Türkiye’de Kamu Sosyal Koruma Harcamaları Kapsamında Engellilere Yönelik Harcamalar: Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme
Author:
Abstract
Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de kamu sosyal koruma harcamaları kapsamında engellilere yönelik harcamaların gelişimini inceleyerek ülkemizin OECD ülkeleri içindeki mevcut konumunu ortaya koymaktır. Öncelikle Türkiye’de engellilere yönelik izlenen kamu politikaları özellikle yasal ve kurumsal düzenlemeler bağlamında incelenmiştir. Engelli haklarının tesisi ile engellilerin gerek sosyal hayata gerekse istihdama katılımlarının sağlanarak arttırılması konusunda yapılanlar ve politika uygulamalarına değinilmiştir. Başvurulan temel veri kaynakları, TUİK Sosyal Koruma İstatistikleri ve OECD Sosyal Harcamalar Veri Tabanı (SOCX)’dır. TUİK’in 2017 yılı sosyal koruma istatistiklerine göre Türkiye’de sosyal koruma harcamalarının GSYİH içindeki payı %12,3 iken engelli/malullere yapılan yardımların GSYİH’den aldığı pay %0,4’tür. 2017 itibarıyla sosyal koruma kapsamında engelli/malül maaşı alan kişi sayısı 847.000’dir. 2016 yılı OECD verilerine göre Türkiye kamu sosyal harcamalarının GSYİH’den aldığı pay (%12,5) OECD ortalamasının oldukça altındadır (%20,5). Türkiye’de 2015 itibarıyla iş göremezlikle ilgili (engellilik, mesleki yaralanma, hastalık) kamu harcamalarının GSYİH’den aldığı pay %0,4’tür. OECD ortalamasının (%1,9) altında kalan Türkiye, Meksika’dan sonra en düşük paya sahip ülkedir.
Keywords
Abstract
The purpose of this study is to examine the development of expenditures for individuals with disabilities as part of public social protection expenditures in Turkey and to present the current situation of Turkey within OECD countries. Firstly, public policies for disability in Turkey are examined especially in the context of legal and institutional arrangements. What have been done for the establishment of disability rights and to increase participation of disabled individuals to both social life and employment are addressed in the light of policy implementations. The main data sources referred to are the Turkstat’s Social Protection Statistics, and the OECD Social Expenditure Database (SOCX). According to the Turkstat’s Social Protection Statistics for 2017, social protection benefits for disability constitutes 0.4% of GDP in Turkey, while the share of social protection expenditure in GDP is 12,3%. As of 2017, the number of persons receiving disability pensions under social protection is 847,000. According to the OECD data for 2016, the share of public social expenditures in GDP (12.5%) is much lower than the OECD average (20.5%). As of 2015, the share of public spending on incapacity (disability, occupational injury and disease) in GDP is 0.4%. Turkey, which is below the OECD average (1.9%), has the lowest share after Mexico.