Author :
Abstract
Ağustos 2022 YÖK verilerine göre Türkiye’ de yükseköğretim kurumlarında görev yapan akademisyenlerin %46’sı (84.405) kadın akademisyenlerdir. 1980 sonrası YÖK’ün yükseköğretimde yaptığı değişiklikler ve üniversitelerin sayısındaki artış ile birlikte kadın akademisyenler de akademide kendilerini göstermeye başlamışlardır. Ayrıca, 2000’li yıllardan buyana üniversiteler bünyesinde açılan Kadın Araştırma Merkezleri ile birlikte kadın akademisyenlere yönelik yapılan çalışmalarda da bir artış gözlemlenmektedir. Sayısal olarak bakıldığında kadın akademisyenlerin oranı oldukça yüksek görülse de; akademik ortamda yatay ve dikey olarak pek çok sıkıntı da göze çarpmaktadır. Kimi zaman toplumsal kalıp yargıların akademik ortama yansımaları, kimi zaman görev yapılan alan, kimi zamansa akademik camiada ve aile ortamında kendini gösteren farklı zorluklar nedeni ile kadın akademisyenler kendilerini tam olarak gösterememektedirler.
Bu çalışma ile akademiye yönelik yayınlanmış makalelerde kadın akademisyenlere ilişkin olarak elde edilen sonuçlar ve üzerinde durulan önemli hususlar üzerinden bir inceleme yapılmıştır. Bu amaçla “kadın akademisyen” anahtar kelimesi kullanılarak Google Akademik üzerinden 2015-2022 yılları arası arama yapılmış ve edilen makaleler incelenerek kadın akademisyenlere yönelik en net sonuçlar barındıran 20 bilimsel makale seçilerek incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda çalışma, yönetimde var olma, toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık ve şiddet, kariyer gelişimi, iş-yaşam dengesi başlıkları altında değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
According to the August 2022 YÖK data, 46% (84,405) of the academicians working in higher education institutions in Turkey are female academicians. After 1980, with the changes made by YÖK in higher education and the increase in the number of universities, female academicians started to show themselves in academia. In addition, with the Women Research Centers opened within universities since the 2000s, an increase is observed in the studies conducted for female academicians. Although the rate of female academicians is seen to be quite high in terms of numbers; there are many horizontal and vertical problems in the academic environment. Female academics cannot show themselves fully; sometimes due to the reflections of social stereotypes on the academic environment, sometimes due to the different difficulties that manifest themselves in the field of work and sometimes in the academic community and family environment.
With this study, an examination has been made on the results obtained regarding female academics and the important issues emphasized in the articles published for the academy. For this purpose, using the keyword "female academician", a search was made on Google Scholar between the years 2015-2022 and the articles were examined by selecting 20 scientific articles with the clearest results for female academics. As a result of the examination, the study was evaluated under the titles of being in the administration, gender-based discrimination and violence, career development, work-life balance.
Keywords
- 1. Adak, N. (2018). “Akademide Kadınlar: Yükseköğrenime Giriş ve Kariyerde İlerleme”, Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, Sayı I (1): 23-38.
- 2. Aktaş, Z. (2020). “Yükseköğretimde Kadın Akademik Yöneticilerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Çalışma ve Toplum, Sayı 1: 269-300.
- 3. Altınoluk, D. (2018). “Kadın Olmak mı, Akademisyen Olmak mı? : İşte Bütün Mesele Bu”, Feminist Eleştiri, Sayı 1: 58-66.
- 4. Avcil, C. (2021). “Kadın Akademisyenlerin Toplumsal Cinsiyet, Ev-Çalışma Hayatı Dengesi ve Şiddete İlişkin Gündelik Hayat Deneyimleri”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(4): 1019-1038.
- 5. Başarır, F. & Sarı, M. (2015). “Kadın Akademisyenlerin Kadın Akademisyen Olma’ ya İlişkin Algılarının Metaforlar Yoluyla İncelenmesi”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5(1): 41-51.
