Negatif Duygulanımın Etik Dışı Tüketici Davranışları Üzerindeki Etkisi: Kadın Tüketiciler Üzerinde Bir Araştırma

Author :  

DOI : 10.29228/sssj.62314
Year-Number: 2022-98
Yayımlanma Tarihi: 2022-05-29 19:49:52.0
Language : Türkçe
Konu : Pazarlama
Number of pages: 1736-1750
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Etik konusu, pazarlama alanında uzun yıllardır incelenmekte olup mevcut çalışmalar genellikle işletmelerin etik dışı karar ve eylemlerine odaklanmaktadır. Ancak tüketiciler de, özellikle perakende ve satış ortamlarında işletmeler açısından zararlı sonuçlar doğuran etik dışı davranışlarda bulunmaktadırlar. İlgili literatür incelendiğinde, etik dışı tüketici davranışlarının pek çok faktörden etkilendiği ve cinsiyetin negatif duygulanım ve etik dışı tüketici davranışları üzerinde etkili olduğu görülmektedir. Ancak bir kişilik olarak negatif duygulanımın kadın tüketicilerin etik dışı davranışları üzerindeki etkisi henüz araştırılmamıştır. Dolayısıyla bu araştırma, negatif duygulanımın kadın tüketicilerin etik dışı davranışları üzerindeki etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma verileri, Bursa ilindeki kadın tüketicilerden çevrim içi anket yöntemiyle toplanmış ve verilerin analizinde yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, negatif duygulanımın zararsız olarak algılanan faaliyetlerden yararlanma dışındaki etik dışı tüketici davranışları üzerinde anlamlı ve pozitif etkiye sahip olduğu bulunmuştur.

Keywords

Abstract

Ethics has been studied in marketing for many years, and current studies generally focus on unethical decisions and actions of businesses. However, consumers also display unethical behaviors, especially in retail and sales environments, which have harmful consequences for businesses. When the relevant literature is examined, it is seen that unethical consumer behavior is affected by many factors, and gender has an effect on negative affectivity and unethical consumer behaviors. However, the effect of negative affectivity as a personality trait on the unethical behaviors of female consumers has not been investigated yet. Therefore, this study aims to reveal the effect of negative affectivity on the unethical behaviors of female consumers. Research data were collected from female consumers in Bursa by online survey method, and structural equation modeling was used to analyze the data. As a result of the research, it was found that negative affectivity has a significant and positive effect on unethical consumer behaviors, except for benefiting from activities perceived as harmless.

