Türk Sivil Toplumunun Tarihi Gelişimi: Osmanlı Devleti’nden Cumhuriyet’e Mukayeseli Bir Analiz (1839-1950)
Author :
Abstract
Demokrasinin en önemli unsurlarından biri olan sivil toplum örgütlü, sosyal hayatın bir getirisidir. Türkiye’de sivil toplum anlayışının esasında oldukça köklü bir geçmişi vardır. Bu nedenle günümüz sivil toplum anlayışını kavrayabilmek için kavramın Türkiye’deki geçmişini irdelemek gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı Osmanlı Devleti’nin son dönemlerindeki modernleşme hareketlerinin neticesinde ortaya çıkan sivil toplum hareketleri ile Cumhuriyetin ilk yıllarından 1950 yılına kadar olan tek parti iktidarı dönemindeki sivil toplum anlayışının bir mukayesesini yapmaktır. Bu kapsamda, çalışmanın ilk bölümünde sivil toplum kavramı analiz edilecektir. İkinci bölümde, genel hatlarıyla Osmanlı Devleti’nde sivil toplumun unsurlarından bahsedildikten sonra Tanzimat ve Meşrutiyet döneminde ortaya çıkan sivil toplum kuruluşları ve Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki sivil toplum anlayışı irdelenecektir. Çalışmanın son bölümünde ise 1839-1950 yılları arasında Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti açısından sivil toplumun kapsamlı bir kıyaslaması yapılacaktır.
Keywords
Abstract
Civil society, one of the most essential constituents of democracy, is a necessity of organised social life. Civil society intellection has a rooted background in Turkey. To grip today’s sivil society intellection the background of it in Turkey must be addressed. The aim of this study is to compare the sivil society movements which emerged as a result of modernization at the last periods of the Ottoman Empire with the first years of the Republic until the end of single-party system. Within this scope, in the first part of the study, the concept of sivil society will be analyzed. In the second part of the study, after mentioning the sivil society organizations in general terms, the ones that emerged during the political reforms made in the Ottoman State, and the ones emerged at the first years of Republic will be examined. Lastly, the comparison of sivil society intellection between the years of 1839 and 1950 from the point of the Ottoman Empire and Turkish Republic will be done.
Keywords
- Acun, F. (2005). ''Osmanlı Şehirlerinde Devlet ve Sivil Toplum'', Sivil Toplum Dergisi, 3(10): 51-60.
- Acun, F. (2005). ''Osmanlı Şehirlerinde Devlet ve Sivil Toplum'', Sivil Toplum Dergisi, 3(10): 51-60.
- Akçeşme, F. (2013). ''Sivil Toplum ve Türkiye Cumhuriyeti'ndeki Yeri'', HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 2(4): 202-225.
- Akpınar Gönenç, A. (2001). Sivil Toplum, Düşünsel Temelleri, Altkitap Yayınları, İstanbul. Akşin, S. (1996). Türkiye'nin Yakın Tarihi 1789-1980, İmaj Yayınları, Ankara.
- Aslan, S. (2010). ''Türkiye'de Sivil Toplum'', Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (9): 260-283.
- Baykan, A. & Ötüş-Baskett, B. (1999). Nezihe Muhiddin ve Türk Kadını, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Belge, M. (2003). Sivil Toplum Nedir? Sivil Toplum ve Demokrasi Konferans Yazıları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sivil Toplum Kuruluşları Eğitim ve Araştırma Birimi.
- Berki, Ş. (1969). ''Vakfın Mahiyeti'', Vakıflar Dergisi, (8): 1-7.
- Çaha, Ö. (1994). ''Osmanlı'da Sivil Toplum'', Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 49(3): 79-99.
- Çaha, Ö. (1995). ''Cumhuriyet Türkiye'sinin İlk Yıllarında Sivil Toplum'', Journal of Islamic Research, 8(2): 99-113.
- Çaha, Ö. (2017). Sivil Kadın, Savaş Yayınları, Ankara.
- Çiftçi, C. (2010-2012). Toplum: Kökenler, Örgütlenme ve Çalışma Yaklaşımları (Sivil Toplum Kuruluşlarıİçin), Türkiye'nin Az Gelişmiş Bölgelerindeki (Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgeleri) Kadın ve Kadın STK'larının Güçlendirilmesi Projesi, AB.
- Diamond, L. (1992). Civil Society and Development of Democracy, Estudio/Working Paper. Feroz, A. (2003). The Making of Modern Turkey,Routledge, New York.
- Gevgilili, A. (1990). Türkiye'de Yenileşme Düşüncesi, Basın ve Atatürk, Bağlam Yayınları, İstanbul.İnalcık, H. (1964). ''Sened-i İttifak ve Gülhane Hatt-ı Hümayunu''. Belleten Dergisi, (112): 603-622. İnalcık, H. (2016). Osmanlı ve Modern Türkiye Araştırmaları, Timaş Yayınları, İstanbul.
- Kabacalı, A. (1992). Türkiye'de Gençlik Hareketleri, Altın Kitaplar Yayınları, İstanbul.Kabacalı, A. (1994). Türk Basınında Demokrasi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Kapani, M. (1993). Kamu Hürriyetleri, Yetkin Yayınları, Ankara.
- Keyman, E. F. (2006). Türkiye’de Sivil Toplumun Serüveni: İmkansızlıklar İçinde Bir Vaha, STGM, Ankara.
- Mardin, Ş. (1991). Türk Modernleşmesi, İletişim Yayınları, İstanbul. Mardin, Ş. (2010). Sivil Toplum, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Sayarı, S. & Dikici Bilgin, H. (2016). Karşılaştırmalı Siyaset, Temel Konular ve Yaklaşımlar, Bilgi Yayınları, İstanbul.
- Tanör, B. (1992). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, Der Yayınları, İstanbul.
- Toprak, Z. (1988). ''Osmanlı Kadınları Çalıştırma Cemiyeti, Kadın Askerler ve Milli Aile''. Tarih ve Toplum Dergisi, (51): 34-38.
- Wapner, P. (1996). Environmental Activism and World Civil Politics, State University of New York Press, New York.
