Author :
Abstract
İran'da Nükleer faaliyetler batılı devletlerin yardımıyla başlamıştır. Bu başlangıç devamında İran’da yaşanan devrime kadar özellikle ABD, Almanya ve Fransa gibi batılı devletlerin katkısıyla ilerlemiştir. Ancak devrim sonrası İran’ın batıyı düşman görmesi sonrası bu ülkelerle olan ilişkileri tamamen değişmiş ve batı da bu durumda yeni bir konum almıştır. Özellikle devrim öncesi desteklenen İran’ın nükleer çalışmaları artık tehdit olarak görülmüş ve buna mukabil olarak yaptırım kararları alınmıştır. Bahsi geçen yaptırımlar zaman zaman ilişkilerde yumuşama dönemine girilmesiyle yumuşatılsa da, son haliyle tekrar ağır yaptırımlara dönüşmüştür. Bu çalışmada değişen ilişkiler neticesinde dostun elindeki silahların tehdit olmadığı, ancak diğer taraftan düşmanın elindekilerin ise son derece tehlikeli görüldüğü varsayımı ABD-İran ilişkileri üzerinden nükleer faaliyetler ile test edilmektedir.
Keywords
Abstract
Nuclear activities in Iran started with the help of western states. This initial continuation has continued with the contribution of western states such as USA, Germany and France until the revolution in Iran. However, after the revolution, Iran's relations with these countries changed completely and the West took a new position in this situation. In particular, Iran's nuclear activities, which were supported before the revolution, are now seen as a threat and sanctions have been taken. Although the sanctions mentioned were softened by entering the period of softening in the relations from time to time, they became heavy sanctions again. In this study, the assumption that the weapons in the hands of the friend is not a threat as a result of the changing relations, but that the enemies in the hands of the enemy are seen as extremely dangerous is tested by nuclear activities over US-Iran relations.
Keywords
- AKBAŞ, Zafer, İran’ın Nükleer Enerji Politikası ve Yansımaları, History Studies, Cilt 5, Sayı 2, 2013.
- KİBAROĞLU, Mustafa, İran’ın Nükleer Programı ve Türkiye, Bilge Strateji, Cilt 5, Sayı 9, güz EKİNCİ, Arzu Celalifer, İran Nükleer Krizi, USAK yayınları, Ankara, 2009.
- KÖSE, Talha, İran Nükleer Programı ve Ortadoğu Siyaseti Güç dengeleri ve diplomasinin imkanları, SETA, Ankara, 2008.
- GAFFY, Mark, “Sırada İran mı Var?”, Bülent ARAS, Irak Savaşı Sonrası Ortadoğu, Tasam Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, Eylül 2004.
- LİNZER, Dafna, Past Arguments Don’t Square With Current Iran Policy, The Washinghton Post, 27 Mart 2005.
- ABD-Iran Antlaşması, 10 Mart 1970’te kabul edilen, Nükleer Silahların Yayılmasının ÖnlenmesiAntlaşması” genel çerçevesi içerisinde Kongre‟ye sunulan ikili antlaşmaların ilki olabilirdi. Fakat,şubat 1979 İslam Devrimi, ABD ile İran arasındaki tüm nükleer işbirliğini durdurdu. Bakınız:“Iran: The US-Iran Nuclear Energy Agreement,” Confidential, Briefing Paper State, DNSA (Item Number IR01605), Washington DC, 20 Ekim 1978.
- KİBAROĞLU, Mustafa, İran’ın Nükleer Güç Olma İddiası ve Batı’nın Tutumu: Şah’a Destek, Mollalara Yasak, Akademik Ortadoğu, Cilt 1, Sayı 1, 2016.
- “Communication dated 26 November 2004 received from the Permanent Representatives ofFrance, Germany, the Islamic Republic of Iran and the United Kingdom concerning the agreement signed in Paris on 15 November 2004,” INFCIRC/637, Kasım 26, 2004.
