Author :
Abstract
Şanghay İşbirliği Örgütü, Avrupa’dan tüm Asya’ya kadar olan devletleri içeren bölgesel bir uluslararası örgüttür. ŞİÖ’de üye ülkeler olarak Rusya, Çin, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Kazakistan yer alırken, gözlemci ülkeler olarak Pakistan, İran, Moğolistan ve Hindistan bulunmaktadır. Örgütün tüm üye devletleri eşit haklara sahip olsada, Rusya ve Çin’in tüm örgütlenme politikalarına hakim olduğu da bir gerçektir. İki ülkenin ŞİÖ’ye hakim olmasının nedeni; ekonomik kapasite, nüfus ve askeri güç potansiyelleridir. Bu nedenle ŞİÖ’deki tüm faaliyet ve vizyonlar tamamen organizasyondaki büyük oyuncular tarafından yönetilmektedir. Türkiye’nin ŞİÖ üye ülkeleriyle ilişkileri son yıllarda hızla gelişmektedir. Bu süreç büyük olasılıkla iki ana nedenden dolayı artan bir ivme ile devam etmektedir. Birincisi, dünya ekonomisinin ağırlık merkezi Amerika ve Avrupa’dan Asya’ya doğru kaymaya devam ettiği için Çin, şimdiden dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline gelmiştir. Hükümet, Türkiye’yi dünya siyasetinde merkezi bir ülke yapma iddiasını sürdürmek için başta Çin ve Hindistan olmak üzere yükselen Asya güçleri ile ilişkilerini geliştirmesi gerektiğinin de bilincindedir. Bu anlamda ŞİÖ, Türk politika yapıcıları tarafından bu iddialı hedefi gerçekleştirmenin bir amacı değil, bir aracı olarak algılanmaktadır. İkincisi, Avrupa’daki mali kriz yavaşlamış olsa da, tamamen kontrol altına alınmış olmaktan uzaktır. Bu da, Türkiye’nin zaten zor olan üyelik sürecini zorlaştıran bir diğer faktördür. Türk hükümeti ve halkı AB’ye olan inancını kaybetmeye devam ederse, ŞİÖ’nün sembolize ettiği Asya/Avrasya alternatifi Türk dış politika yapıcıları için daha umut verici görünebilir.
Keywords
Abstract
Shanghai Cooperation Organization is a regional international organization that includes states from Europe to all of Asia. There are Russia, China, Kyrgyzstan, Tajikistan, Uzbekistan and Kazakhstan as member countries in the SCO, and Pakistan, Iran, Mongolia and India as observer countries. Although all member states of the organization are equal, it is a fact that Russia and China dominate all organizational policies. The reason why the two countries dominate the SCO is economic capacity, population, military power etc. determined by their national powers. Therefore, their vision of cooperation and activities within the SCO is entirely driven by the major players in the organization. Turkey's relations with SCO member states have been developing rapidly in recent years. This process will most likely continue with increasing momentum for two main reasons. First, China has already become the world's second largest economy, as the center of gravity of the world economy continues to shift from the Americas and Europe to Asia. The government is also aware that it needs to develop its relations with the rising Asian powers, especially China and India, in order to maintain its claim to make Turkey a central country in world politics. In this sense, the SCO is perceived by Turkish policy makers as a tool, not an aim, to achieve this ambitious goal. Second, although the financial crisis in Europe has slowed down, it is far from fully contained. This is another factor that complicates Turkey's already difficult membership process. If the Turkish government and people continue to lose faith in the EU, the Asian/Eurasian alternative symbolized by the SCO may seem more promising to Turkish foreign policy makers.
Keywords
- Altundağ, Z. (2016). ‘Geçmişten Günümüze Şangay İşbirliği Örgütü’. Avrasya Etüdleri, 49 (1), 99-124.
- Altundağ, Z. (2016). ‘Geçmişten Günümüze Şangay İşbirliği Örgütü’. Avrasya Etüdleri, 49 (1), 99-124.
- Baydar, Y. (2013). Turkey, Weary of the EU, Tiptoes Towards the Shanghai Five, https://www.huffpost.com/entry/turkey-shanghai-five_b_2566091, (Erişim tarihi: 25.03.2022).
- Çiftçi, H. (2018). Türkiye’nin Ekonomik Bloklar ve Globalleşme Açısından Uyum İmkanlarının Kurumsal Dinamiği. Yerelden Globale Stratejik Araştırmalar IV, 108.
- Davutoğlu, A. (2013). Turkic Republics since Independence: Towards a Common Future, Center for Strategic Research(SAM), Vision Papers No.5
- Deniz, T. (2013). Mekansal Güç Asya'nın Siyasi Gücü: Şanghay İşbirliği Örgütü. Eastern Geographical Review, 18(30).