Keywords

Kaynakça

  • Agnihotri, A., & Bhattacharya, S. (2019). “Unethical Consumer Behavior: The Role of Institutional and Socio-
  • Agnihotri, A., & Bhattacharya, S. (2019). “Unethical Consumer Behavior: The Role of Institutional and Socio- Cultural Factors”, Journal of Consumer Marketing, 36(1):124-135.
  • Akçay, G. (2013). “Pazarlama ve Satış Alanında Çalışan Kadınların Kariyer Sorunları: Bursa İlinde Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • Akçay, G. (2021). “Tüketici Sinizminin Öncülleri ve Sonuçları: Hizmet Sektörü Üzerinde Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • Akçay, G. & Özdemir, E. (2021). “The Effect of Unethical Sales Behaviors on Consumer Cynicism and theModerating Role of Demographic Characteristics: A Study on the Service Sector”, Journal of Business Research- Turk, 13(3): 2396-2413.
  • Altay, Ş. (2016). “Tüketicilerin Etik Algılamaları Üzerinde Demografik Faktörlerin Etkisinin Araştırılmasına Yönelik Bir Araştırma”, Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3: 201-215.
  • Andersson, L. M. (1996). “Employee Cynicism: An Examination Using a Contract Violation Framework”, Human Relations, 49(11): 1395-1418.
  • Aşkın, E. Ö. & Aşkın, U. (2018). “Çalışma Yaşamında Kadına Yönelik Mobbing: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(24): 255-282.
  • Başak, S. (2009). “Cam Tavanlar”, KÖK Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 11(2): 119-132.
  • Brown, S. P., Homer, P. M. & Inman, J. J. (1998). “A Meta-Analysis of Relationships between Ad-Evoked Feelings and Advertising”, Journal of Marketing Research, 35(1): 114-126.
  • Bodenhausen, G. V., Sheppard, L. A. & Kramer, G. P. (1994). “Negative Affect and Social Judgment: The Differential Impact of Anger and Sadness”, European Journal of Social Psychology, 24: 45-62.
  • Bossuyt, S. (2016). “Morality in the Marketplace: Investigating the Antecedents of Unethical Consumer Behavior”, Doctoral Dissertation, Ghent University, Faculty of Economics and Business Administration, Gent.
  • Crawford, J. R. & Henry, J. D. (2004). “The Positive and Negative Affect Schedule (PANAS): Construct Validity,Measurement Properties and Normative Data in a Large Non-Clinical Sample”, British Journal of Clinical Psychology, 43: 245-265.
  • Cropanzano, R., James, K. & Konovsky, M. A. (1993). “Dispositional Affectivity as a Predictor of Work Attitudes and Job Performance”, Journal of Organizational Behavior, 14(6): 595-606.
  • Cox, A. D., Cox, D., Anderson, R. D. & Moschis, G. P. (1993). “Research Note: Social Influences on Adolescent Shoplifting-Theory, Evidence, and Implications for the Retail Industry”, Journal of Retailing, 69(2):234-246.
  • Çerkez, Y., Özbaş, S. & Bağlama, S. (2019). “A Study of High School Students’ Positive and Negative Affect interms of Gender Differences”, International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 6(2): 318-325.
  • Diener, E. & Emmons, R. A. (1985). “The Independence of Positive and Negative Affect”, Journal of Personality and Social Psychology, 47: 1105-1117.
  • Ford, R. C. & Richardson, W. D. (1994). “Ethical Decision Making: A Review of the Empirical Literature”, Journal of Business Ethics, 13(3): 205-221.
  • Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). “Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error”, Journal of Marketing Research, 18(1): 39-50.
  • Fullerton, R. A. & Punj, G. (1997). “Can Consumer Misbehavior Be Controlled? A Critical Analysis of Two Major Control Techniques”, Advances in Consumer Research, 24(1): 340-344.
  • Fullerton, R. A. & Punj, G. (2004). “Repercussions of Promoting an İdeology of Consumption: Consumer Misbehavior”, Journal of Business Research, 57(11): 1239-1249.
  • Gençöz, T. (2000). “Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Türk Psikoloji Dergisi, 15(46): 19-26.
  • Greifeneder, R., Bless, H. ve Pham, M. T. ( 2011). “When Do People Rely on Affective and Cognitive Feelings in Judgment”, Personality and Social Psychology Review, 15(2): 107-141.
  • Güney, S. & Mandacı, G. (2009). “Makyavelizm ve Etik Algısı İlişkileri: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2): 83-104.
  • Hair, J. F., Ringle, C. M. & Sarstedt, M. (2011). “PLS-SEM: Indeed a Silver Bullet”, Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2): 139-151.
  • Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M. & Sarstedt, M. (2013). “A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM)”, 1st Ed., Sage: Thousand Oaks, California.
  • Helm, A. E. (2006). “Cynical Consumers: Dangerous Enemies, Loyal Friends”, Doctoral Dissertation, University of Missouri the Graduate School University of Missouri, Columbia.
  • Henseler, J., Ringle, C. M. & Sarstedt, M. (2015). “A New Criterion for Assessing Discriminant Validity inVariance-Based Structural Equation Modeling”, Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1): 115-135. Hinton, P. R., McMurray, I. & Brownlow, C. (2014). “SPSS Explained”, 2nd Ed., Routledge, New York.
