Author:
Abstract
Azerbaycan dünyanın eski ve kültürel açıdan zengin tarihe sahip bölgelerinden birisidir. Azerbaycan`ın sahip olduğu eski ve zengin devletçilik geleneği Azerbaycan`ın ağır ve trajik anlarında defalarca kırılsa da, Azerbaycan halkı bu trajedileri atlatabilmiştir. XIX. yüzyılda Çarlık Rusyası ve İran arasında yaşanan savaşlar sonrası Azerbaycan toprakları bu iki devlet arasında bölünmüştür. 1917`den günümüze dek geçen yıllarda Azerbaycan`da Çarlık Rusya yönetimi yıkılmış ve ardınca 3 devlet kurulmuştur. Bunlar sırasıyla Azerbaycan Halk Cumhuriyeti (1918-1920), Azerbaycan SSC (1920-1991) ve Azerbaycan Cumhuriyeti`dir (1991`den günümüze dek). Başka bir ifadeyle Azerbaycan halkı XX. yüzyılın başlangıcından itibaren büyük bir bağımsızlık mücadelesi vermiş ve bir yüzyıl içerisinde iki kere bağımsızlık kazanmıştır. 1920 yılından itibaren Bolşevik yönetiminin kurulduğu, 1922 yılında ise Sovyetler Birliği ile birleştirilen Azerbaycan, 70 yıl SSCB üyesi bir devlet olarak komünist ideolojinin etkisi altında yaşamıştır. Bu dönem çoğu zaman Bolşevik işgali olarak nitelendirilmektedir. Azerbaycan’ın bugünkü siyasal ve toplumsal yapısını anlayabilmek için Sovyetler Birliği döneminin; Sovyetler Birliği’nin yol açtığı değişimi kavrayabilmek için ise işgal öncesi dönemin incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Azerbaycan`da Sovyet dönemi öncesi tarihsel ve siyasal yapı ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
Azerbaijan is one of the oldest and culturally rich historical places in the world. Although Azerbaijan's old and rich statism tradition has broken repeatedly in the heavy and tragic times of Azerbaijan, the Azerbaijani people have survived these tragedies. In the 19th century, after the wars between Russia and Iran, Azerbaijan was divided between these two states. In 1917, after the collapse of the Tsarist Russia and its government in Azerbaijan, three states were established. These are respectively Azerbaijan Peoples Republic (1918-1920), Azerbaijan SSR (1920-1991) and Azerbaijan Republic (1991-until now). In other words, the people of Azerbaijan gave a great independence struggle from the beginning of the 20th century onwards, and two times in a century gained its independence. Since 1920, the Bolshevik administration was established and in 1922 Azerbaijan was united in the Soviet Union. In 70 years, Azerbaijan has lived under the influence of communist ideology as a member state of the USSR. This period is often described as the Bolshevik invasion. For the understanding of currentpolitical and social structure of Azerbaijan, it must be required to examine of Soviet Union period. And for the understanding of Sovien Union period, it must be required to research of pre-occupation period. So in this article, it will be tried to put forth of the historical and political structure of Azerbaijan before the Soviet period.