Author:
Abstract
Anadolu’nun siyasi ve kültürel açıdan şekillenmesinde etkin olan uygarlıklar arasında çok önemli bir yere sahip olan Selçuklular, mimari alanda olduğu gibi, maden sanatı alanında hatırı sayılır eserlerin yaratıcıları olarak dünya uygarlık tarihinde hak ettikleri yeri bulmuşlardır. Selçuklu dönemi maden sanatı, arı bir sanat anlayışıyla yapılmış olmayıp, gerek teknik, gerekse süsleme repertuarı açısından farklı kültürlerin etkisinde gelişim gösteren homojen olmayan bir sanat çerçevesinde şekillenmiştir. 11 ve 13.yy’da Anadolu’da siyasi olarak etkin rol oynayan Selçukluların merkezleri Konya başta olmak üzere, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Artuklular zamanında faaliyet gösteren atölyelerde maden sanatı alanında önemli eserler yapılmıştır. Dünyanın sayılı müze ve koleksiyonları süsleyen çok sayıda madeni nadide eser arasında bulunan Selçuklu devrine ait madeni eser içerisinde, özellikle Artuklu menşeli eserlerin çokluğu dikkat çekmektedir. Bu eserlerden dönemin en karakteristik yapıtları arasında Hititlerden beri Yakın Doğu ve Avrupa’da yaygın bir şekilde kullanılmakta olan tunç havanlar ise önemli bir grubu oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Selçuklu Çağı Anadolu’sunda Artuklulara ait oldukları tahmin edilen iki havan, form, süsleme ve yapım tekniği açısından ele alınmış olup, çağdaşı oldukları düşünülen benzer formdaki havanlarla karşılaştırılmaları yapılarak maden sanatı içindeki yerleri aydınlatılmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The Seljuks who have a very important place among the civilization that are active in political and cultural formation of Anatolia, gained the place they deserve in the history of civilization as the creators of considerable works in the field of metal art, as in the architectural field. The art of the Seljuks was not made by a pure art concept but by a non-homogenous art that developed under the influence of different cultures in terms of both technical and ornamental repertoire. Important metal artifacts were made in workshops existed in The Artuqids time in the Southeastern Anatolia Region , mainly in Konya where Seljuks played an active role in politics of area. Among the most important metal artifacts of Seljuks Period , decorating the world’s special museums and collections, there are considerably many artifacts especially belonging to Artuqids. Among the characteristic works of this period, bronze mortars, which are widely used in the Near East and Europe since Hittites, constitute an important group. In this study, two mortars, which are thought to be belonging to Artuqids in Seljuks Age Anatolia, have been examined in terms of form, decoration and construction technique and compared with other similar contemporary mortars to illuminate the importance of them within the metal artifacts.