  • Hochwarter, W. A., Perrewe, P. L., Hall, A. T. & Ferris, G. R. (2005). “Negative Affectivity as a Moderator of the Formand Magnitude of the Relationship between Felt Accountability and Job Tension”, Journal of Organizational Behavior, 26(5): 517-534.
  • Işıksal, D. G. & Karaosmanoğlu, E. (2018). “Consumer-Brand Relationships under the Effect of Consumer Dishonest Behavior”, Journal of Management, Marketing and Logistics, 5(2): 113-123.
  • Jain, A. K., Malhotra, N. K. & Guan, C. (2012). “Positive and Negative Affectivity as Mediators of Volunteerismand Service-Oriented Citizenship Behavior and Customer Loyalty”, Psychology and Marketing, 29(12): 1004- 1017.
  • Jamil, R., Mohammad, J. & Ramu, M. (2019). “Antecedents of Unethical Behaviour Intention: Empirical Study in Public Universities in Malaysian Context”, Journal of Academic Ethics, 17(1): 95-110.
  • Joireman, J. (2004). “Empathy and the Self-Absorption Paradox II: Selfrumination and Self-Reflection as Mediators Between Shame, Guilt, and Empathy”, Self and Identity, 3: 225-238.
  • Karaca, A. (2007). “Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Sendromu Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Kropp, F., Lavack, A. M. & Silvera, D. H. (2005). “Examining the Relationship Between Consumer Values and Positive and Negative Affect”, Advances in Consumer Research, 32: 105.
  • Lau, T. C. (2010). “The Good, the Bad and the Ugly: The Shifting Ethical Stance of Malaysian Consumers”, Intangible Capital, 6(2), 236-257.
  • Leblebici Koçer, L. & Gülsoy, M. (2020). “ Makyavelist Kişilik Özelliklerinin Tüketicilerin Etik DışıDavranışlarına Etkisi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19. Uluslararası İşletmecilik Kongresi Özel Sayısı: 1-21.
  • Leblebicioğlu, B. & Uslu, A. (2017). “Eğilimsel ve Durumsal Faktörlerin Anlık Satın Alma Davranışı ÜzerindekiEtkisi ve Bir Yapısal Eşitlik Modellemesi”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 4(12): 761-771.
  • Liu, Y, Zhao, X. & Liu, Y. Y. (2018). “Stress and Unethical Consumer Attitudes: The Mediating Role of Construal Level and Materialism”, Personality and Individual Differences, 135: 85-91.
  • Machiavelli, N. (2000). Seçme Yazılar, (Çev. H. Köse), Öteki Ajans, Ankara.
  • Marbaniang, D. (2012). Introduction to Philosophical Ethics: A Christian Perspective. Lulu Publishing.
  • Mitchell, V. W., Balabanis, G., Schlegelmilch, B. B. & Cornwell, T. B. (2009). “Measuring Unethical Consumer Behavior Across Four Countries”, Journal of Business Ethics, 88(2): 395-412.
  • Motro, D., Ordonez, L. D., Pittarello, A. & Welsh, D. T. (2018). “Investigating the Effects of Anger and Guilt on Unethical Behavior: A Dual-Process Approach”, Journal of Business Ethics, 152(1): 133-148.
  • Muncy, J. A. & Vitell, S. J. (1992). Consumer Ethics: An Investigation of the Ethical Beliefs of the Final Consumer, Journal of Business Research, 24(4): 297-311.
  • O’Fallon, M. J., & Butterfield, K. D. (2005). “A Review of the Empirical Ethical Decision-Making Literature: 1996-2003”, Journal of Business Ethics, 59(4): 375-413.
  • Olya, H. (2017). “Partial Least Squares Based Structural Equation Modeling (PLS-SEM)”, Global Conference on Services Management, Volterra, Italy.
  • Oyman, M. (2004). “Tüketici Etiği: Ülkelerarası Karşılaştırmalara ve Demografik Faktörlere Dayalı Bir Araştırma”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (2): 77-90.
  • Özdemir, E. (2011). Pazarlama Etiği ve Örnek Olaylar, 1. B, , Ekin Yayınevi, Bursa.
  • Özdemir, E. & Tokol, T. (2009). Kadın Tüketicilere Yönelik Pazarlama Stratejileri, 1. B., Dora Yayıncılık, Bursa.
  • Özdemir, E. & Akçay, G. (2019). “The Effect of Gender Identity on Consumers’ Impulse Buying Behavior and the Moderating Role of Biological Sex”, Business and Economics Research Journal, 10(5): 1109-1125.
  • Özden, A. T. (2019). “Etik Tüketici Davranışı: Marka Odaklı Karar Verme Tarzı ve Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3): 215-138.
  • Rallapalli, K. C., Vitell, S. J., Wiebe, F. A. & Barnes, J. H. (1994). “Consumer Ethical Beliefs and Personality Traits: An Exploratory Analysis”, Journal of Business Ethics, 13: 487-495.
  • Rawwas M. Y. A. (1996). “Consumer Ethics: An Empirical Investigation of the Ethical Beliefs of Austrian Consumers”, Journal of Business Ethics, 15(9): 1009-1019.
  • Saray, M. T. & Hazer, O. (2017). “Etik Tüketici Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması; Geçerlilik ve Güvenilirliğine İlişkinBir Çalışma: Hacettepe Üniversitesi Örneklemi”, International Journal Of Education Technology and Scientific Researches, 4: 258-283.
  • Schwarz, N. & Clore, G. L. (1983). “Mood, Misattribution, and Judgments of Weil-Being: Informative and Directive Functions of Affective States”, Journal of Personality and Social Psychology, 45(3): 513-523.
  • Sekaran, U. (2003). “Research Methods for Business: A Skill Building Approach”, 4th Ed., John Wiley & Sons Inc, New York.
  • Shah, S. A. M., Tahir, M., Soomro, A. A. & Amjad, S. (2017). “Consumers Ethics in Pakistan: Empirically Examining the Muncy & Vitell Scale”, Journal of Managerial Sciences, 11(2): 247-265.
