Author:
Abstract
Bu çalışmada, Cengiz Aytmatov’un “Beyaz Gemi” eserinde işlenen yaşam olaylarını ve betimlenen çocuk işleyişinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Aytmatov bir çok eserinde Kırgız halkının yaşadığı trajedik olayları anlatmıştır. Hem kendisinin hem de toplumun yaşadığı olayları kaleme geçirmede usta bir yazardır. Beyaz gemi romanın kahramanı, yedi yaşında bir çocuktur. Adsız çocuk, annesi ve babası ayrılmış ve annesi tarafından dedesi olan Mümin dedenin yanında büyümektedir. Mümin dede ona kendi Buğu soylarına dair masallar ve efsaneler anlatır. Bu yüzden çocuk dedesini çok sever. Dedesini anlattığı efsanelerden Maral Ana efsanesi çocuğu en çok etkileyen efsanedir. Çocuk, dedesi Mümin tarafından geleneklere duyarlı ve saf insanlık bilincini taşıyan birey olarak anlatılır. Eserde çocuk dağılmış bir ailenin çocuğu olarak dedesini yanında ninesi, teyzesi Bekey ve eniştesi Orozkul ile diğer ailesi Seydakmat ve eşi Gülcamal ile yaşamaktadır. Çocuk babasının bir gemide çalıştığını ve bir gün gelip kendisini alacağını zannetmektedir. Romanda adsız çocuk aile ortamındaki samimi ve sıcak sevgiden mahrumdur ve hiçbir arkadaşı olmayan çocuk, daima yalnızdır. Dedesinin aldığı dürbün ve çanta onun sır dolu arkadaşıdır. Çocuk, dedesinin verdiği dürbün ile Issık Göl’den geçen gemilere bakmaktadır. Çocuk, babasının buradan geçen gemide olduğunu düşünmektedir. Bu bakışlarda bir gün geçeceğini düşündüğü beyaz gemiyi, kendine ve babasına mutluluklar getireceğini hayal eder. Hayata anne ve babasından yoksun başlayan çocuk, hep hayaller kurar. Beyaz Gemi’deki adsız çocuk, savaş ortamında olmamasına, savaşın verdiği zorlukları çekmemesine rağmen diğer çocuklardan çok daha şanssızdır. Çünkü adsız çocuğun ne annesi ne de babasıyla bir yaşantısı olmadığı gibi, kaldığı ortam da sürekli stresin hâkim olduğu zedeleyici bir ortam vardır. Nine, öz ninesi değildir ve dede Mümin’i sürekli azarlamaktadır. Damat Orozkul, çocuğu olmadığı için Bekey Teyze’yi bayıltana kadar dövmekte, sövmektedir. Bilinçaltında, sürekli stresli olan bu aile ortamından uzaklaşma fikri vardır. Bir balığa dönüşme isteği ve hayali, bu kaçışın dışa vurumudur. Çocuğun kutsal bildiği Maral Ana’nın dedesi tarafından öldürülmesi, kendisi ve yaşamla kurduğu bağlarını koparır. Kurtuluşu temsil eden geyik öldürülünce artık çocuk için yaşamın bir önemi kalmaz ve roman son bulur. Çocuk, Maral Ana’nın ölümüyle hayallerindeki beyaz gemiye yönelir ve ötelere bir balık olarak ulaşmak için derenin soğuk sularına küçük bedenini bırakır, intihar eder. Sonuç olarak bu çalışmada, her eserine kültür zenginliği katan Aytmatov’un eserinde, bir çocuğun hazin yaşam serüveni ve sonu betimlenmiştir. Ruhsal açıdan örselenmiş bir çocuğun nasıl depresyona girdiği ve özkıyıma yöneldiği anlatılmıştır. Pedagojik açıdan bakıldığında, mutsuz ve yoksun çocukların daha fazla psikolojik desteğe ihtiyacı olduğu görülmektedir. Bu açıdan bakıldığında ‘‘adsız’’ çocuk tiplerine ayrı bir özen gösterilmelidir. Devlet kurum ve kuruluşları, dernek ve vakıflar, aileler ve okul sistemi ile geniş bir kitle halinde onların sağlıklı büyümeleri için önlemler almaları önerilmektedir.
Keywords
Abstract
ABSTRACT In this study, it is aimed to determine the life events and the child functioning depicted in Cengiz Aytmatov's "White Ship". In many of his works, Aitmatov has told about the tragedy experienced by the Kyrgyz people. He is a master writer in writing the events of both himself and the society. The hero of the White Ship novel is a seven-year-old boy. The unnamed child was separated from his mother and father and was raised by his mother's grandfather, the Mümin grandfather. The believing grandfather tells him tales and legends about his own Buðu lineage. That's why the child loves his grandfather. The legend of Maral Ana, one of the legends he tells about his grandfather, is the legend that affects the child the most. The child is described by his grandfather, Mümin, as an individual who is sensitive to traditions and who has pure humanity consciousness. In the work, the child lives with his grandfather as well as his grandfather, his aunt Bekey and brother-in-law Orozkul and his other family Seydakmat and his wife Gülcamal as the child of a broken family. The boy thinks that his father is working on a ship and that he will come and pick him up one day. In the novel, the anonymous child is deprived of the sincere and warm love in the family environment, and the boy who has no friends is always alone. The binoculars and bag that his grandfather bought are his secret friend. The child looks at the ships passing through Issyk Kul with the binoculars given by his grandfather. The boy thinks his father is on the passing ship. With these looks, he imagines that the white ship, which he thinks will pass one day, will bring happiness to himself and his father. The child, who starts life without his parents, always dreams. The anonymous boy in the White Ship is much more unlucky than other children, despite not being in a war environment and not having the difficulties of war. Because the anonymous child neither has a life with his mother nor his father, the environment in which he lives is also a harming environment dominated by constant stress. The grandmother is not her own grandmother and she constantly reprimands the grandfather Believer. Damat Orozkul beat and cursed Aunt Bekey until he passed out because he had no children. Subconsciously, there is the idea of moving away from this constantly stressful family environment. The desire and dream to turn into a fish is the manifestation of this escape. The murder of Mother Maral, whom the child knows as sacred, by her grandfather breaks her ties with herself and life. When the deer representing the salvation is killed, life no longer matters for the child and the novel ends. With the death of Mother Maral, the boy turns to the white ship of his dreams and leaves his small body to the cold waters of the stream to reach beyond as a fish, committing suicide. As a result, in this study, the sad life adventure and end of a child is depicted in the work of Aytmatov, who adds cultural richness to each of his works. It is described how a mentally traumatized child becomes depressed and suicidal. From a pedagogical perspective, it is seen that unhappy and deprived children need more psychological support. From this point of view, a special attention should be paid to '' anonymous '' child types. It is recommended that state institutions and organizations, associations and foundations, families and the school system take measures for their healthy growth.