Author :
Abstract
Basit yapısına rağmen seyredenin narsist duygu, düşünce ve davranışlarını harekete geçiren ayna, zengin metaforlara sahip olması nedeniyle her dönem sanatçıların sıkça kullandığı önemli bir nesne konumundadır. Sanatçıların aynaya olan ilgisi görüntünün yansıtılması ile sınırlı değildir. Binbir türlü metafor yaratmaya olanak vermesi nedeni ile sanatçılar için ayna hep sıradışı bir kullanım nesnesi olmuştur. Aynanın mekanı ve nesneyi yansıtma, çoğaltma, anlamlandırma gibi sanatın önemli kavramlarını çözmede sanatçıya fırsatlar sunması günümüz sanatçılarının da ilgi odağındadır. Disiplinlerarası bir yaklaşımla çağdaş sanatın, yeni ve alternatifini oluşturan malzeme arayışında sanatçılar teknolojiden de yararlanıp ayna ve özelliğinden yola çıkarak bugüne kadar kullanılmamış şekilde sanat eserleri ortaya koymuşlardır. Enstalasyon, heykel ve hatta mimaride de aynanın sanatta farklı yansımalarını görmekteyiz. Sanatçılar aynaya farklı gerekçelerle, ya resmi yapılan bir nesne ya da eserin yapımında kullandıkları bir malzeme olarak hala yoğun ilgi göstermektedirler. Dönemlerin toplumsal yapıları değiştikçe aynaya yüklenen anlamlar ve aynanın kullanım şekli kendiliğinden değişim göstermektedir. Günümüz de ise ayna, tüm bu geçmişten gelen özelliklerine ek olarak parlak yüzeye sahip bir nesne olarak kabul edildi ve mekanlar arası (iç – dış mekan) geçişleri olanaklı kılan sihirli bir nesneye dönüştü. Anish Kaapor, Leandro Erlich, Michelangelo Pistoletto vb. gibi sanatçılar yansıtmacı özelliğini unutturan bambaşka bir boyuta, sanal gerçeklik duygusu yaratan yeni bir boyuta taşıdılar. Ayna, gündelik yaşam içinde kullanım nesnesi olarak önemini koruduğu ve sanatın yaşamla bağını koparmadığı sürece, sanatın argümanları ve enstrümanları ne olursa olsun ayna da tıpkı diğer tüm nesneler gibi anlamına yeni boyutlar ekleyerek ya da bambaşka biçimlere evrilerek sanatın vazgeçilmezleri arasında yerini korumaya devam edecektir.
Keywords
Abstract
In spite of its simple structure, the mirror, which moves the narcissist feelings, thoughts and behaviors of the viewer, is an important object frequently used by artists in every period because of having rich metaphors. The artist's interest in the mirror is not limited to reflecting the image. The mirror has always been an unusual object of use for artists because it allows the creation of thousands of metaphors. The focus of contemporary artists is to provide the opportunities of the mirror for compunding the important concepts of arts such as reflecting, replicating and interpreting the space and the object. With an interdisciplinary approach, in the search for new and alternative materials of the contemporary art, the artists also benefited from the technology and set out from the mirror and feature art works that have not been used until today. Different reflections of the mirror in art can be seen in installation, sculpture and even in architecture. The artists, with different reasons, still show great interest in the mirror either as an artwork or a material used in the construction of the artwork. As the social structure of the periods changes, the meanings loaded for the mirror and the used way change spontaneously. Today, the mirror has been accepted as an object with a shiny surface in addition to all these past features, and has become a magical object that allows inter-space (interior - exterior) transitions. The artists such as Anish Kaapor, Leandro Erlich, Michelangelo Pistoletto etc moved the project to a new dimension that created a sense of virtual reality. As long as the mirror maintains its importance as an object of use in everyday life and does not interfere with the life of art, the mirror, whatever the arguments and instruments of art, will continue to be one of the indispensables of art, just like all other objects, adding new dimensions to its meaning or evolving into completely different forms.
Keywords
- Bonnet-Melchior, S. (2007). “Aynanın Tarihi”, (Çev. İsmail Yerguz), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Bonnet-Melchior, S. (2007). “Aynanın Tarihi”, (Çev. İsmail Yerguz), Dost Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Bulfinch, T., (2015). “Klasik Yunan ve Roma Mitolojisi”, (Çev. Özgür Umut Hoşafçı), İnkılap Yayıncılık, İstanbul.
- Buchholz, E. L. ve Zimmermann, B. “Mini Sanat Dizisi Picasso”. Çev. Mine Dumanoğlu. İstanbul: Literatür Yayınları, 2005.
- Çelebi G. (2017). Yayoi Kusama‟nın Sonsuzluk Odaları Yeniden Ziyarete Açıldı. http://kot0.com/yayoi-kusamanin-sonsuzluk-odalari-selfie-ceken-bir-ziyaretci-tarafindan-zarar-gordu/ Erişim tarihi: Ocak 2019
- Farthing S. (Editör), (2007). “Ölmeden Önce Görmeniz Gereken 1001 Resim”, (Çev. O. Çeviktay, A.Özkan, D.A. Altan, M. Arık, F. Kaynak Dişkaya, E. Kemaloğlu, B. Önal, Ö. Kar, P. Gökalp, İ. Şahin ). Caretta Yayıncılık, Çin.
- Farthing S. (Editör), (2012), “Sanatın Tüm Öyküsü”, (Çev: Gizem Aldoğan, Firdevs Candil Çulcu), Hayalperest Yayınevi, İstanbul.
- Kurucu, V. (2006). “Yansıyan-Yansıtılan İlişkisi Bağlamında Resimde Ayna”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Sayar M. (2013). Anish Kapoor‟da Ontolojik Yer Değiştirme Ve Hakikat.http://www.sanatatak.com/view/anish-kapoorda-ontolojik-yer-degistirme-ve-hakikat Erişim tarihi: Ocak GÖRSEL KAYNAKLAR
- Görsel 1. Michelangelo Merisi da Caravaggio, “Narcissus”, 1597-1599, Tuval üzerine yağlıboya, 110 x 92cm. Roma Ulusal Antik Sanatlar Müzesi.http://allart.biz/photos/image/Michelangelo_Caravaggio_78_Narcissus.html Erişim tarihi: Şubat 2019.Görsel 2. Jan van Eyck, “Arnolfini'nin Evliliği”, 1434, Meşe üzerine yağlıboya, 60 x 82 cm. Londra Ulusal Galeri. https://smarthistory.org/arnolfini-pregnancy/ Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 3. Resim 4. “Petrus Christus, St. Eligius İşyerinde”, 1449 Ahşap üzerine yağlıboya, 98 x 85.2 cm.Metropolitian Müzesi, New York. https://smarthistory.org/petrus-christus-a-goldsmith-in-his-shop/ ErişimGörsel 4. Hans Memling, “Maarten Nieuwenhove‟nun Diptiği”, 1487 Pano üzerine yağlıboya, 52 x 41,5cm. Memling Müzesi, Sint-Janshospitaal, Bruges. https://smarthistory.org/petrus-christus-a-goldsmith-in- his-shop/ Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 5. Georges de La Tour,“Tövbekar Maria Magdalena”, 1640, Tuval üzerine yağlıboya, 134,4 x 102,2cm. https://www.metmuseum.org/art/collection/search/436839 Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital ResimGörsel 6. Diego Velázquez, “Aynadaki Venüs”, 1647–51, Tuval üzerine yağlıboya, 122.5 x 177 cm. UlusalGaleri- Londra. https://www.pivada.com/en/diego-velazquez-venus-at-her-mirror-the-rokeby-venus-1647- 1651 Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 7. Pablo Picasso, “Aynanın Önündeki Kız”, 1932, Tuval üzerine yağlıboya, 162,3 x 130,2 cm.Modern Sanatlar Müzesi, New York. https://www.moma.org/collection/works/78311 Erişim tarihi: Şubat2019. Dijital ResimGörsel 8. Rene Magritte, “Çoğaltılması Yasaktır”,1937, Tuval üzerine yağlıboya, 81.3 x 65 cm. BoijmansVan Beuningen Müzesi, Rotterdam. https://www.renemagritte.org/not-to-be-reproduced.jsp Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 9. Jeppe Hein, „„Dimensional Circle‟‟,1937, Cilalı paslanmaz çelik ve alüminyum, 200 x 200 x 200cm. http://www.jeppehein.net/pages/project_id.php?path=works&id=186 Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 10. Yayoi Kusama, „„Sonsuzluk Ayalı Oda‟‟, 1965, Floor Show‟da, Castellane Gallery, New York,Doldurulmuş pamuklu kumaş, tahta ve aynalar. https://hirshhorn.si.edu/kusama/infinity-rooms/ ErişimGörsel 11. Lucas Samaras, „„Halkla Aynalı Oda”, 1966, Ahşap kurulumdaki ayna 243,8 x 243,8 x 304,8cm. Albright Knox Sanat Galerisi https://twistedsifter.com/2015/08/lucas-samaras-mirrored-room- installation/ Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 12. Dan Graham, „„Kamusal Alan / İki İzleyici‟‟,1976, Courtesy Marian Goodman Galleri, NewYork. https://bordercrossingsmag.com/article/dan-graham-mirror-complexities Erişim tarihi: Şubat 2019.Görsel 13. Gerhard Richter, „„Sekiz Gri”, 2002, her biri 500 x 270 cm. Deutsche Guggenheim, Berlin.
- https://www.exporevue.com/magazine/fr/richter_dusseldorf.html Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital ResimGörsel 14. Anish Kapoor, “Gök Ayna”, 2006, Paslanmaz Çelik 10 tonluk ve 6 m genişliğinde içbükeyayna, Nottingham https://www.alamy.com/stock-photo-the-playhouse-reflected-in-the-sky-mirror-by- anish-kapoor-wellington-27810208.html Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 15. Michelangelo Pistoletto, „„Fotoğraf Çeken Kız‟‟, 1962-2007, Parlak paslanmaz çelik üzerineserigrafi baskı, 250 x 125 cm. Koleksiyon Cittadellarte - Pistoletto Vakfı http://www.pistoletto.it/eng/gallerie/qs43.htm Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 16. Olafur Eliasson, „„Acele Etme”, 2008, Galeri tavanından yatay olarak asılı duran devasa, eğimlidisk şekilli bir ayna. https://www.nytimes.com/2008/04/18/arts/design/18elia.html Erişim tarihi: ŞubatGörsel 17. Rob Mulholland, „„Yaşam Boyu Silüetleri‟‟, 2009, Paslanmak Çelik ve cilalı ayna, VestigesPark Açık Hava Sergisi. https://sculptor.org/rob-mulholland/vestige-figures-sculpture-for-sale-by-artist- rob-mulholland/ Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
- Görsel 18. Katerina Antonopoulou, „„Mirror-mirror‟‟(Ayna-ayna), 2012, Reaktif Enstalasyon, Guy Fawkesmaskesi ile değiştirilen seyirci yüzü. http://s-v-m.tumblr.com/post/48854287865/oldnew-media-i ErişimGörsel 19. Leandro Erlich, “Victoria dönemi binalardan birinin 45 derecelik açıyla yansıtılmış bir cephesi”,Londra, 2013 https://www.disup.com/leandro-erlich-desafiando-la-realidad/ Erişim tarihi: Şubat 2019.Görsel 20. Monir Farmanfarmaian, “Gündoğumu”, 2015, Alçı ve ahşap üzerine ayna ve ters cam boyası,130 x 100 cm.http://islamicartsmagazine.com/magazine/view/infinite_geometry_by_monir_shahroudy_farmanfarmaian/ Erişim tarihi: Şubat 2019. Dijital Resim
