Author :
Abstract
28 Haziran 1914 tarihinde Avusturya-Macaristan veliahtının bir Sırplı tarafından öldürülmesi ile başlayan Birinci Dünya Savaşı, dünya tarihinin en kapsamlı savaşı olmuştur. İçinde bulunduğu ekonomik buhranla söz konusu savaşa dâhil olan Osmanlı Devleti için savaş, bir yıkım niteliğinde olmuştur. Zira Osmanlı Devleti'nin tüm imkânlarını seferber ederek girdiği bu savaşta; cephelerde binlerce şehit verilirken, cephe gerisinde kalan Osmanlı halkı da bir yaşam savaşı vermiştir. Cephe ile cephe gerisinin belirsizleştiği Birinci Dünya Savaşı’nda Türkiye'de yaşayan sivil halk, açlığın ve yoksulluğun pençesinde hayatta kalmak için mücadele etmiştir. Bununla birlikte Osmanlı toplumu tarafından imrenilerek bakılan memurlar da Birinci Dünya Savaşı'ndan olumsuz etkilenmiştir. Bu çalışmada da Birinci Dünya Savaşı sürecinde Türkiye'de yaşayan memurların yaşadığı sorunlar ele alınmıştır. Elde edilen bulgulardan savaş yıllarında memurların büyük bir kısmının açlığın ve sefaletin pençesine düştüğü ve içlerinden bazılarının hayatta kalabilmek için dilencik yapmak zorunda kaldığı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra savaş sürecinde memurların bir kısmının ticaretle uğraştığı, bir kısım memurun ise karaborsacılık yaptığı anlaşılmaktadır. Savaş sürecinde memurların başka işlerle meşgul olmaları ise memur kadrolarının boşalmasına neden olmuştur.
Keywords
Abstract
The First World War, which began with the kill of the Austro-Hungarian crown prince on 28 June 1914 by a Serbian, was the most comprehensive war in world history. The war was a destruction for the Ottoman Empire involved in the war with the economic depression caused by the Balkan Wars. While thousands of soldiers were martyred in fields of this war in which the Ottoman Empire used every means available, the Ottoman people behind the front also fought a life war. In the First World War where front and the rest of the front become obscured, Ottoman people who lived in Turkey has been affected at the maximum level Civilians living in Turkey has struggled to survive in the grip of hunger and poverty with the participation of the Ottoman Empire in the war However, Civil servants coveted by Ottoman society were highly influenced by the First World War. In this study, the problems experienced by the civil servants who lived in Turkey during the First World War have been addressed. According to the data obtained, it was detected that most of the civil servants fell into the grip of hunger and misery during the war years, and some of them even had to begging to survive. In addition to this, some of the civil servants are engaged in trade while some civil servants made profiteering.
Keywords
- AFYONCU, E., Sorularla Sorularla Osmanlı İmparatorluğu, İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2012.
- AKYILDIZ, A., Osmanlı Merkez Teşkilatında Reform (1836-1856), İstanbul :Timaş Yayınları, 2018. AKYILDIZ, A.“ Osmanlı Bürokrasisi ve Modernleşme, İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
- ÇİÇEK, H.G., ve DİKMEN,S., “Osmanlı Devleti'nde Bütçenin ve Bütçe Hakkının Tarihsel Gelişimi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 1 , sy.2, (2015) :83-98.
- DULUM, S., “Osmanlı Devleti'nde Kadının Statüsü ve Çalışma Hayatı (1839-1918)”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir 2006.
- ELDEM, V., Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomisi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1994,
- ERDEM, Y., ve YİĞİT, H., Bâcıyan-ı Rûmdan Günümüze Türk Kadının İktisadi Hayattaki Yeri, İstanbul : İstanbul Ticaret Odası Yayınları, 2010.
- ERDEMİR, L.,“ I. Dünya Harbi'nin İstanbul'da Sosyal Hayata Etkisi” , Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti, Ed: Ali Arslan- Mustafa Selçuk İstanbul: Kitabevi Yayınları, İstanbul 2015.
- GÖZCÜ, A.,“ I.Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti'nin Gündelik Hayatından Kesitler”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVI/32 (2016- Bahar/Spring) ,
- GÜNAYDIN, N., İlk Kadın Memurlar” , Hayat Tarihi Mecmuası, Mayıs,:3, C:1, S:4, İstanbul 1967.
- HEPER, M.,“19. yy'da Osmanlı Bürokrasisi”,Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye Ansiklopedisi, c.I, İstanbul : İletişim Yayınları, 1985.ss:245-259.
- İNALCIK, H. ve QUATRET D., Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, (1600-1914), Cilt: 2, (Çev: A. Berktay- S.Andıç- S. Alper), İstanbul: Eren Yayınları, 2004.
- İNALCIK,H., “Bürokrasi, Batılılaşma, Laikleşme”,TBB Dergisi, S:50, 2004.
- KARAL, E.Z., Osmanlı Tarihi, C.VI, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2007.BOROTAV, K., Türkiye İktisat Tarihi 1908-2009, Ankara: İmge Kitabevi, 2015.
- KURNAZ, Ş., Cumhuriyet Öncesi Türk Kadını (1839-1923), Ankara: T.C Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1991.
- MAKAL, A., Osmanlı İmpratorluğu'nda Çalışma İlişkileri : 1820-1920, Ankara :İmge Kitabevi, 1997.
- MÜDERRİSOĞLU,A., Kurtuluş Savaşı'nın Mali Kaynakları, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 1990.
- ÖZDEMİR ,H., Osmanlı Devleti'nde Bürokrasi, İstanbul:, Okumuş Adam Yayınları,2001.
- ÖZGER, Y.,“Osmanlı'da Kadınların Memuriyette İstihdamı Meselesi ve Sicill-i Ahvâlde Kayıtlı Memurelerin Resmi Hâl Tercümeleri”,History Studies, Volume 4/1, 2012.
- SANDER,O., Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918'e, Ankara: İmge Kitabevi, 2013.
- SAYDAM, A., “Memur- Maaş- Yolsuzluk İlişkisi ve Tanzimat Yönetimi”, Toplumsal Tarih, sy.34, Ekim 1996.
- SERTEL, Z. Hatırladıklarım, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2000.
- TERZİ, M.A., Türk Devlet Geleneği'nde Bürokrasi ve Memur, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları,2015.TEZCAN, C., “Tekâlif-i Harbiye ve Tekâlif-i Milliye Örneklerinde Savaş Dönemleri Mali Politikaları”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2005.
- TOPRAK, Z., İttihat-Terakki ve Cihan Harbi, İstanbul: Kaynak Yayınları, 2016.TOPRAK, Z., Türkiye'de Milli İktisat (1908-1918), İstanbul: Doğan Kitap,2012.
- YILDIRIM, M.A., “Birinci Dünya Savaşı Yılları'nda Osmanlı Devleti'nin Beşinci Düşmanı: Çekirgeler”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, Vol. 3 (4), 2014.
