Author:
Abstract
Araştırmacılar ve uygulayıcılar, özellikle son dönemlerde artan sosyal ihtiyaçlarla özgecilikle ilgili değişkenleri bulmaya ilgi göstermektedirler. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, üst biliş gibi bilişsel değişkenlerin yanı sıra ahlaki eylemler gibi ahlaki kavramların özgecil davranışla ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu çalışma, ahlaki üst biliş ile ahlaki çözülme ve özgecil davranış arasındaki ilişkiyi kesitsel bir desenle incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, genel popülasyondan yüz yüze toplanan 181 katılımcıdan oluşan bir örneklemle bir anket çalışması oluşturulmuştur. Çalışmada ahlaki üst biliş ölçeği, ahlaki çözülme ölçeği ve özgecilik ölçeğinin yanı sıra demografik soru formu kullanılmıştır. Regresyon modelini test etmek için SPSS v27 kullanılmıştır. Sonuçlar, ahlaki çözülmenin özgecilik ile ters yönde ilişkili olduğunu, ahlaki üstbilişin ise özgecilik ile pozitif olarak ilişkili olduğunu göstermektedir. Özellikle, ahlaki üstbilişin dört alt boyutundan ikisi olan bilişin düzenlenmesi ve bildirimsel biliş bilgisi alt boyutları özgecilik ile pozitif yönde ilişkili bulunmuştur. Diğer yandan, ahlaki üst bilişin diğer iki alt boyutu olan yöntemsel ve koşullu biliş ile özgecilik arasında ilişki bulunamamıştır. Mevcut çalışma, farklı sosyoekonomik grupların özgecil davranışları arasında bir fark bulunmazken, kadınların erkeklerden daha özgecil olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, manevi inançlara sahip olmak özgeci davranışlarla olumlu bir şekilde ilişkili olduğu raporlanmıştır. Ayrıca, uygulama ve teoriye yönelik Türk kültürüne yönelik çıkarımlara ilişkin tartışmalar da çalışmada yer almaktadır.
Keywords
Abstract
Researchers and practitioners have shown a growing interest in finding the variables related to altruism through many factors. Recent studies have shown that various cognitive concepts, such as metacognitions as well as moral concepts like moral actions are related to altruistic behavior. This study aims to investigate the relation of moral metacognitions and moral disengagement and altruistic behavior with a cross-sectional design. For this purpose, a survey study was constructed with a sample of 181 participants, collected from general population in a paper form. SPSS v27 was used to test the regression model. Moral meta cognitions, moral disengagement, altruism scales and demographic form were conducted. The results show that moral disengagement is negatively related to altruism, while moral metacognition is positively associated with altruism. Specifically, two of the four sub-dimensions of moral metacognitions as the regulation of cognition and cognition knowledge sub-dimensions are positively related to altruism. The remaining two sub-dimensions of moral metacognitions as declarative and conditional knowledge were not associated with altruism. The current study found that women were more altruistic than men while no difference is found between different socioeconomic groups’ altruistic behaviors. Furthermore, having spiritual beliefs are associated positively with altruistic behavior. Finally, the discussions regarding the implications for practice in Turkish culture and theory are provided in the study.