Author :
Abstract
Maddi kültür simgesi olan giyim, milletlerin geleneklerini, göreneklerini, kültürlerini yansıtan önemli öğelerden birisidir. İlk çağlarda doğadan korunmak ve örtünmek sebebiyle başlamış olsa da, daha sonra coğrafya, kullanılan malzemeler, inanç, iklim koşulları vb. etkilerle malzeme, biçim ve kullanım açısından çeşitlenmiştir. Kültürlerin en canlı belgelerinden olan giysiler bir ülkenin, dönemin, kişinin ya da topluluğun özelliklerini yansıtırlar. Bu sebeplere dayanarak birçok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu’daki illerin, ilçelerin ve köylerin kendilerine has yöresel kıyafetleri ve aksesuarları oluşmuştur. Geleneksel başlıklar kullanıldığı zamanın ve bölgenin tüm özelliklerini geçmişten bugüne kadar taşımaktadırlar. Bu başlıklar, toplumların görenek ve geleneklerinin yanı sıra kullanıldıkları bölgelerin coğrafi özellikleri konusunda da bilgi verirler. Başlıklar incelendiği zaman çok önemli ve benzersiz sanat özellikleri taşıdıkları dikkat çekmektedir (Çivitçi, Harmankaya, Üstün, 2012;99). Tarih boyunca çok çeşitli, farklı ölçülerde ve formlarda başlıklar kullanılmıştır. Anadolu’da düğünlerde, törenlerde, günlük hayatta ve bayramlarda önemli bir yeri olan başlıklar, insanların sosyoekonomik durumları ve statüleri gibi pek çok bilgiyi de içinde barındırmaktadırlar. Globalleşen dünyada zamanla kullanımları azalan yöresel kıyafet ve aksesuarlar, eski dönemlere ışık tutması, bilimsel çalışmalara yön vermesi, gelecek kuşaklara aktarılması, geçmişle bugün arasında bir köprü görevi görmesi açısından önemlidir. Bu araştırmanın amacı; Aydın ili yöresel kıyafetleri ile kullanılan başlıkların desen, renk, süsleme, kumaş, motif özelliklerinin araştırılıp incelenerek açığa çıkarılmasını sağlamak ve bu kültürü tanıtmaktır. Yöresel desenlerin ve motiflerin modern tasarımlarda kullanılabilmesi, yeni nesil tasarımcılara yol göstermesi ve geleneksel kültürün yaşatılması amaçlanmaktadır. Çalışmanın sonunda Aydın ili geleneksel kadın başlıklarında kullanılan desen ve süsleme motiflerinden ilham alınarak 20 adet güncel desen tasarım çalışması yapılmıştır.
Keywords
Abstract
Clothing, which is the symbol of material culture, is one of the important elements that reflect the traditions, customs and cultures of nations. Although it started due to proctection from nature and covering in the light ages, later on geography, materials used, belief, climatic conditions etc. it has diversified in terms of material from and usage. Clothing, which is one of the most vivid documents of cultures, reflects the characteristics of a country, period, person or community. Based on these reasons, provinces, districts and villages in Anatolia, which have hosted many civilizations, have their own local clothes and accessories. Traditional caps carry all the characteristic of the time and region they are used in from the past to the present. These titles give information about the customs and traditions of the societies as well as the geographical features of the regions where they are used. When the titles are examined it is remarkable that they have very important and unique artistic features (Çivitçi, Harmankaya, Üstün, 2012;99). Headborards in a wide variety of sizes and forms have been used throught history. Headdresses, which have an important place in weddings, ceremonies, daily life and holidays in Anatolia, contain many information such as people’s socio – ecenomic status and status. In the globalizing world, local clothes and accessories, whose use has decreased over time, are important in terms of shedding light on old times, directing scientific studies and transferring them to future generations, serving as a bridge between the past and the present. The purpose of this research; the ai is to research and examine the pattern, color, ornament, fabric and motif features of the headdresses used with the local clothes of Aydın province and to intoduce this culture. It is aimed to use local patterns and motifs in modern designs to guide the new generation designers and to keep the traditional culture alive. At the end of the study, twenty contemporary pattern design studies were carried out, inspired by the patterns and ornament motifs used in the traditional women's headdresses of Aydın.
