CHARLES WRIGHT MILLS, MICHEL FOUCAULT VE ERVING GOFFMAN’IN İKTİDARA İLİŞKİN TEMEL TEZLERİNİN MUKAYESESİ
Author :
Abstract
İktidar, çağımızda ciddi bireysel ve toplumsal problemlere yol açan olgulardan biridir. Bugün toplumlarda başat hale gelen sosyal eşitsizlik, sefalet, yoksulluk, kölelik, şiddet, despotizm, adaletsizlik, yabancılaşma, yalnızlaşma ve duyarsızlaşma gibi ana sorunların köklerini kazdığımızda karşımıza hep iktidar çıkmaktadır. İktidar, bireylerin gündelik hayatlarına doğrudan müdahale eden ve toplum düzenine etki eden bir olgudur. İktidar, hem bireyler hem de toplumlar üzerinde taht kuran bir mekanizmadır. Toplumları biçimlendiren ve bireylerin hayatlarının odağında olan iktidar olgusu, kült sosyologlar ve sosyal teorisyenler tarafından farklı boyutlarıyla ele alınmıştır. Çağdaş sosyolojide iktidar üzerine kapsamlı ve ilgi çekici değerlendirme yapan düşünce ustalarının başında Charles Wright Mills, Michel Foucault ve Erving Goffman gelmektedir. Mills, iktidar denen gerçeği, “iktidar seçkinleri”; Foucault, “iktidar ilişkileri”; Goffman ise, “bütüncül kurumlar” çerçevesinde değerlendirmiştir. Bu makalenin ana amacı, çağdaş sosyolojinin anahtar teorisyenlerinden olan ve modern topluma dönük eleştirel görüşleriyle tanınan Mills, Foucault ve Goffman’ın iktidara ilişkin temel tezlerinin mukayesesini yaparak, iktidarın neliğini bir nebze de olsa aydınlatmak ve iktidar olgusunun toplumların yapısı ve bireylerin dünyası üzerinde meydana getirdiği tahribatları gözler önüne sermektir.
Keywords
Abstract
Power is one of the phenomena that cause essential problems for the individual and society. Almost always, power is behind the dominant issues such as inequality, poverty, slavery, violence, despotism, injustice, alienation, isolation, and insensibility on all levels of the society. Power directly effects individual’s daily life as well as social order. Power is a structure that rules over both the individual and societies. Shaping the society and in the heart of individual life, power has been studied by many cult sociologists and social theoreticians on different levels. Charles Wright Mills, Michel Foucault, and Erving Goffman are among major critics who have produced extensive studies with challenging ideas among the modern sociology curriculum. According to this, Mills have analysed power in connection to “the power elite;” Foucault to “power relations;” and Goffman “total institution.” The main purpose of this article is to compare the critical ideas of these theoreticians of modern sociology who are known for their criticism addressed to the society, to explain the ontology of power, and to display the damage power may cause on the social structure and the individual’s inner world.
Keywords
- Abercrombie, N. & Hill, S. & Turner, B. S. (2006). The Penguin Dictionary of Sociology, Penguin Books,
- Abercrombie, N. & Hill, S. & Turner, B. S. (2006). The Penguin Dictionary of Sociology, Penguin Books, London.
- Akay, A. (1999) “Önsöz”. (Orhan Tekelioğlu), Michel Foucault ve Sosyolojisi: Toplumsal Öznenin Yokoluşu ve “Ben”in Kuruluşu, ss. 9-13, Bağlam Yayınları, İstanbul.
- Bauman, Z. (1998). Sosyolojik Düşünmek (Çev.:Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Belsey, C. (2013). Postyapısalcılık (Çev.: Nursu Örge), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Berberoglu, B. (2009). Klasik ve Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş: Eleştirel Bir Perspektif (Çev.:Can Cemgil), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Bernauer, J. W. (2005). Foucault’nun Özgürlük Serüveni: Bir Düşünce Etiğine Doğru (Çev.: İsmail Türkmen), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Best, S. & Kellner, D. (1998). Postmodern Teori: Eleştirel Soruşturmalar (Çev.: Mehmet Küçük), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Bidet, J. (2016). Foucault’yu Marx’la Okumak (Çev.: Zehra Cunillera), Metis Yayınları, İstanbul.
- Branaman, A. (2017). “Erving Goffman” (Çev.: Barış Özkul), Çağdaş Toplum Kuramından Portreler (Der.: Bryan S. Turner ve Anthony Elliott), ss. 141-157, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Brewer, J. D. (2003). C. Wright Mills and The Ending of Violence, Palgrave Macmillan, New York. Bruce, S. & Yearley, S. (2006).The Sage Dictionary of Sociology, Sage Publications, London.
- Burns, T. (2002). Erving Goffman, Routledge, Taylor & Francis e-Library, London.
- Deleuze, G. (2013). Foucault (Çev.: Burcu Yalım ve Emre Koyuncu), Norgunk Yayıncılık, İstanbul.
- Elliott, A. (2017). Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş (Çev.: Selda Taşdemir-Afşar ve Diğerleri), Dipnot Yayınları,Ankara.Foucault, M. (1988). Cinselliğin Tarihi 2 (Çev.: Hülya Tufan), Afa Yayınları, İstanbul.
- Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara. Foucault, M. (1993). Cinselliğin Tarihi 1 (Çev.: Hülya Tufan), Afa Yayınları, İstanbul.
- Foucault, M. (1994 ). Cinselliğin Tarihi 3 (Çev.: Hülya Tufan), Afa Yayınları, İstanbul.
