Author:
Abstract
Hasankeyf, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Batman İline bağlı, iki yakasını Dicle Nehri’nin ayırdığı on bin yıllık bir tarihi ilçedir. Tarihin her döneminde önemini korumuş olması ve önemli ticaret güzergâhı üzerinde bulunması hasebiyle birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Zengin bir tarihi mirasa sahip olan Hasankeyf, Roma döneminde başlayan ve İslâmi dönemleri de kapsayan (Artuklu, Eyyübi, Akkoyunlu, Osmanlı v.s.) mimari dokusuyla önem arz etmektedir Hasankeyf’in ne yazık ki ILISU Baraj projesiyle köklü bir geçmişimizi sulara hapsedecek olması oldukça üzücüdür. Hasankeyf’te yer alan tarihi mezar taşlarının bulunduğu alan Türk kültürünün farklı zamanlarda sahip olduğu mezar geleneklerini yansıtması açısından, önemli kültür merkezlerinden biridir. Belirtilen alanlar da kullanılan malzemenin dayanıksızlığı nedeniyle günümüzde bu taşların çoğu tahrip olmuştur. Tarihi Mezar taşlarının bulunduğu alanlar başlıklar halinde gruplandırılarak verilmeye çalışılmıştır. Bunların; Tarihi mezarlık alanları ve hazire alanları şeklinde olduğu görülmüştür. Bu doğrultuda bir gruplandırma yapılarak değerlendirilme yoluna gidilecektir. Ele alınan mezar yapıları arasında form ve üslup açısından özellik arz edenlerin çizimleri yapılmış, metinleri çözülmüş, süsleme özellikleri incelenerek bu önemli kültür varlıklarının sanat tarihi içindeki önemleri saptanmış ve bu eserlerin Türk Sanatındaki yeri vurgulanmaya çalışılmıştır
Keywords
Abstract
Hasankeyf is a 10000-year-old historical district that is separated by the Tigris River on two sides in Batman province of Southeast Anatolian Region. It has hosted many civilizations as it has maintained its importance in all eras of the history and is located on an important trade route. Having a rich historical heritage, Hasankeyf is important with its architectural texture that dates back to the Roman Period and covers the Islamic periods as well (Artuqids, Ayyubids, Akkoyunlus, Ottomans etc.). It is unfortunate that the deep-rooted history of Hasankeyf will be confined to the waters due to the Ilısu Dam Project. The area of historical tomb stones in Hasankeyf is one of the important cultural centers in terms of reflecting the graveyard traditions that the Turkish culture had in different eras. Many of these stones have fallen into ruin today because of the lack of resistance of the materials used in these areas. The areas where historical grave stones are located are grouped under headings. It was found that they are in the form of historical graveyards and burial areas. Accordingly, they will be grouped and evaluated in this way. Drawings of graveyard structures that are specialized in terms of form and style were made, the scripts written on them were encoded, their ornamentation characteristics were examined, importance of these valuable cultural assets in art history was determined and the place of these works in the Turkish Art was emphasized.