Author:
Abstract
Bitkiler ve hayvanlar, tarih boyunca insanların hep ilgisini çekmiştir. Bu iki unsurun etrafında değişik inanç şekilleri bile oluşturulmuştur. Bazı bitkiler özellikle de hayvanlar kutsal kabul edilmiş hatta bunların etrafında değişik tapınma biçimleri şekillenmiştir. İlk insanlar tabiat olaylarını anlamlandırmada, yorumlamada bu unsurlardan faydalanmıştır. İnsanların bu iki unsur ile münasebeti sadece inanç boyutunda kalmamış, kendisini hayatın her alanında göstermiştir. Güzel sanatların bir kolu olan edebiyat da bitki ve hayvanların kendisine yer bulduğu bir alan olmuştur.
Klasik Türk şiiri bitki ve hayvan adlarının kullanımı açısından oldukça zengindir. Şiirlerde, şâirlerin çeşitli benzetme ilgileri kurma konusunda başvurduğu unsurların başında bitki ve hayvan isimleri gelmektedir. Özellikle sevgili ile ilgili benzetmelerde bu durum oldukça belirgindir. Bitki ve hayvan isimlerinin kullanımı şâirlere bu bağlamda büyük bir fırsat sunmaktadır. Şairler gerek sevgili ile ilgili kullanımlarda gerek dinî-tasavvufî konuların izahında gerekse sosyal hayata dair tasavvurlarında bu iki unsurdan sıkça yararlanmışlardır. Biz bu çalışmamızda XIX. asır divan şâirlerinden Kütahyalı Vasfî’nin divanını bitki ve hayvan adlarının kullanımı açısından inceleyeceğiz. İki bölüme ayırdığımız makalemizin birinci bölümünde bitkiler ele alınacak. İkinci bölümde ise hayvan adlarının kullanımını değerlendireceğiz. Her iki unsura dair örnekler verilirken divanda adı geçen bitki ve hayvan isimleri ile ilgili açıklamalar yapacağız. Makalenin sonuç bölümünde ise bitki ve hayvan isimlerinin kullanımı ile ilgili sayısal verileri göstereceğiz.
Keywords
Abstract
Herbs and animals have attracted people’s attention throughout the history. A variety of belief systems was even built around these two componentsSome herbs, especially animals were considered as divine, what’s more, a variety of belief sytems were shaped around them. Primitive men made advantage of these components in explaining and interpretating nature events. People’s relation to these two components didn’t remained with the belief dimension but also it stood itself out in all fields of life. Thus, the literature, as a branch of fine arts, had become a field in which both herbs and animals had a part in it. Classical Turkish poetry is quitely rich in using the names of herbs and animals. Those names of herbs and animals are the primary components which poets apply for building metaphor relations in their poems. This situation is obviously clear in metaphors related to a love. The use of herbs and animals’ names enables poets a great opportunity in this context. Poets had frequently utilized these two components respectively in using related to love, explaining religional sufistic subjects and their imaginations about social life. In this study, we will analyze as one of the poets in the 19th century, Kutahyali Vasfi’s divan in terms of using herbs and animals’ names. The herbs will be handled in the first part of the article that we divided it into two. In the second part, we will assess the use of herbs and animals’ namesWhile giving some examples about two components, we will make explanations related to herbs and animals’ names which are mentioned in divan In the final part of the article, we will also reveal the digital data about the use of herbs and animals’ names.