journal of Sociology, 66 (1), 32 40.
- 12. Brown, R. B. (1996). Organizational commitment: Clarifying the concept and simplifying the existing construct tpology. Journal of Vocational Behavior, 49(3), 230-252
- 13. Buluç, B. (2009a). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57), 5-34.
- 14. Cohen, A. And E. Vigoda. (2000). “Do Good Citizen Make Good Organizational Citizens? An Empirical Examination of the Relationship Between General Citizenship and Organizational Citizenship Behavior in Israel” Administration and Society, 32(5), 596-625.
- 15. Çelik, M. (2007). Örgüt kültürü ve örgütsel vatandaşlık davranışı –bir uygulama-. Doktora tezi. Atatürk Üniversitesi.
- 16. Çetin, F., Basım, H.N., Aydoğan, O. (2011). Örgütsel bağlılığın tükenmişlik ile ilişkisi: Öğretmenler üzerine ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 61-70.
- 17. Doğrul, M.A. (2013). Örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
- 18. Durna, U. ve Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi,6(2), 210-219.
- 19. George ,J.R. (1991). “State Or Trait: Effect Positive Wood On Prosocial Behaviors At Work”, Journal Of Applied Psychology, 76(2), 299-307.
- 20. Güçel, C. (2013). Örgütsel bağlılığın örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi örgütsel adaletin aracılık rolü: İmalat işletmelerine yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 173-190.
- 21. Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi.
- 22. Farh, J. L., Zhong, C. B., & Organ, D. W. (2004). Organizational citizenship behavior in the People's Republic of China. Organization Science, 15(2), 241-253.
- 23. İplik, F. N. (2015). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı (Akademisyen Kitabevi, Ankara).
- 24. Karacaoğlı, K. ve Güney, Y.S. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının, örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisi: Nevşehir ili örneği
- 25. Katz, D.,Kahn, R.L. (1977). Örgütlerin toplumsal psikolojisi. (Çev: H. Can, Y.Bayar) Ankara: TODAİE 167.
- 26. Kaya, N., Selçuk, S. (2007). Bireysel Başarı Güdüsü Organizasyonel Bağlılığı Nasıl Etkiler?, Doğuş Üniversitesi Dergisi 8/2, s:175-190
- 27. Koşar, D., & Yalçınkaya, M. (2013). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının yordayıcıları olarak örgüt kültürü ve örgütsel güven. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 19(4), 603-627.
- 28. Kurşunoğlu, A., Bakay, E., Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin bağlılık düzyleri.
- 29. Meyer, .P., & Allen, N.J. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resources Management Review, 1, 61-89
- 30. Meyer, John P., Allen, Natalie J. ve C.A., SMITH (1993). “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of A Three-Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, 78, 538-551.
- 31. Oğuz, E., & YILMAZ, K. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin okul kültürüne ilişkin algıları (Yozgat örneği). Eğitim ve Bilim, 31(142), 89-98.
- 32. O’Reilly III, C. & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, identification, and internalization on prosocial behavior. Journal of Applied Psychology, Vol. 71(3), 492-499.
- 33. Organ, D. W., & Konovsky M. (1989). Cognitive Versus Affective Determinants of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Psychology, 74, 1,157-164.
- 34. Organ, D. W., (1990). “The Motivational Basis Of Organizational Citizenship Behavior”, Research In Organizational Behavior, 12, 43-72.
- 35. Podsakoff, P.M. ve Mackenzie, S.B. (1994). “Organizational Citizenship Behaviors And Sales Unit Effectiveness”, Journal of Marketing Research, August, 351, 351-363.
- 36. Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Morman, R. H., & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1(2),107-142.
- 37. Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., & Bommer, W. H. (1996). Transformational leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction, commitment, trust, and organizational citizenship behaviors. Journal of Management, 22(2), 259-298.
- 38. Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., Paine, J.B., Bachrach, D.G. (2000). “Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review Of The Theoretical And Empirical Literature And Suggestions For Future Research”, Journal of Management, 26(3), 513.
- 39. Randall, D.M. (1987). Commitment and the organization: The organization man revisited. Academy of Management Review, 12, 460- 471.
- 40. Sagie, A.(1998). Employee absenteeism, organizational commitment, and job satisfation: Another look. Journal of Vocational Behavior, 52:156-171.
- 41. Schein, Edgar. H.(2004). Organizational culture and leadership. San Francisco, CA: Jossey, 2004.
- 42. Schein, E. H., & Tosun, M. (1978). Örgüt psikolojisi. Türkiye Ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
- 43. Şükrü, A. D. A., & Ahmet, A. Y. I. K. (2008). İLKÖĞRETİM OKULLARINDA OKUL KÜLTÜRÜ. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 26-39.
- 44. Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi, Nobel Yayın Dağıtım, 3. Baskı
- 45. Turnipseed, D. L.(2002). Exploring the link between organization citizenship behavior and the personal ethics. Journal of Business Research, 55 (1) : 1-15.
- 46. Uygur, A. (2007). Örgütsel Bağlılık İle İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Arastırması, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 71 – 85.
- 47. Üstüner, M. (2009). Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-18.
- 48. Wiener, Y. (1982). Commitment in organizations: A normative view. Academy of Management Review, 7(3), 418-428.
- 49. Yeşilyurt, R. (2015). Okul müdürlerinin etkileşimci liderlik stilleri ile öğretmenlerin okula bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tesi, Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