- Erol, M. S. (2016). "Özbekistan Cumhuriyeti". Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi (ASAM) TürkistanAraştırmaları Masası, 1002-1029. https://www.altayli.net/wp-content/uploads/2016/01/%C3%96ZBEK%C4%B0STAN-CUMHUR%C4%B0YET%C4%B0.pdf, (Erişim Tarihi: 26.03.2022).
- Erşen, E. (2013). Eurasian Orientation in Turkish Foreign Policy and the Shanghai Cooperation Organization.ORSAM Ortadoğu Analiz, 5, 52. https://www.orsam.org.tr/d_hbanaliz/1emreersen.pdf, (Erişim Tarihi: 17.03.2022).
- Erşen, E. (2013). The Shanghai Cooperation Organization: A New Alternative for Turkish Foreign Policy? MiddleEast İnstitute. https://www.mei.edu/publications/shanghai-cooperation-organization-new-alternative-turkish- foreign-policy, (Erişim tarihi: 15.03.2022).
- İdiz, S. (2013). Are Turks Being Shanghaied?, Al-Monitor, http://www.al- monitor.com/pulse/originals/2013/04/turkey-shanghai-cooperation-nato-eu.html, (Erişim tarihi: 11.03.2022).
- Koçak, M. (2017). Türkiye-Rusya İlişkileri, SETA Analiz, 201, İstanbul. https://setav.org/assets/uploads/2017/05/Analiz_201_.pdf, (Erişim Tarihi: 01.04.2022).
- Korkut, L. (2008). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının devletlerin sığınmacıları sınırdışı etme egemen yetkisine etkisi: Türkiye Örneği. Ankara Barosu Dergisi, (4), 20-35.
- Kramer, H. (2010). AKP’s ‘new’foreign policy between vision and pragmatism. German Institute for International and Security Affairs, 2, 1-41.
- Mazlum-der, (2012). “Mültecilerin iade edilmesi Fatih’te protesto edildi” (Extradition of Refugees was Protested inFatih, https://istanbul.mazlumder.org/tr/main/faaliyetler/basin-aciklamalari/01-ocak-2008-insan-haklari-ihlalleri- haberleri/multecilerin-iade-edilmesi-fatihte-protesto-e/8764, (Erişim tarihi: 12.03.2022).
- Nogayeva, A. (2011). Orta Asya’da ABD, Rusya ve Çin: Stratejik Denge Arayışları, USAK Yayınları, 2. Baskı, Ankara.
- Öz, E. ve Erasa, İ. (2013). Avrupa Birliği’ne Alternatif Şanghay İşbirliği Örgütü ve Türkiye İlişkisi. Gümrük ve Ticaret Dergisi, (1), 18-25.
- Kiraz, B.Ö. (2021). Türk Dış Politikasında Merkez Ülke Olma Yönelimi: Dönüşüm Mü, Devamlılık Mı?. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi , 12 (30), 501-519.
- Pehlivanoğlu, F. ve Güneş, İ. (2008). Kırgızistan Ekonomisinin Yapısal Analizi. II. Uluslararası Sosyal Bilimciler Kongresi, Kocaeli, 781-797.
- Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama [Uluslararası iktisat teorisi politikası ve uygulaması]. Can Gzem Yayınları, İstanbul.
- Splidsboel‐Hansen, F. (2000). GUUAM and the Future of CIS Military Cooperation. European Security, 9(4), 92- 110.
- T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2018). Şanhay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ). http://www.mfa.gov.tr/sanghay-isbirligi- orgutu.tr.mfa, (Erişim tarihi: 20.03.2022).
- Temiz, K. (2017). Türkiye-Çin İlişkileri, SETA Analiz, 196. https://setav.org/assets/uploads/2017/04/TRCin.pdf, (Erişim Tarihi: 03.04.2022).
- Kocamaz, S.Ü. (2019). Dünya siyasetinde yeni güçlerin yükselişi: Rusya, Çin ve Şanghay İşbirliği Örgütü. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 16 (61), 127-141.
- Üngör, Ç. (2013). Turkey and the Shanghai Cooperation Organization: Few Shared Values and No CommonDestiny, Middle East İnstitute. https://www.mei.edu/publications/turkey-and-shanghai-cooperation-organization- few-shared-values-and-no-common-destiny, (Erişim tarihi: 17.03.2022).
- Weitz R. (2012). Uzbekistan: A Peek Inside an SCO Anti-Terrorism Center. http://www.eurasianet.org/node/65960, (Erişim tarihi: 31.03.2022).
