Devlet Orman İşletmelerinin Başarı Düzeyleri Ve Optimal İşletme Büyüklüğünün Belirlenmesi (Doğu Karadeniz Bölgesi Örneği)
Author:
Abstract
Dünya’da 19. yüzyılda gerçekleşen sanayi devrimiyle gelişen piyasa ekonomisi ve teknolojiyle birlikte özellikle Avrupa’da nüfus ve hayat standartlarında önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişimler beraberinde doğal kaynaklara ve özellikle ormanlara olan talebi arttırmıştır. Oluşan bu talebin sürdürülebilir bir şekilde karşılanması ancak sahip olunan doğal kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasıyla mümkün olmaktadır. Türkiye’de ormancılık faaliyetlerinin en yoğun gerçekleştirildiği ekonomik birimler olan Devlet Orman İşletmelerinin (DOİ) sahip oldukları üretim araçlarını etkin kullanabilmeleri ancak optimal işletme büyüklüklerine ulaştıklarında gerçekleşebilecektir. DOİ’lerin optimal işletme büyüklüklerinin belirlenmesi, bu işletmelerin başarılı olabilmeleri, maliyetlerini düşürerek daha yüksek gelirler elde edebilmeleri açısından önemli bir konudur. Bu kapsamda Doğu Karadeniz Bölgesi’nde faaliyet gösteren 21 DOİ’nin etkinlik düzeyleri Veri Zarflama Analizi ile ormanların ve dolayısıyla DOİ’lerin ekonomik, ekolojik ve sosyal fonksiyonları göz önünde bulundurularak 4 farklı senaryo ile belirlenmiştir. Etkin çıkan DOİ’lerin verilerinden hareketle Ortalama Maliyet Yaklaşımı yardımıyla her durum için optimal işletme büyüklükleri hesap edilmiştir. Ayrıca modellenen Toplam Gelir- Toplam Maliyet fonksiyonları yardımıyla da DOİ’lerin etkin olabilmeleri için üretmeleri gereken ürün miktarları hesaplanmıştır. Etkin DOİ’ler için optimal işletme büyüklükleri 83135.83 hektar (ha) - 83296.19 ha. olarak hesap edilmiştir. DOİ’nin varlıklarını devam ettirebilmeleri ve sahip oldukları kaynakları daha etkin kullanabilmeleri için özellikle kuruluşlarında, ekonomik ölçütlere dayanmayan ve ekonomik analizler yapılmadan siyasi kararların etkisinde kalınmamalıdır. Acil olarak DOİ’ler de personel politikaları ve maliyetlendirme konuları gözden geçirilmelidir. Maliyet minimizasyonu çalışmalarıyla birlikte üretim ve satış programlarının da bu amaç doğrultusunda planlanması gerekmektedir.
Keywords
Abstract
With the industrial revolution that took place in the world in the 19th century, with the developing market economy and technology, especially in Europe, significant changes in population and living standards have occurred. These changes have increased the demand for natural resources and especially forests. This demand can be met in a sustainable manner only by using the natural resources effectively. In Turkey, the most intensive forestry activities carried out by economic agents of the State Forestry Enterprises (SFE) can effectively use the means of production can only be realized when they have reached their optimal size of business. Determining the optimal business size of SFEs is an important issue for them to be successful and lower their costs and get higher revenues. In this context, efficiency levels of 21 SFEs operating in the Eastern Black Sea Region were determined by Data Envelopment Analysis in 4 different scenarios considering the economic, ecological and social functions of forests and thus SFEs. Based on the data of the effective SFEs, the optimal operating sizes were calculated for each case using the Average Cost Approach. In addition, with the help of the modeled Total Revenue-Total Cost functions, the product quantities that SFEs need to produce in order to be effective are calculated. Optimal operating sizes for effective SFEs are 83135.83 hectares (ha) - 83296.19 ha. calculated as. In order for the SFE to maintain its assets and use its resources more effectively, especially in its organizations, political decisions that are not based on economic criteria and without economic analysis should not be affected. Immediately, personnel policies and costing issues in SFEs should be reviewed. Production and sales programs should be planned for this purpose along with cost minimization studies.