Author :
Abstract
Bu çalışmada Türkiye’de erken Cumhuriyet döneminin anayasal altyapısını oluşturan 1921 ve 1924 tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunlarının yapım süreçleri ile Cumhuriyet yönetimini anayasal ilke haline getiren 1923 tarihli anayasa değişikliği sürecinde anayasa yapıcıların Meclis görüşmelerinde görünür hale gelen anayasa ve meşruiyet kavramsallaştırmaları incelenmektedir. Dönemin anayasal gelişmelerine damga vuran siyasi aktörlerin yani meclis üyelerinin anayasa ve anayasal meşruiyet konularına yaklaşımlarını anlamak amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi tutanaklarına odaklanılmaktadır. Çalışmanın temel amacı, Türkiye’de erken Cumhuriyet dönemindeki anayasal gelişmelerin arka planında yer alan düşünsel boyutun içeriğine yani anayasal gelişmelerin içsel dinamiklerinden olan anayasa yapıcıların düşünce ve fikirlerine ışık tutmak ve kavrayışlarını siyaset bilimi kuramı ışığında anlamlandırmaktır. Bir başka deyişle, çalışma Türkiye’nin erken Cumhuriyet dönemi anayasa tarihine odaklanan çalışmalara farklı bir yönden katkı sunmayı ve Meclis tutanaklarını incelemek suretiyle anayasaların yapımında rol oynayan aktörlerin anayasa mefhumu ve anayasal meşruiyete ilişkin bakış açılarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın sonunda incelenen dönemdeki anayasa yapıcıların bakış açılarının büyük ölçüde yirminci yüzyılın en tartışmalı siyaset ve hukuk kuramcılarından olan Carl Schmitt’in anayasa kuramına dair görüşleri ile örtüşmekte olduğu iddia edilmektedir.
Keywords
Abstract
This study examines the constitutional framers’ conceptualizations of constitution and constitutional legitimacy in Turkey as revealed in the Parliamentary debates during the making of 1921 and 1924 Constitutions and Constitutional Amendment of 1923, which entirely set the groundwork for the constitutional system of the early Republican period. In order to understand the perspectives of constitutional framers on constitutions and constitutional legitimacy, the study concentrates on the minutes of Turkish Grand National Assembly. The major aim of the study is to shed light on the intellectual perspectives lying behind the constitutional developments of the early Republican period; more precisely considerations and thoughts of the framers of constitutions since they constitute the internal dynamic of constitutional developments, and interpret them in the framework of political theory. Hence, the study aims to contribute to the existing literature on the early constitutional history of Turkey by revealing the constitutional framers’ conceptualizations of constitution and constitutional legitimacy. The study claims in the end that the considerations of the constitutional framers largely overlap with the main tenets of the constitutional theory of Carl Schmitt, one of the most controversial political and legal theorists of the twentieth century.
Keywords
- Atatürk, M. K. (2013). Nutuk. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Atatürk, M. K. (2013). Nutuk. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Balta, İ. H. (1957). “Önsöz”, İçinde: Gözübüyük, A. Ş. & Sezgin, Z., 1924 Anayasası Hakkındaki Meclis Görüşmeleri, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara.
- Barnett, R. E. (2003). “Constitutional Legitimacy”, Columbia Law Review, 103(1), 111-148.
- Çelebi, A. (2012). “Demokratik Bir Anayasanın Siyasal Yapıtaşları: Halk Egemenliği ve Siyasal Temsilin Demokratikleştirilmesi”, Toplum ve Bilim, 124, 36-61.
- Delacroix, S. (2005). “Schmitt’s Critique of Kelsenian Normativism”, Ratio Juris, 18(1), 30-45.
- Dessauer, F. E. (1946). “The Constitutional Decision: A German Theory of Constitutional Law and Politics”, Ethics, 57(1), 14-37.
- Edward, S. (1957). Giriş. İçinde: Gözübüyük, A. Ş. & Sezgin, Z., 1924 Anayasası Hakkındaki Meclis Fallon, R. H. (2005). “Legitimacy and the Constitution”, Harvard Law Review, 118, 1789-1853.
- Güneş, İ. (1997). Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Düşünce Yapısı 1920-1923, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- Kili, S. & Gözübüyük, A. Ş. (2006). Türk Anayasa Metinleri: Senedi İttifaktan Günümüze, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
- Özbudun, E. (2012). 1924 Anayasası, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Özbudun. (2011). The Constitutional System of Turkey: 1876 to the Present, New York: Palgrave Macmillan.
- Özbudun. (2008a). 1921 Anayasası, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
- Özbudun. (2008b). Türk Anayasa Hukuku, 9. basım, Yetkin Yayınları, Ankara.Özbudun, Ergun & Gençkaya, Ömer Faruk. (2010). Türkiye’de Demokratikleşme ve Anayasa Yapımı Politikası, Doğan Kitap.
- Parla T (2007). Türkiye’de Anayasalar, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Schmitt, Carl. (2008). Constitutional Theory, çev. ve der. Jeffrey Seitzer, London: Duke University Press.Schmitt. (2004a). Legality and Legitimacy, çev. ve der. Jeffrey Seitzer, London: Duke University Press.
- Schmitt. (2004b). On the Three Types of Juristic Thought, çev. Joseph W. Bendersky, Connecticut: Praeger Publishers.
- Schmitt. (2001). State, Movement, People, the Triadic Structure of Political Unity, çev. ve der. Simona Draghici, Plutarch Press.
- Schmitt. (1996a). The Concept of the Political, çev. George Schwab, The University of Chicago Press.
- Schmitt. (1996b). The Leviathan in the State Theory of Thomas Hobbes: Meaning and Failure of a Political Symbol, çev. George Schwab ve Erna Hilfstein, Greenwood Press.
- Schmitt. (1996c). Roman Catholicism and Political Form, çev. G.L.Ulmen, Greenwood Press.
- Schmitt. (1985a). Political Theology: Four Chapters on the Concept of Sovereignty, çev. George Schwab, The University of Chicago Press.
- Schmitt. (1985b). The Crisis of Parliamentary Democracy, çev. Ellen Kennedy, Cambridge: MIT Press. Tanör. (2013). İki Anayasa: 1961-1982, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
- Tanör, B. (2012). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980), İstanbul: YKY Yayınları. Tanör (2009). Türkiye’de Kongre İktidarları (1918-1920). İstanbul: YKY Yayınları.
- Tanör (2008). Anayasal Gelişme Tezleri, YKY Yayınları, İstanbul.
- Tanör, Bülent & Yüzbaşıoğlu, Necmi. (2013). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 13. basım, Beta Yayınları, İstanbul.
- Teziç, Erdoğan. (2013). Anayasa Hukuku, 16. basım, Beta Yayınları, İstanbul. TBMM Tutanakları