Keywords
- Özdemir, B. & Geyik Değerli, N. 2021). “Aydın İli Geleneksel Kadın Başlıkları ve Desen Tasarım Uygulamaları” International
- Social Sciences Studies Journal, (e-ISSN:2587-1587) Vol:7, Issue:85; pp:3107-3125 AYDIN İLİ GELENEKSEL KADIN BAŞLIKLARI VE DESEN TASARIM UYGULAMALARI Aydın City Traditional Women’s Headlines and Pattern Design Applications Büşra ÖZDEMİR Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü, İstanbul/TÜRKİYE ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-6945-3302 Dr. Öğr.Üyesi. Nursen GEYİK DEĞERLİ Nişantaşı Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi, Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü, İstanbul/TÜRKİYE ORCID ID: https://orcid.org/0000-0001-9144-3066 ÖZET Maddi kültür simgesi olan giyim, milletlerin geleneklerini, göreneklerini, kültürlerini yansıtan önemli öğelerden birisidir. İlk çağlarda doğadan korunmak ve örtünmek sebebiyle başlamış olsa da, daha sonra coğrafya, kullanılan malzemeler, inanç, iklim koşulları vb. etkilerle malzeme, biçim ve kullanım açısından çeşitlenmiştir. Kültürlerin en canlı belgelerinden olan giysiler bir ülkenin, dönemin, kişinin ya da topluluğun özelliklerini yansıtırlar. Bu sebeplere dayanarak birçok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu’daki illerin, ilçelerin ve köylerin kendilerine has yöresel kıyafetleri ve aksesuarları oluşmuştur. Geleneksel başlıklar kullanıldığı zamanın ve bölgenin tüm özelliklerini geçmişten bugüne kadar taşımaktadırlar. Bu başlıklar, toplumların görenek ve geleneklerinin yanı sıra kullanıldıkları bölgelerin coğrafi özellikleri konusunda da bilgi verirler. Başlıklar incelendiği zaman çok önemli ve benzersiz sanat özellikleri taşıdıkları dikkat çekmektedir (Çivitçi, Harmankaya, Üstün, 2012;99). Tarih boyunca çok çeşitli, farklı ölçülerde ve formlarda başlıklar kullanılmıştır. Anadolu’da düğünlerde, törenlerde, günlük hayatta ve bayramlarda önemli bir yeri olan başlıklar, insanların sosyoekonomik durumları ve statüleri gibi pek çok bilgiyi de içinde barındırmaktadırlar. Globalleşen dünyada zamanla kullanımları azalan yöresel kıyafet ve aksesuarlar, eski dönemlere ışık tutması, bilimsel çalışmalara yön vermesi, gelecek kuşaklara aktarılması, geçmişle bugün arasında bir köprü görevi görmesi açısından önemlidir. Bu araştırmanın amacı; Aydın ili yöresel kıyafetleri ile kullanılan başlıkların desen, renk, süsleme, kumaş, motif özelliklerinin araştırılıp incelenerek açığa çıkarılmasını sağlamak ve bu kültürü tanıtmaktır. Yöresel desenlerin ve motiflerin modern tasarımlarda kullanılabilmesi, yeni nesil tasarımcılara yol göstermesi ve geleneksel kültürün yaşatılması amaçlanmaktadır. Çalışmanın sonunda Aydın ili geleneksel kadın başlıklarında kullanılan desen ve süsleme motiflerinden ilham alınarak 20 adet güncel desen tasarım çalışması yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Aydın İli, Geleneksel başlıklar, Desen, Motif, Yöresel Başlıklar. ABSTRACT
