Author :
Abstract
Son yıllarda nitelikli kadın işgücünün çalışma yaşamına dâhil olma oranı giderek artmaktadır. Ancak üst düzey yönetim kademelerinde kadınların yeterince yer bulamadıkları, daha çok alt kademe yöneticilik görevlerinde çalıştırıldıkları, Türkiye ve dünyadaki araştırmaların sonuçlarından anlaşılmaktadır. Kadınların kariyer hedeflerine ulaşabilmek için birçok engelle karşılaştıkları bilinmektedir. Ataerkil toplum yapısının kadına ve erkeğe biçtiği roller gereği, toplumlarda güçlü liderlik gerektiren konumlarda kadının yer almasının önüne geçilmektedir. Üst düzey yöneticilik de güçlü liderlik gerektirdiğinden, kadınların sosyal ilişkilere önem vermesi, duygusal olmaları gibi nedenlerle başarılı olamayacaklarına olan inanç, toplumların uzun yıllar genel kabul görmüş yargılarını oluşturmuştur. Günümüzde de üst düzey yöneticiliğin erkeklere atfedilen bir görev olduğu düşüncesinin oldukça yaygın olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada cinsiyet ayrımcılığından kaynaklanan, daha çok kadın yöneticilerin kariyer engellerini ifade etmek kullanılan bir kavram olan, cam tavan sendromu incelenmiştir. Çalışmanın uygulama bölümü, İstanbul ilinde kamu iletişim hizmet (PTT) sektöründe çalışan kadın ve erkek yöneticiler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma tarama modeli ve nicel bir betimleme çalışmasıdır. Araştırma kapsamında PTT’de çalışan 66 kadın 116 erkek olmak üzere toplam 182 yöneticiye, cam tavan sendromuna ilişkin algılarını ölçmek amacıyla 50 soru yöneltilmiş ve çıkan verilerin analiz edilmesinde SPSS-21 istatistik programı kullanılmıştır. Cam tavan engelleri olarak nitelendirilen “çoklu rol üstlenme, kişisel tercih ve algılar, mesleki ayrım, cinsiyete dayalı kalıp yargılar, kraliçe arı sendromu, örgüt kültürü, resmi olmayan iletişim ağlarına katılamama ve mentor-rol model eksikliği” engellerinin PTT’de çalışan kadın yöneticileri büyük ölçüde etkilediği sonucuna varılmıştır.
Keywords
Abstract
Rate inclusion of women in working life are increasing in recent years. But they could not find enough space in the senior management of the women, they run at much lower level executive positions in Turkey and it is understood from the results of global research.Women are known to reach their career goals, they face many obstacles. The patriarchal structure of the society to reap the roles of women and men should be in the position requires strong leadership in society prevented the involvement of the woman. It requires strong leadership in senior management, to give attention to women's social relations, the belief that they can not succeed for reasons such as being emotional, for many years the society has created the judiciary generally accepted. Today is also the idea that it is a task attributed to senior management of men known to be quite common.Arising from gender discrimination in this study, of more female managers is a term used to express the barriers career glass ceilingsyndrome were studied. The implementation phase of the study, in the province of Istanbul public communication (PTT) was performed on male and female managers working in the service sector. The effective number of factors in the formation of the glass ceiling, it was concluded that the current female managers working in the public sphere.
Keywords
- Acar, Ahmet Cevat. “İki Kariyerli Aileler ve İşletmeler ” İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, Yıl:5, Sayı: 17, S.21-29, 1994.
- Adıgüzel Orhan, Adeviye Erdoğan, “Anne Roe ve Holland’ın Kişilik Kuramları ile Shein’in KariyerDeğerlerinin İçerik Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 6 Sayı: 3 S.15-25, 2014.
- Ağır, Abdullah Mesut. “Memluklarda Bir Kadın : Secer ed Durr İsmed Ed-din Umm-İ Halil”, UluslararasıSosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt :3, Sayı: 13, 2010. http://www..com/cilt3/sayi13kadinsayisipdf/agir_abdullahmesut.pdf (erişim tarihi :01.01.2017).
- Ağma, Fatma Şafak. “İş Yaşamında Stresin Nedenleri ve Olumsuz Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, 2007.
- Akdöl, Buket. “Cam Tavan ve Kurumsal Bir Strateji Pozitif Ayrımcılık; İlaç Sektöründe Bir Sınıflandırma”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2009.
- Banger, Gürcan. “Sahip Olmayı İsterken Kaybetmek”, 2011. http://www.duyguguncesi.net/?p=4865 (erişim tarihi: 19.05.2017).