- İran’a 6 hafta yeter. Internet Haber, 11 Temmuz 2006, https://www.internethaber.com/irana-6- hafta-yeter-31476h.htm (Erişim Tarihi: 25.02.2019)
- TOPAK, Suat Tayfun, Uluslar arası Sistemde Nükleer Güç Dengesi: İran’ın Nükleer Programı veSon Dönem Türk Dış Politikası Bağlamında Türkiye’nin Rolü, International Journal of Social Science, cilt 6, sayı 5, Mayıs 2013.
- ERDBRİNK, Thomas, “Ahmedinejat Vows Dramatic Expansion of Iran’s Nuclear Program”, The Washington Post, November 30, 2009.
- SİNGH Michael, “To Keep the Peace with Iran, Threaten to Strike”, The Washington Quarterly, Vol: 35, No: 2, Spring 2012.
- LANE, Charles, “Obama’s Year One”, World Affairs, January/February 2010.
- T.C. Dışişleri Bakanlığı, 17 Mayıs 2010 tarihli Türkiye, İran ve Brezilya Dışişleri Bakanları OrtakDeklarasyonu, http://www.mfa.gov.tr/17-mayis-2010-tarihli-turkiye_-iran-brezilya-disisleri- bakanlari-ortak-deklarasyonu.tr.mfa (Erişim Tarihi: 28.02.2019)
- İran, Türkiye ve Brezilya ile Nükleer Antlaşmayı İmzaladı, 17 Mayıs 2010, BBC Haber,İran’la Nükleer Silah Antlaşması Çökebilir mi, 1 Mayıs 2018, BBC Haber, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-43958116 (Erişim Tarihi: 02.03.2019 )
- İNAT, Kemal, İran Yaptırımlarında Avrupa’nın Tavrı, SETA, 11 Ağustos 2018, https://www.setav.org/iran-yaptirimlarinda-avrupanin-tavri/ (Erişim Tarihi: 03.03.2019 )
- AB’den İran’a Yeni Yaptırımlar, 26 Temmuz 2010, BBC Haber,İran Uranyum Zenginleştirme Kapasitesini Arttırıyor, 6 Haziran 2018, BBC Haber,“Council Decision 2012/35/CFSP of 23 January 2012”, Official Journal of European Union,24.1.2012, Erişim Tarihi: 20 Nisan 2012, http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:019:0022:0030:EN:PDF
- İran’da Cumhurbaşkanlığı Seçimleri, Ruhani Yeniden Seçilebilir mi?, 27 Nisan 2017, Euronews, https://tr.euronews.com/2017/04/27/iran-da-cumhurbaskanligi-secimleri-ruhani-yeniden-
- secilebilir-mi (Erişim Tarihi: 05.03.2019)
- İran’la Nükleer Antlaşma Neleri İçeriyor, 25 Mayıs 2013, BBC Haber,https://www.bbc.com/turkce/haberler/2013/11/131125_iran_nukleer_anlasma (Erişim Tarihi:İran’la Nükleer Görüşmelere Mayısta Devam, Amerikanın Sesi, 9 Nisan 2014, https://www.amerikaninsesi.com/a/iranla-nukleer-gorusmelere-mayista-devam/1889781.html
- (Erişim Tarihi: 05.03.2019)
- No 205: 14 Temmuz 2015, P5+1 ile İran Arasında İran’ın Nükleer Programına İlişkin KapsamlıOrtak Eylem Planı Üzerinde Sağlanan Antlaşma Hk., http://www.mfa.gov.tr/no_-205_-14-temmuz-2015_-p5_1-ile-iran-arasinda-iran_in-nukleer-programina-iliskin-kapsamli-ortak-eylem- plani-uzerinde-saglanan.tr.mfa (Erişim Tarihi: 05.03.2019)
- 5 Soruda İran’la Nükleer Antlaşma, 14 Temmuz 2015, BBC Haber,https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/07/150714_bes_soruda_iran_nukleer (Erişim Tarihi:
