Türkiye’de Cumhuriyet Döneminden İtibaren Uygulanan Konut Politikaları ve Bir Çözüm Önerisi Olarak Kentsel Dönüşüm
Author :
Abstract
Türkiye’deki konut stokunun önemli bir kısmı afet riski, konfor koşullarından memnuniyetsizlik ve sosyolojik problemlerden dolayı dönüşüme ihtiyaç duymaktadır. Bunun yanı sıra 2003 yılından sonra inşaat sektörüne dayalı ekonomik büyüme politikalarının benimsenmesiyle kentsel dönüşüm faaliyetleri hızlanmıştır. Ancak kentsel dönüşüm uygulamalarının çıktı ürünlerinde de farklı konut sorunları meydana gelmesi sebebiyle bu dönemin konut politikarının da sorgulanmasının gerekliliği ortaya çıkmıştır. Türkiye’de 1950’li yıllarda başlayan konut sorunu günümüzde hala devam etmektedir. Bu çalışmanın ele aldığı problem ülkemizde konut sorununun çözümüne yönelik politikaların üretilemiyor olmasıdır. Cumhuriyet Dönemi’nden günümüze ortaya çıkan konut sorununun dönemler bağlamında ele alınması ve yine dönemler bağlamında ortaya konulan konut politikalarının incelenerek eleştirel bir bakış açısının ortaya konulması bu çalışmanın amacıdır. Bu çalışma kavramsal çerçevenin literatür taraması, kalkınma planlarında “konut” başlığının incelenmesi ve dönemlerin eleştirel bakış açısıyla ele alınması üzerine kuruludur. Bu bağlamda cumhuriyetin ilanından günümüze kadar olan süreç siyasal politikalar bağlamında 5 döneme ayrılmıştır. Öncelikle ayrı ayrı dönemlerin ekonomi politiği ortaya konulmuş, ardından ilgili dönemde üretilen konut politikaları incelenmiştir. Daha sonra üretilen politikalara eleştirel yaklaşılmış ve konut sorununun dönemsel sebepleri ortaya konulmuştur. 1923-2019 yılları arasındaki süreçte üretilen konut politikalarının dönemsel bağlamda ortaya konulması ve bu politikaların dönemin konut sorunlarına neden çözüm getirmediğinin eleştirisi bu çalışmanın literatüre özgün katkısıdır.
Keywords
Abstract
A significant part of the housing stock in Turkey needs transformation because of disaster risk, dissatisfaction with the comfort conditions and sociological problems. Especially after 2003, the economic growth policies based on the construction sector accelerated the urban transformation activities. However, the necessity of questioning the housing policies of this period has emerged due to different housing problems occurring in the output products of urban transformation applications. The housing problem of Turkey, started in the 1950s, is continuing today. In this study, I handled the failure of housing policies to solve the housing gap in Turkey, as the main problem. This study aims to examine the housing problem that has emerged since the Republican Era in the context of periods and housing policies. This study is based on a literature review of the conceptual framework, an examination of the “housing policies in development plans, and a critical approach to the periods. In this context, the process from the proclamation of the republic to the present has been divided into five periods in the context of political policies. Firstly, the political economy of the different periods was put forward, and then the housing policies produced in the relevant period were examined. Then, the policies were critically approached, and the dormant causes of the housing problem were revealed. The periodic presentation of housing policies produced in the period between 1923-2019 and the criticism of why these policies did not bring solutions to housing problems of the period, is the original contribution of this study to the literature.
Keywords
- Akalın, M. (2016). Sosyal Konutların Türkiye’nin Konut Politikaları İçerisindeki Yeri ve TOKİ’nin Sosyal
- Akalın, M. (2016). Sosyal Konutların Türkiye’nin Konut Politikaları İçerisindeki Yeri ve TOKİ’nin Sosyal Konut Uygulamaları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 26.
- Aslan, Ş., Şen, B. (2011). PolitiK Kimliğin Temsil Edici Mekanları: Çayan Mahallesi, Toplum ve Bilim, 120.
- Ataöv, A. (2013). Karar verme süreçlerinin demokratikleşmesinde stratejik yaklaşımın rolü ve örnekuygulamalar Süreç Tasarımı, Katılım ve Eylem, Journal of Planning,23(3), 125-133. doi:10.5505/planlama.2013.39974
- Ataöv, A., Osmay, S. (2007). Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım. METU JFA, 2(24:2), 57-82.
- Boratav, K. (2011). Türkiye İktisat Tarihi (1908-2009), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Çavuşoğlu, E. (2014). Türkiye’de Kentleşmenin Toplumsal Arkeolojisi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Çoban, A.N. (2012). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Konut Politikası, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, Cilt:67, No:3, Ankara.