- Barutçugil, İsmet. “İş Hayatında Kadın Yönetici”, Kariyer Yayıncılık, İstanbul, 2002.
- Başçı, Vahdettin. “Kadının Statüsü Üzerine Bir İnceleme” Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999.
- Ceylan, Canan. “Mentorluk İlişkilerine Farklı Bir Yaklaşım: Kariyere Uyarlı Mentorluk”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, Sıra: 14, No: 203, 2004.
- Ciner, Özgür. “Halkla İlişkiler Sektöründe Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2003.
- Çalık, Temel, Figen Ereş. “Kariyer Yönetimi, Tanımlar Kavramlar, İlkeler” Gazi Kitabevi, Ankara, 2006.
- Çalışkan, Ali. “Kamu Sektöründe İstihdam Edilen Kadınların Kariyer Engellerini ve Cam TavanSendromunu Algılamalarına İlişkin Bir Araştırma” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi,2012.
- Çakmak, Diren. “Fransız Devrimi’ inde Kadın: Eksik Yurttaş” Ege Akademik Bakış, 2007.
- http://www.onlinedergi.com/makaledosyalari/51/pdf2007_2_19.pdf (erişim tarihi: 20.06. 2017)
- Çarıkçı, H., İlker, Özlem Çelikkol. “İş-Aile Çatışmasının Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 9 S. 153-170, 2009.
- Çakınberg, Arzu Karaca. “İş’te Kadın Olmak”, Nobel Akademik Yayınları, Ankara, 2011.
- Çetin, Ayfer. “Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısının Cam Tavanı Aşma Stratejilerine Etkisi: Bursa İliTekstil Sektöründe Bir Alan Araştırması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, 2011.
- Demir, Fevzi. “Tarihsel Süreç İçinde Kadın Hakları ve Kadının Çalışma Hayatı İçindeki Yeri” TÜHİS: İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 4, S.8-24, 2008.
- Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Örneği”, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, 2010.
- Erdoğmuş, Nihat “Kariyer Yönetimi”, İş ve Meslek Danışmanlığı, Türkiye İş Kurumu Yayınları, 2011. http://www.iskur.gov.tr/portals/0/duyurular/iskur-imd-egitimkitabi.pdf (erişim tarihi: 03.09.2016).
- Eryiğit, Süleyman. “Kariyer Yönetimi”, Kamu İş: İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1 S.1-26,2000. Gerçek, Leyla, Çakıcı. “Türkiye’de Kadın Haklarının Gelişimine Kısa Bir Bakış”, “Uluslararası –Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongresi”, Kongre Bildirileri Kitabı, Sakarya Üniversitesi Yayını, Cilt: 3, 2009.
- Gerni, Mine. “İşyerinde Cinsel Taciz: Erzurum İlinde Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 56, Sayı:3, S.19-46, 2001.
- Gualejac, Vincent De, Çev. Özge Erbek. “İşletme Haslağına Tutulmuş Toplum”,Ayrıntı Yayınları, İstanbulGül, Hasan, Ercan Oktay. “Türkiye ve Dünya’da Kadınların Çalışma Hayatında Yaşadıkları Cam TavanAlgıları Üzerine Kavramsal Bir Çalışma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 18, S. 421-436, 2009.
- Gülbay, Melike. “Kadın yöneticilerin Kariyer Sorunları: Cam Tavan Sendromu Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma”, Aydın Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2012
- Güler, Seyhan Bilir. “Örgüt Kültürü İçinde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadınların İşyerinde KarşılaştıklarıMesleki Baskılar: Trakya Bölgesi İmalat Sektöründe Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma ”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2005.
- Jahangırav, Naide. “Kültürel Bir Değişken Olarak Güç Mesafesi ve Cam Tavan Engeli Arasındaki İlişkiler Üzerine Ampirik Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2012.
- Filiz, Yeliz. “Esnek Çalışma Biçimlerinin Kadın İstihdamına Etkileri: Avrupa Birliği İstihdam Politikaları ve Türkiye Karşılaştırması”, Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, Kadının Statüsü, Ankara, 2011.
- Kabadayı, Sevtap. “Kariyer Yönetiminin Çalışanın Kuruma Bağlılığına Etkisi Üzerine Bir İnceleme”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, 2013.
- Kamuda Kadının Adı Yok, 2007. http://www.hurriyet.com.tr/kamuda-kadinin-koltugu-yok-6109063 (erişim tarihi: 23.01.2017).
- Kara, Feyza Meryem. “Spor Örgütlerinde Kadın Yöneticilerin Kariyer Engelleri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2011.
