Author :
Abstract
Bilişim teknolojilerinin hızla gelişmesi ve yenilenmesi internetin günlük hayatın her alanında kullanılması sonucunu doğurmuştur. Bu yoğun kullanım alanı toplumlar için hem kolaylıklar sağlamış hem de olumsuz olarak nitelendirilebilecek deneyimler yaşanmasına zemin hazırlamıştır. İnternetin etkileri, fayda ve zararları; her yönüyle her boyutuyla her yaş seviyesi için tartışılmaya başlanmış ve özellikle sosyal bilimler ve eğitim bilimleri çevrelerinde araştırma konusu olmuştur. Yeni medyanın, özellikle internetin sahip olduğu etkileme ve yönlendirme gücü, davranış oluşturma sürecine etkileri; internet medya okuryazarlığı kavramını günümüzde değerli hale getirmiştir. İnternet kullanım alışkanlıkları ve bu konuda sahip olunan bilinç düzeyi özellikle toplumun temeli olan aileler açısından büyük önem taşımaktadır. İnternet ve internet ürünlerinin toplumun her yaştan bireyini her yönden kuşattığı bir ortamda anne babaları, medya ürünlerini ve iletilerini doğru anlaması, yorumlaması ve doğru tüketim alışkanlıklarını edinmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda fiziksel ve ruhsal gelişiminden birincil derecede sorumlu olduğu çocuklarını doğru alışkanlıklara sahip olması için yönlendirmesi çocukların eğitiminde bütüncül bir öneme sahiptir. Anne ve babalar bu yöndeki yetkinliklerini; planlı, amaçlı ve etkin bir içeriğe sahip medya okuryazarlığı eğitimi ile sağlayabilirler. Çocukların internet kullanım alışkanlıklarının anne babaları tarafından nasıl yönlendirildiği ve çocukta doğru kullanım alışkanlıklarının oluşması adına anne babaların medya okuryazarlığı bilinçliliğinin ne seviyede olduğunun bilinmesi, medya okuryazarlığı konusunda önlemlerin alınabilmesi, bu konuda politikalar geliştirilebilmesi için önem taşımaktadır. Bu noktadan hareketle çalışmada, Kayseri’de yaşayan 11-14 yaş aralığında çocuk sahibi olan anne ve babaların internet medya okuryazarlığı bilinçliliği ve farkındalık durumlarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle literatür taraması yapılarak internet medya okuryazarlığı, medya okuryazarlığı eğitimi ve anne baba medya okuryazarlığı üzerine bilgi verilmiştir. Ardından nicel yöntem kullanılmış ve Kayseri’de yaşayan anne babaların medya okuryazarlığı farkındalığı ve bilinçliliği ölçülmüştür. Farklı demografik, sosyoekonomik durumlardaki 500 ebeveyne uygulanan anketin SPSS 17.5 istatistik veri analiz programına aktarılması sonucu elde edilen bulguların değerlendirildiği araştırmada, frekans, yüzde, ortalama, ANOVA, Spearman ve Pearson korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda Kayseri’de yaşayan anne ve babaların internet medya okuryazarlığı alanında farkındalıklarının yüksek; ancak medya okuryazarlığı bilinçliliğinin orta düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda anne babaların medya okuryazarlığı beceri ve yeterliliklerinin etkin bir medya okuryazarlığı eğitimiyle geliştirilmesi gerektiği öngörülmektedir.
Keywords
Abstract
Rapid developments and innovations of information technologies have led to daily use of internet in every aspect of life. This intensive usage has provided great convenience for society; however it has paved the way for gaining many negative experiences. The effects of internet with both its negative and positive aspects have been discussed at each life level from every angle and particularly it has become a matter of research inenvironments of social and educational sciences. The significant influence and manipulation of new media, its effects on developing behavior process have made the internet media literacy concept valuable. Internet usage habits and awareness level on that point are essential for especially families who are the cornerstones for forming a society. Parents should understand and interpret media products and their messages correctly and form accurate habits of consumption in an environment that internet and its products surround all parts of society from all ages. In this sense, it’s crucial that parents who are responsible for their children’s physical and mental development in the first place should help their children to gain good habits in their education. Parents enable this through media literacy education consisting of a scheduled, aimed and effective content. In addition to these, it is significant how parents govern their children on internet use. It’s also crucial that parents’ media literacy awareness level to be known for forming internet usage habits in a correct way and the required precautions should be taken and some policies should be developed on media literacy. From this point of view,the aim is to reveal the consciousness level on internet media literacy of parents who have children at 11-14 age range in Kayseri within this research. In this study, a literature review has been made and some information on internet media literacy, media literacy education and parents’ media literacy in the first place. Then, a quantitative analysis has been made on media literacy awareness and consciousness level of parents living in Kayseri. The information of survey conducted on 500 parents who are at different demographic and socioeconomic status has been transmitted to SPSS 17.5 statistic data analysis program. The results and findings obtainedhave been analyzed and frequency, percentage, average, ANOVA, Spearman and Pearson Correlation Analyses have been used. As a result, this study showsthat parents living in Kayseri have a high level of awareness on internet media literacy but they have consciousness on media literacy at medium level.In this context, it’s recommended that parents’ skills and competence on media literacy should be developed via an effective media literacy education.
Keywords
- Aral, N ve Doğan K. A. (2018). “Ebeveyn Bakış Açısıyla 0-6 Yaş Döneminde Teknolojik Alet
- Aral, N ve Doğan K. A. (2018). “Ebeveyn Bakış Açısıyla 0-6 Yaş Döneminde Teknolojik Alet Kullanımının İncelenmesi”, Addicta: The Turkısh Journal on Addiction, 5: 335.
- Aufderheide, P. ve Firestone, C. (1993). Media Literacy: A Report of the National Leadership Conferenceon Media Literacy, MD: Aspen Institute Queenstown: 60
- Bilici, İ. E. (2014). Medya Okuryazarlığı ve Eğitimi, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
- Jolls, T. ve Thoman E. (2008). 21. Yüzyıl Okuryazarlığı Medya Okuryazarlığına Genel Bir Bakış ve Sınıf İçi Etkinlikler, (Çev. Ed.) C. Elma ve A. Kesten, Ekinoks Yayınevi, Ankara.
- EU (2006). Recommendation Rec(2006)12 of the Committee of Ministers to Member States onEmpowering Children ın the New Information And Communications Environment. Erişim: https://wcd.coe.int/wcd/ViewDoc.jsp?id=1041181
- Fedorov, A. (2003). Media Education and Media Literacy: Experts’ Opinions, UNESCO, Paris.İnan, T. (2013). “Medya Okuryazarlığı Sürecinde Medya, Çocuk ve Ebeveyn İlişkisi: OrtaokulÖğrencilerinin ve Ebeveynlerinin Televizyon ve İnternet Kullanımlarına İlişkin Tutum ve Davranışlarınİncelenmesi”, Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Kütahya.
- İnci M. , Akpınar Ü. , Kandır A. (2017). Dijital Kültür ve Eğitim. GEFAD/GUJGEF, 37(2): 495-496.
- Kurbanoğlu, S. (2010). “Bilgi Okuryazarlığı: Kavramsal Bir Analiz”, Türk Kütüphaneciliği Dergisi 24, (4): 741.
- Kutoğlu, Ü. “Medya Okuryazarlığı ve Çocuk Eğitimi”, Media Literacy And Pedagogy, “1. UluslararasıMedya Okuryazarlığı Konferansı”, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi, 23-25 Mayıs 2005, 65, İstanbul.
- Önal, H. İ. (2007). “Medya Okuryazarlığı: Kütüphanelerde Yeni Çalışma Alanı”, Türk Kütüphaneciliği, 21(3): 359.
- Özek B. M. (2016). “Ebeveynlerin Medya Okuryazarlık Düzeylerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1): 807.
- Parlak Yorgancı, D. (2018). “Çocukların Sosyal Medya Kullanımına Yönelik yetişkin tutumları Üzerine Nitel Bir İnceleme”, Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5): 191, 193.
- RTÜK, (2013a). “Türkiye’de Çocukların Medya Kullanma Alışkanlığı Araştırması”, Erişim: http//www.medyaokuryazarlığı.org.tr/araştırmalar/moyyy.pdf.
- RTÜK, (2013b). “Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması.” Erişim: https://www.rtuk.gov.tr/rtuk- kamuoyu-arastirmalari/3890/5232/televizyon-izleme-egilimleri-arastirmasi-3-2013.html
- Salı, J. (2012). “Yeni Medya Okuryazarlığı”, Yeni Medya ve…, (Ed.) D. Yengin, Anahtar Kitaplar,National Communication Association (NCA). “Competent Communicators: K-12 Speaking, Listening andMedia Literacy Standards and Competency Statements”, Annandale, VA. Erişim: https://eric.ed.gov/?id=ED423560
- UNESCO (2006). Ebeveynler İçin El Kitabı http://www.medyaokuryazarligi.org.tr/yetiskin.html
- Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
