Author :
Abstract
Dokumacılık, çeşitli iplik veya lif türlerinin belirli düzenle ve sistematik bir biçimde birleştirilmesi yoluyla oluşturulan işlemlerin bütünüdür. En ilkel dokumacılık örneklerine bataklık otları, sazlar ve at kılllarından oluşturulduğu arkeolojik kazılarla ortaya çıkartılmıştır. Neolotik çağda ise dokuma sanatı ile ilgili önemli gelişmeler ortaya çıkarılmıştır. Öncelikle iplik yapımı ve ardından dokuma sanatının oluştuğu söylenebilir. M.Ö. 6000 dolaylarına ait arkeolojik bulgular bu durumu kanıtlar biçimdedir. İlk dokuma kumaşların hasır örgü tekniğinden yola çıkılarak oluşturulduğuna yönelik Anadolu kültüründe çeşitli dokuma örneklerine rastlanmıştır. Köklü bir geçmişe sahip olan dokuma sanatı Antik çağdan günümüze kadar birçok egemenliğin hüküm sürdüğü Şile ve çevresinde farklı kültürel değerler içerisinde evrilmiştir. Yaklaşık olarak 150 yıllık bir geçmişe sahip olan Şile bezi dokumacılığının kültürel miras kapsamında tarihsel yaşam öyküsü ve günümüzdeki durumuna ait bilgileri araştırılmıştır. Çalışmanın amacı Şile bezi dokumacılığının geleneksel yöntemlerinin incelenmesidir. Bu kapsamda kaybolmakta olan yerel ve kültürel değerlerin araştırılması, maddi kültürel ürünlere ait mirasın belgelenmesi, kültürümüzü yansıtan değerlerin korunması gelecek nesillere kaynak oluşturması hedeflenmiştir. Bu çerçevede kullanılan malzemeler, uygulanan geleneksel yöntemler ve teknikler araştırılmıştır.
Keywords
Abstract
Weaving is the whole of processes created by combining various types of yarn or fiber in a certain order and systematically. Archaeological excavations revealed that the most primitive examples of weaving were created from marsh grass, reeds and horse hair. In the Neolithic era, important developments related to the art of weaving were revealed. It can be said that first of all, yarn making and then the art of weaving were formed. B.C. Archaeological findings of circa 6000 prove this situation. Various weaving examples have been found in Anatolian culture, indicating that the first woven fabrics were created based on the straw knitting technique. The art of weaving, which has a deep-rooted history, has evolved in different cultural values in Şile and its surroundings, where many dominations have ruled from ancient times to the present. The historical life history and current situation of Şile cloth weaving, which has a history of approximately 150 years, has been researched within the scope of cultural heritage. The aim of the study is to examine the traditional methods of Şile cloth weaving. In this context, it is aimed to research the disappearing local and cultural values, to document the heritage of material cultural products, to protect the values that reflect our culture, to create a resource for future generations. In this context, the materials used, the traditional methods and techniques applied were investigated.
Keywords
- Atalayer, G. (1986). “Buldan Bezi”, III.Ulusal Tekstil Sempozyumu,TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Bursa.
- Atalayer, G. (1986). “Buldan Bezi”, III.Ulusal Tekstil Sempozyumu,TMMOB Makine Mühendisleri Odası, Bursa.Başer, İ. (2002). Elyaf Bilgisi, Marmara Üniversitesi Yayın no:687, Teknik Eğitim Fakültesi yayın no: 21 İstanbul.Dölen, E. (1992). Tekstil Tarihi, Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Yayınları, İstanbul.
- Ertek, T.A.; Evren, E.N., (2005). Bir Coğrafi Alan Analizi: Şile İlçesi, Güven Kitap Yayınevi, İstanbul.
- Öztürk, Ö. (2011). Pontus Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi, Genesis Yayınları, Ankara.
- Şeber, B., Alphan, D. (1989). Kumaş Yapı Bilgisi, T.C. Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, İTKİB, İstanbul.
- Şimşek, A.S. (1974). “Şile Bezi (Şila)”, Mensucat Meslek Dergisi, Cilt:27, Sayı:3, Meslek Yayınları ve Matbaacılık, İstanbul.
- Taner, N. (2007). “Şile Bezi”, Şile Dergisi, Sayı:1, Şile Belediyesi Yayınları, İstanbul.
- Temir, Ş.R. (2010). Geçmişten Günümüze Şile ve Şile Bezi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Sanat Eserleri Dizisi Yayınları, Ankara.
- Uzun, A. (2009). Şile Yöresi Şile Bezi Dokumacılığının Günümüzdeki Durumu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
- Yağan. Ş.Y., (1978). Türk El Dokumacılığı, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.(2007). “Şile Tarihi”, Şile Dergisi, Sayı:1, Şile Belediyesi Yayınları, İstanbul.
- (1983) “Cumhuriyetin İlk Yıllarında İstanbul Sanayii”, Yurt Ansiklopedisi, Cilt:6, Anadolu Yayıncılık, İstanbul. URL1-2: https://www.sile.bel.tr/guncel/haberler/turizm-haberleri/2021-yazina-sile-bezi-damgasini-vuracak
- KK1: Mehmet Akgün, Dokuma Ustası, Akgün Şile Bezi Dokuma Atölyesi kurucusu ve işletmecisi, İmrenli Köyü, Şile (27.01. 2022).
- KK2: Ayşe Taşpınar Usta Öğretici, Dokuma Bölümü, Şile İMKB Halk Eğitim Merkezi, Şile (27.01.2022).