- Kara, Hakan, Bülent Tokat, Alev Doğru. “Örgütsel Ortamda Kadın İş Görenlere Yönelik GeliştirilenCinsiyet İkilemi Tutumların Bir Sonucu Cam Tavan Sendromunun Sıralanması”, Uluslararası Hakemli, Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi (UHBAB), Cilt: 3 Sayı: 8 S.125-138, 2014.
- Karslı, Şebnem. “Örgüt Kültürü ve Kadın Yöneticiler”, Yayınlanmamış Dönem Projesi, Ankara Üniversitesi, 2005.
- Katkat, Münevver. “Kadının Çalışma Hayatındaki Yeri ve Yükselişi (Erzurum Defterdarlığı Merkez Birimlerinde Bir Uygulama)”Atatürk Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2000.
- Kırımlı, Yüksel. “Sosyal Antropoloji”, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2011.
- Koca, Ayşe İpek. “Üniversite Öğrencilerinin Değerleri ve Bireysel Özellikleri ile Kariyer TercihleriArasındaki İlişki: Çukurova Üniversitesi’nde Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2009.
- Önder, Nurcan. “Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü”, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, S.35-61, 2013.
- Özdemir, Emrullah, “Tomris Ana’dan Bu Güne Türk Kadını”, Ankara, Türkiye Büro-Sen Yayınları, Sence Dergisi, Sayı:6, S. 17-19, 2014.
- Özer, Mustafa ve Kemal Biçerli, “Türkiye’de Kadın işgücünün Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, S.55-86,2003.
- Özdemir, Erdem. “İşyerinde Cinsel Taciz”, Çalışma ve Toplum: Disk/Birleşik Metal-İş Ekonomi ve Hukuk Dergisi, Sayı: 4, S. 83-96, 2006
- Öztürk, Aslı. “Kadın Öğretim Elemanlarının Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma: Ankara Üniversitesi Örneği”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, 2011.
- Özünlü, Dilek. “Cam Tavan Sendromunun Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, 2013.
- Sezen, Bayram, “Örgütlerde Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Cam Tavan Engeli: Orta ve Büyük ÖlçekliOtel İşletmelerinde Bir Araştırma” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale OnsekizmartŞahin, Gönül “Eğitim Örgütlerinde Yöneticilerin Yeri ve Kariyer Sorunları” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, 2007.
- Şahin, Ali. “Örgüt Kültürü – Yönetim İlişkisi ve Yönetsel Etkinlik”, Maliye Dergisi, Sayı: 159 S. 21-35,Taşkın, Ercan, Ayfer Çetin. “Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Algısının Cam Tavanı Aşma Stratejilerine Etkisi: Bursa Örneği”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 33 , S. 19-34, 2012.
- http://birimler.dpu.edu.tr/app/views/panel/ckfinder/userfiles/17/files/DERG_/33/49-66.pdf (erişim tarihi: 20.01.2016).
- Tekeli, Ş.Gülnur. “Lise Son Sınıf Öğrencileri İle Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Karşılaştırma:Akademik Benlik Yeterliliği, Denetim Odağı, Stresle Başa Çıkma ve Problem Çözme Becerisi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2010.
- Tekeli, Şirin. “1980’ler Türkiye’ sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar”, İletişim Yayınları, İstanbul,Tülüce, Nadide Sevil, Zeynep Öztürk Yaprak. “Büyüyen Ekonomilerin Yoksullaşan Kadınları ” Uluslararası Hakemli ve Beşeri Akademik Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 8, S.60-76, 2014.
- Tüzel, Emel. “Eğitim Örgütlerinde Kadın Yöneticilerin Kariyer Engellerinin İncelenmesi (Ankara İli Örneği)”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, 2014.
- Uluocak Şeref, Gökhan Gökulu, Olgun Bilir, Nigar Etizer Karacık, Dilek Özbay. “Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Kadına Yönelik Şiddet”, Paradigma Kitabevi Yayınları, Ankara, 2014.
- Uygun, Zehra. “Örgüt Kültürünün Kadın Çalışanların Kariyer Gelişimleri Üzerine Etkileri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2011.
- Uzun, Gizem. “Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik Davranışları Arasındaki Farklılıklar ve Bankacılık Sektöründe Uygulama”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2005.
- Ünsal, Pınar. “Kariyer Gelişim Kuramları ve Kariyer Danışmanlığı”, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara,Üzel, Esra.“Feminizm ve Doğa Ekseninde Eko Feminizm” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi, 2006
- Yeşil yaprak, Binnur. Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı Kuramdan Uygulamaya”, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2015.
