MOTORLU TAŞITLARIN VERGİLENDİRİLMESİNDE BİR MODEL ÖNERİSİ: “YOLLARI KULLANDIĞIN, HAVAYI KİRLETTİĞİN KADAR ÖDE”
Author :
Abstract
Modern yaşamda günden güne daha fazla motorlu taşıt kullanımının getirdiği trafik sorunu ve hava kirliliği, günlük yaşamı olumsuz yönde etkilemektedir. Bilhassa ülkemizdeki, kontrolsüz iç göç, ülke nüfusunun batı bölgelerdeki illerde yoğunlaşması sonucunu doğurmuştur. Bu durumda büyük illerde alt yapı yetersizliği sebebiyle, trafikte kaybedilen zamanın yarattığı ekonomik kayıp ve egzos gazlarının neden olduğu karbon emisyonu giderek tehlikeli boyutlara ulaşacaktır. Gelişmiş ülkelerde, çevreye verdiği zararı azaltabilmek için motorlu taşıtlar üzerinden alınan vergiler, taşıtların karbon emisyonuna göre hesaplanmaktadır. Ülkemizde ise Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’ndaki düzenleme, ağırlıklı olarak bir servet vergisi niteliğindedir. Oysa daha adil, daha çevreci ve vergi mükellefinin ödeyeceği vergisini kontrol de edebileceği yeni bir vergilendirme modeli geliştirilebilir ve geliştirilmelidir. Bu konuda batı ülkelerindeki taşıtların vergilendirilme modellerinden esinlenerek bazı çalışmalar yapıldığı bilinmektedir. Bu çalışmada, motorlu taşıttan yararlanılan, dolayısıyla sebep olunan karbon salınımı ölçüsünde vergi verilmesini sağlayacak bir model önerilmesi ve önermiş olduğumuz bu modelde hem daha adil bir vergilendirme, hem de çevre ve trafik kirliliğini azaltıcı bir tüketici tutumu sağlanması amaçlanmaktadır.
Keywords
Abstract
The traffic problem and air pollution caused by the increasing use of motor vehicles in modern world affects the daily life in a negative way. Especially the unregulated domestic migration in our country caused the growth of population in western territories. In this case, because of the lack of infrastructure in large cities, the carbon emission caused by the economic loss and exhaust fumes brought along by the waste of time in traffic will reach dangerous levels. In developed countries, the taxes collected on motor vehicles are calculated according to the carbon emission in order to reduce the environmental damage. In our country, the regulation of the Motor Vehicles Tax Act is mainly a fortune tax. However, a new taxation model which is more fair and ecologist should be developed. This kind of model would also make it possible to control the taxes of taxpayers. There are various operations which are inspired by the taxation models of vehicles in western countries. In this study, the main aim is to suggest a model benefiting from motor vehicles and therefore making it possible to tax according to the amount of the produced carbon emission. By this model, both a more fair taxation and creating a consumer attitude which would reduce the environmental and traffic pollution is aimed.
Keywords
- BATIREL Ömer Faruk (2013), “Avrupa ve Türkiye’de Vergi Yükü Dağılımı”, Vergi Dünyası Dergisi,
- BATIREL Ömer Faruk (2013), “Avrupa ve Türkiye’de Vergi Yükü Dağılımı”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:378.
- ÇELİKKAYA, A. (2010). “Motorlu Taşıtların Vergilendirilmesinde eni Eğilim: Karbon Temelli Vergileme Modeli’’, Vergi Sorunları Dergisi, Yıl. 33, 2010,(266),61-71
- GÜMÜŞ İskender (2017). ”Türkiye’de Sosyal Politika Aracı Olarak Gelir Vergisi UygulamasI” International Journal of Academic Value Studies (Javstudies), Vol:3, Issue:12, pp:209-219.
- GÜRSOY Hakan (2006). “Motorlu Taşıtların Vergilendirmesi, Ülkemiz ve OECD Üyesi Ülkelerde Uygulama”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:297, s.96-97
- KALAYCI Şeref, YETER Mehmet (2011). “Otomobillerde Eşit, Adil ve Çevreci Vergilendirme: Kasko Sigortası Değeri ve Karbon Temelli Vergilendirme Modeli”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:361.
- KIZILOT Şükrü (2009). “2009 Yılı Motorlu Taşıtlar Vergisinin Hangi Durumlarda Daha Az Ödenebileceği” Yaklaşım Dergisi, Sayı:193.
- PEHLİVAN Osman (2001). “LPG’li Taşıtlardaki Vergi Artışı Neden Anayasaya Aykırıdır” Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:234.
- SUGÖZÜ İbrahim Halil, YILDIRIM Hüseyin , AYDIN Halil İbrahim (2014). ” Vergi Adaleti Açısından Motorlu Taşıtlar Vergisinin Analizi” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 32.
- UYANIK Namık Kemal (2003). “Motorlu Taşıtlar Kayıt ve Tescil Sistemi ve Vergilendirme Konularında Öneriler”, Vergi Dünyası Dergisi, Sayı:258.
- UYDURANOĞLU, A. (2004). “Mali Vergilerden Çevre Vergilerine Doğru: Avrupa Birliği’nden Uygulamalar’’, İktisat İşletme ve Finans, Yıl. 19, (218), 45-50.
- ÜSTÜN Ümit Süleyman (2012). “Motorlu Taşıtlar Üzerinden Alınan Vergilerin Çevreyi Korumaya Yönelik Ve Adil Olarak Düzenlenmesi’’, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XVI, Sayı. 1, s.174-175
- YALÇIN A. Zafer (2013). “Potansiyel Bir Çevre Vergisi Olarak Motorlu Taşıtlar Vergisi: Avrupa Birliği VeTürkiye Arasında Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 2.
- Bekker Henk in Germany: Total Number of Registered Cars March 1, 2017 by, https://www.best-selling- cars.com/germany/2017-germany-total-number-registered-cars/, erişim: 17/03/2018
- Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği, 4 Nisan 2009 Tarihli Resmî Gazete, Sayı : 27190 http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist
- ERİŞKİN Pınar, “Karbon Salınımı Nasıl Azaltılır?”, http://ekolojist.net/karbon-salinimi-nasil-azaltilir/, erişim:20/03/2018
- Europe 2020 indicators - climate change and energy, Data from June 2017. Most recent data: FurtherEurostat information, Main tables. Planned article update:2018. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics%20explained/index.php?title=Europe_2020_indicators_-
- _climate_change_and_energy&oldid=261782 (erişim: 18/03/2018)
- http://www.bumko.gov.tr/TR,7453/2017-butcesi-vergi-gelirlerinin-dagilimi.htmlhttps://www.tsb.org.tr/kasko-deger-listesi.aspx?pageID=631, erişim:01.04.2018
- Taşıt vergilerine karbon salınımı kriteri geliyor, http://t24.com.tr/haber/tasit-vergilerinin-hesaplanmasinda- karbon-salinimi-da-dikkate-alinacak,225473, erişim:01.04.2018
- Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, Sayı: 30567, http://www.tuik.gov.tr/OncekiHBArama.do, erişim: 21.02.2018
- Türmob, mevzuat sirküleri, Vergi, , 7-3, http://turmob.org.tr/ebulten/mevzuatsirkuleri/2018/7-2018.pdf, erişim:02/01/2018