- Foucault, M.(2000a). Seçme Yazılar 1: Entelektüelin Siyasi İşlevi (Çev.: Işık Ergüden, Osman Akınhay ve Ferda Keskin), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Foucault, M. (2000b). Seçme Yazılar 2: Özne ve İktidar (Çev.: Işık Ergüden ve Osman Akınhay), AyrıntıFoucault, M. (2000c). Seçme Yazılar 3: Büyük Kapatılma (Çev.: Işık Ergüden ve Ferda Keskin), AyrıntıFoucault, M. (2002). Toplumu Savunmak Gerekir (Çev.: Şehsuvar Aktaş), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.Foucault, M. (2003). Seçme Yazılar 4: İktidarın Gözü (Çev.: Işık Ergüden), Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Foucault, M. (2004). Marx’tan Sonra (Çev.: Gökhan Aksay), Çhiviyazıları Yayınevi, İstanbul.
- Foucault, M. (2012). Bilme İstenci Üzerine Dersler: Collège de France Dersleri (1970-1971)( Çev.: Kerem Erksen), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Foucault, M. (2013). Güvenlik, Toprak, Nüfus: Collège de France Dersleri (1977-1978) (Çev.: Ferhat Taylan), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Foucault, M. (2015a). Biyopolitikanın Doğuşu: Collège de France Dersleri (1978-1979) (Çev.: Alican Tayla), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Foucault, M. (2015b). Öznenin Yorumbilgisi: Collège de France Dersleri (1981-1982) (Çev.: Ferda Keskin),Foucault, M. (2017). Hermenötiğin Kökeni: Kendilik Hakkında-Dartmouth Konferansları, 1980 (Çev.: Şule Çiltaş Solmaz), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- Goffman, E.(2009). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu (Çev.: Barış Cezar), Metis Yayınları, İstanbul.
- Goffman, E.(2014). Damga: Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar (Çev.: Ş. Geniş, L. Ünsaldı ve S. N. Ağırnaslı), Heretik Yayınları, Ankara.
- Goffman, E.(2015). Tımarhaneler: Akıl Hastalarının ve Kapatılmış Diğer Kişilerin Toplumsal Durumu Üzerine Denemeler (Çev.: Ebru Arıcan), Heretik Yayınları, Ankara.
- Hitchcock, L. A. (2013). Kuramlar ve Kuramcılar: Çağdaş Düşüncede Antik Edebiyat (Çev.: Seda Pekşen), İletişim Yayınları, İstanbul.
- Katz, S. (2017). “Michel Foucault” (Çev.: Barış Özkul), Çağdaş Toplum Kuramından Portreler (Der.: Bryan S. Turner ve Anthony Elliott), ss. 173-188, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Kinloch, G. C. (1977). Sociological Theory Its Development and Major Paradigms, McGraw-Hill, Inc., New York.
- Lechte, J. (2006). Elli Anahtar Çağdaş Düşünür: Yapısalcılıktan Postmoderniteye (Çev.: Barış Yıldırım), Açılımkitap, İstanbul.
- Lemke, T. (2015). Foucault, Yönetimsellik ve Devlet (Çev.: Utku Özmakas), Pharmakon Yayınevi, Ankara.
- Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü (Çev.: Osman Akınhay ve Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları.Ankara.
- Mills, C. W. (1974). İktidar Seçkinleri (Çev.: Ünsal Oskay), Bilgi Yayınevi, Ankara.
- Mills, C. W. (2000). Toplumbilimsel Düşün (Çev.: Ünsal Oskay), Der Yayınları, İstanbul. Mills, C. W. (2016). Sosyolojik Tahayyül (Çev.: Ömer Küçük), Hil Yayın, İstanbul.
- O’Farrell, C. (2005). Michel Foucault, Sage Publications, London.
- Reynolds, L. T. & Herman, N. J. (2009). “Goffman ve Garfinkel: Dramaturji, Etnometodoloji ve GündelikYaşam” (Çev.: Can Cemgil), Berch Berberoglu, Klasik ve Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş: Eleştirel Bir Perspektif,ss. 171-183, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Richter, R. (2012). Sosyolojik Paradigmalar: Klasik ve Modern Sosyoloji Anlayışlarına Giriş (Çev.: Necmeddin Doğan), Küre Yayınları, İstanbul.
- Ritzer, G. (2012). Modern Sosyoloji Kuramları (Çev.: Himmet Hülür), De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.,Ritzer, G. & Stepnisky, J. (2013). Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökleri (Çev.: Irmak Ertuna Howison), De Ki Basım Yayım Ltd. Şti., Ankara.
- Sarup, M. (1995). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm (Çev.: A. Bâki Güçlü), Ark Yayınevi, Ankara.
- Slattery, M. (2007). Sosyolojide Temel Fikirler (Yay. Haz.: Ümit Tatlıcan ve Gülhan Demiriz), Sentez Yayıncılık, İstanbul.
- Strathern, P. (2016). 90 Dakikada Foucault (Çev.: Dilara Dilman), Zeplin Kitap, İstanbul.
- Tekelioğlu, O. (1999). Michel Foucault ve Sosyolojisi: Toplumsal Öznenin Yokoluşu ve “Ben”in Kuruluşu (Çev.: İbrahim Sirkeci), Bağlam Yayınları, İstanbul.
- Veyne, P. (2014). Foucault, Düşüncesi, Kişiliği (Çev.: Işık Ergüden), Alfa Basım Yayım Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti., İstanbul.
- Wallace, R. A. & Wolf, A. (2004). Çağdaş Sosyoloji Kuramları: Klasik Geleneğin Geliştirilmesi (Çev.: Leyla Elburuz ve M. Rami Ayas), Punto Yayıncılık Ltd. Şti., İzmir.
