Author :
Abstract
Osmanlı Devleti’nin yaklaşık dört yüz sene yönetim merkezi olarak kullanılan Topkapı Sarayı, İstanbul’un Boğaz’a ve Haliç’e bakan en güzel manzaralı yerine inşa edilmiş, etrafı surlarla çevrili bir kale görünümündedir. Padişahın evinin de burada bulunması Topkapı Sarayı’nı daha önemli bir konuma yükseltmiştir. Saray’ın ikinci avlusunda, Kubbealtı ile Zülüflü Baltacılar Ocağı arasında yer alan Harem, iç içe ve çeşitli fonksiyonlara sahip odalarıyla bir labirenti andırır. Topkapı Sarayı’nda Harem Dairesi aynı zamanda bir eğitim yuvası olmak vasfıyla da ön plana çıkmaktadır. Harem’de Kara Ağalar Taşlığı üzerinde yer alan Darüssaade Ağası Dairesi ikinci katında, küçük yaştaki şehzade ve sultanların eğitimine tahsis edilen Şehzadegân Mektebi bulunur. Yan yana iki odadan meydana gelen Şehzadegan Mektebi, süsleme öğeleri ve 17. yüzyıla tarihlenen çinileri ile dikkati çekmektedir. Bu çiniler, çini panolar, ulama çiniler ve pencere köşelikleri olarak farklı tasarım esasları ve işlevlere sahiptir. Bu makalede Şehzadegân Mektebi mimari ve süsleme öğeleri bakımından tanıtılarak, çinileri detaylı bir incelemeye tâbi tutulacaktır.
Keywords
Abstract
Topkapi Palace, having served as the administration center for the Ottoman Empire for about four hundred years, has the image of a castle surrounded with fortification walls, built on a location with the most beautiful scenery opening to Bosporus and Golden Horn in Istanbul. With the Sultan’s residence located in it, Topkapi Palace has a more-significantly elevated position. Seraglio, located between Kubbealti and Zuluflu Baltacilar Ocagi in the second courtyard, resembles a labyrinth with its embedded quarters serving various functions. Seraglio in Topkapi Palace stands out as an educational setting as well. The School for Princes, dedicated to the education of young princes and sultans, is located on the second floor of Darussaade Agasi quarters on Kara Agalar Tasligi in the Seraglio. The School for Princes, consisting of two adjacent rooms, attracts attention with its decorative elements and tiles dating back to 17th century. Those tiles have various design characteristics and functions as tile panels, connective tiles, and window corner beads. This article aims to introduce the architectural and decorative elements of the School for Princes and to examine its tiles in detail.
Keywords
- Abdurrahman Şeref, 1328-1329(1910-1911). “Topkapı Saray-ı Hümâyunu”,Tarih-i Osmanî EncümeniMecmuası, Cüz 5, s.265-298; Cüz 6, s.229-364; Cüz: 7, s. 393-421; Cüz 8: s.457-483; Cüz:9, s. 521-537;Cüz:10, s. 585-594; Cüz: 11, s.649-657; Cüz: 12, s.713-730, Ahmed İhsan ve Şürekası Matbaası, İstanbul.Altun, A. (Editör). (1997). Osmanlı’da Çini ve Seramik Öyküsü. Menkul Kıymetler Borsası. İstanbul.
- Bakır, S.T. (1999). İznik Çinileri ve Gülbenkyan Koleksiyonu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Bakır, S.T. (1999). “İznik Çinilerinde Ulama Karo Tasarımları”, Osmanlı, C.11, (Editör: Güler Eren), Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, s.220-226.
- Dumlupınar, F.Z.(2015). Topkapı Sarayı Harem Dairesi 17. Yüzyıl Çini Pano Tasarımları, MarmaraÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstiütsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
- Eyüboğlu, M.A.(1986). Topkapı Sarayı’nda Padişah Evi (Harem). Sandoz Kültür Yayınları.
- Kocaaslan, M. (2010). Topkapı Sarayı Haremi: IV. Mehmed Dönemi 1648-1687. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara.
- Necipoğlu, G. (2007). 15. ve 16. Yüzyılda Topkapı Sarayı: Mimari, Tören ve İktidar, ( Çev.: Ruşen Sezer ). Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
- Ortaylı, İ. (2010). Mekanlar ve Olaylarıyla Topkapı Sarayı. Kaynak Yayınları. İstanbul.
- Sakaoğlu, N.(2002). Tarihi, Mekanları, Kitabeleri ve Anıları ile Saray-ı Hümayun Topkapı Sarayı. Denizbank Yayınları. İstanbul.
- Yenişehirlioğlu, F. (1982). “XVI. Yüzyıl Osmanlı Dönemi Yapılarında Görülen Mimari Süsleme Programlarında Mimar Sinan’ın Katkısı Var Mıdır?”, Mimarlık Dergisi, S.5-6, s.29.
- Yetkin, Ş. (1988). “Mimar Sinan’ın Eserlerinde Çini Süsleme Düzeni”, Mimarbaşı Koca Sinan, Yaşadığı Çağ ve Eserleri, C.1, (Editör: Sadi Bayram), Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ankara, s.479.
- 10 Filiz Yenişehirlioğlu, “XVI. Yüzyıl Osmanlı Dönemi Yapılarında Görülen Mimari Süsleme Programlarında Mimar Sinan’ınKatkısı Var Mıdır?”,Mimarlık Dergisi, S.5-6, 1982,s.29; Şerare Yetkin, “Mimar Sinan’ın Eserlerinde Çini Süsleme Düzeni”,Mimarbaşı Koca Sinan, Yaşadığı Çağ ve Eserleri, C.1, (Editör: Sadi Bayram), Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ankara, 1988, s.479.FOTOĞRAFLAR