- Demir, H., Palabıyık, V.K. (2005) Konut Ediniminde Uzun Vadeli İpotek Kredisi Sistemi, Jeodezi Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, İstanbul.
- Erman, T., Eken, A. (2004). ‘The “Other of the Other” and “unregulated territories” in the urbanperiphery: Gecekondu violence in the 2000s with a focus on the Esenler case, İstanbul’, Cities, 21 (1), pp. 57-68.
- Eroğul, C. (2017). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, Yordam Kitap.
- Fatih Belediyesi, http://www.fatih.bel.tr/icerik/1155/neslisah-ve-hatice-sultan-sulukule-mahalleleri- yenileme-projesi/ (Erişim Tarihi: 20 Haziran 2019)
- Geray, C. (2007). Toplumsal Konut Yöneltisi ve TOKİnin Tutum ve Yöneltilerindeki Son Değişiklikler,Ayşegül, Mengü (Ed.), Kent ve Planlama- Geçmişi Korumak Geleceği Tasarlamak, İmge Kitabevi, Ankara,Kara, M., Palabıyık, H. (2005). 1980 Sonrası Türkiye’de Konut Politikaları: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) Gecekondu Dönüşüm Uygulamaları
- Karasu, M.A (2005). Türkiye’de Konut Sorununun Çözümünde Farklı Bir Yaklaşım: Belediye-TopluKonut İdaresi-Konut Kooperatifleri İşbirliği Modeli, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Ankara.
- Keleş, R. (2007). İnsan Hakkı Olarak Barınma Hakkı ve Kentsel Dönüşüm, Cahit Talas Anısına: Güncel Sosyal Politika Tartışmaları, Ankara.
- Keleş, R. (2018). Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.Keleş, R. (2008). Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.Kepenek, Y. (1995). Türkiye'nin Sanayileşme Süreçleri, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 7, İletişim Yayınları, İstanbul,
- Keyder, Ç. (1990). “Türkiye Demokrasisinin Ekonomi Politiği”, çev. Nail Satlıgan, Geçiş Sürecinde Türkiye, der. Irvin Cemil Schick-Ertuğrul Ahmet Tonak, Belge Yayınları.
- Keyder, Ç. (1995). İktisadi Gelişmenin Evreleri, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, 4. Cilt, İletişim Yayınları, İstanbul,
- Kuyucu, T. (2018). Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Dönüşümü: Kurumsal Bir Açıklama Denemesi. İDEALKENT, 363-386. doi: 10.31198/idealkent.447526
- Markoç, İ., Çınar, C. (2017). Reading housing satisfaction parameters over housing mobility in the redevelopment process Sarıgöl, Istanbul, Cogent Social Sciences, cilt.3.
- Özüekren, A.Ş. (1994). Konut Kooperatifleri, İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı, Cilt:5.
- Șen, B. (2005). “Soylulaștırma: Kentsel Mekanda Yeni Bir Ayrıșma Biçimi”, İstanbul’da Kentsel Ayrıșma Mekansal Dönüșümde Farklı Boyutlar içinde. Hazırlayan Hatice Kurtuluș, Bağlam Yayınları, İstanbul.
- Sey, Y. (1998). Cumhuriyet Döneminde Konut, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
- Şengül, T. (2001). Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçleri Üzerine Yazılar, İstanbul. Şenyapılı, T. (1979) Bütünleşmemiş Kentli Nüfus Sorunu, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara.
- TC Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, http://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari/ (Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2019- 01 Temmuz 2019)
- Tekeli, İ. (2009). Konut Sorununu Konut Sunum Biçimleriyle Düşünmek, Türk Tarih Vakfı Yayınları.
- Tekeli, İ., (1996). Türkiyede Yaşamda ve Yazında Konut Sorununun Gelişimi, TOKİ Yayınları, s:9-11, Ankara.
- Tercan, B. (2018). 1948’den Bugüne İmar Afları, Mimarlık, Sayı: 403. Timur, T. (1996). Osmanlı Çalışmaları, İmge Kitabevi, İstanbul.
- Türel, A. (1987). Ankara'da Konut Yapım Süreçleri, Ankara: 1985'den 2000'e, Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankara.
- Türkün, A. (2014). Mevcut "Dönüşüm ve Yenileme Politikaları" Dar Gelirli Toplumsal KesimlerinBarınma Sorununu Çözebilir mi? A. Türkün, & A. Türkün (Dü.) içinde, Mülk, Mahal, İnsan: İstanbul' da Kentsel Dönüşüm (s. 391-436). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.
- Yalçıntan, M., Olgun Çalışkan, Ç., Çılgın, K., Dündar, U. (2014). İstanbul Dönüşüm Coğrafyası, Yeni İstanbul Çalışmaları, Metis Yayıncılık, İstanbul.