  • Shea, G. F. (1988). Practical Ethics, AMA Membership Publication Division, New York.
  • Siomkos, G. J., Rao, S. S. & Narayanan, S. (2001). “The Influence of Positive and Negative Affectivity on Attitude Change toward Organizations”, Journal of Business and Psychology, 16(1): 151-161.
  • Starcke, K., Polzer, C., Wolf, O. T. & Brand, M. (2011). “Does Stress Alter Everyday Moral Decision-Making?”, Psychoneuroendocrinology, 36(2): 210-219.
  • Steenhaut, S. (2006). “Towards a Better Understanding of Unethical Consumer Behavior: The Influence ofIndividual Characteristics, Situational Circumstances and Emotional Experiences in Consumers’ Ethical Decision-Making Processes”, Doctoral Dissertation, Ghent University, Faculty of Economics and Business Administration, Gent.
  • Tez, G. (2019). “Çalışanların İletişim Stilleri ile Müşteri Duygulanımı Arasındaki İlişki”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Tiltay, M. A. & Torlak, Ö.(2011). “Materyalist Eğilim, Dini Değerler, Marka Bağlılığı ve Tüketici Ahlakı Arasındaki İlişkiler”, İş Ahlakı Dergisi, 4(7): 93-130.
  • Thomsen, D. K., Mehlsen, M. Y., Christensen, S. & Zachariae, R. (2003). “Rumination-Relationship with Negative Mood and Sleep Quality”, Personality and Individual Differences, 34: 1293-1301.
  • TÜİK. (2021). “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları”, https://data.tuik.gov.tr /Bulten/Index?p=Adrese- Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2021-45500.
  • Ufuk, H. (2004). “Tüketici Davranışlarının Etik Boyutu ile Bireysel Değişkenler ve Yaşam Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Vitell, S. J., Lumpkin, J. R. & Rawwas, M. Y. A. (1991). “Consumer Ethics: An Investigation of the Ethical Beliefs of Elderly Consumers”, Journal of Business Ethics, 10: 365-375.
  • Wirtz, J. & Kum, D. (2004). “Consumer Cheating on Service Guarantees”, Journal of the Academy of Marketing Science, 32(2): 159-175.
  • Watson, D., Clark, L. A. & Carey, G. (1988a). “Positive and Negative Affectivity and Their Relation to Anxiety and Depressive Disorders”, Journal of Abnormal Psychology, 97(3): 346-333.
  • Watson, D., Clark, L. A. & Tellegen, A. (1988b). “Development and Validation of Brief Measures of Positive and Negative Affect: The PANAS Scales”, Journal of Personality and Social Psychology, 54(6): 1063-1070.
  • Watson, D. & Clark, L. A. (1984). “Negative Affectivity: The Disposition to Experience Aversive Emotional States”, Psychological Bulletin, 96(3): 465-490.
MAKALE İSTATİSTİKLERİ

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
 
                                                                                                                                                                                                        
                      
                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
LINKS

                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    

                                                                                                                                                                                                        
     Last issue
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
         Previous issues
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 
                                                                                                                                                                                                        
  • 
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    Article Statistics
    
                                                                                                                                                                                                        
    
                                                                                                                                                                                                        
    • 

                                                                                                                                                                                                        
                                                                                                                                                                                                        




                                                                                                                                                                                                        


                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        



                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        

                                                                                                                                                                                                        
Share