- 6. Bircan, H.M. & Erdoğmuş, N. (2020). “Kadın Akademisyenlerin Kariyer Kimliği İnşası: Araştırma Yapmak İsteyen Anne Öğretim Üyesi”, Journal of Economy Culture and Society, (1): 177-206.
- 7. Çakmak Otluoğlu, K.Ö.; Kurt Yılmaz, B. & Survegil Dalkılıç, O. (2021). “Covid-19 Döneminde Akademisyen Annelerin İş-Yaşam Deneyimlerini Anlamak: Nitel Bir Araştırma”, Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 7(1): 13-52.
- 8. Demir, S. (2018). “Akademide Kadın: Farklı Disiplinlerden Kadınların Akademideki Yeri ve Aile Yaşamlarıyla Etkileşimi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1): 187-210.
- 9. Halifeoğlu, M. (2020). “Akademinin Habitusu ve Toplumsal Cinsiyeti: Kadın Akademisyenler”, Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, V(II): 167-181.
- 10. Hocaoğlu, M. ; Tekinmez, A. & Donuk, B. (2022). “Akademisyenlerde Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma: Spor Bilimleri Fakülteleri Örneği”, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(25): 1-13.
- 11. Kaplan, K.; Tuncer, N. & Bilici, A. (2020). “Cinsiyetin Akademik Yaşama Etkisi”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(24): 41-65.
- 12. Karakuş, H. (2016). “Delik Boru: Türkiye’deki Akademisyen Kadınlar Üzerine Bir Analiz”, The Journal of Academic Social Science Studies , 53: 533-556.
- 13. Över, E. T. & Kart, M. (2021). “Kadın Akademisyenlerin Sınırsız ve Çok Yönlü Kariyer Tutumlarının Kişilik Açısından İncelenmesi”, İş ve İnsan Dergisi, 8(1): 73-90.
- 14. Öztan, E. & Doğan, S.N. (2015). “Akademinin Cinsiyeti: Yıldız Teknik Üniversitesi Örneği Üzerinden Üniversite ve Toplumsal Cinsiyeti”, Çalışma ve Toplum, 3: 191-221.
- 15. Öztürk, U.C. (2017). “Akademideki Topuk Sesleri: Cam Tavan Perspektifinde Göller Bölgesi Üniversitelerinin Betimsel Analizi”, PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4): 202-213.
- 16. Şentürk, B. (2015). “Çokuz Ama Yokuz: Türkiye’deki Akademisyen Kadınlar Üzerine Bir Analiz, ViraVerita E-Dergi, Sayı 2: 1-22.
- 17. Şentürk, B.; Ayyıldız, N.A. & Kesken, J. (2017). “İş Yaşamında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi: Türkiye Üniversiteleri Örneği”, UİİİD-IJEAS, 16. UİK Özel Sayısı: 865-878.
- 18. Terzi, G. & Deniz, L. (2022). “Eğitim Fakülteleri Yönetiminde Kadın Temsilinin İncelenmesi, Ege Eğitim Dergisi”, 23(2): 116-132.
- 19. Tınmaz, A.K. (2019). “Akademik Ve Sosyal Yaşama Bir Bakış: Anne Araştırma Görevlilerinin Düşünceleri”, The Journal of Academic Social Science Studies, Number:74: 41-57.
- 20. Tuncer, S. (2019). “Cinsiyetlendirilmiş Bir Kurum Olarak Akademi: Türkiye’de Akademinin Cinsiyet Kültürüne Bakmak”, Kültür ve İletişim, 22(2): 173-208.
- 21. Yıldız, S. (2018). “ Türkiye’de Kadın Akademisyen Olmak”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1): 29-40.
- 22. Yücel, R. & Yurdakul, G. (2022). “Kadın Akademisyenlerde Mobbing Algısının Akademik Yabancılaşma İle İlişkisi: Kamu Kurumlarında Bir Araştırma”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 657-671.
