Tipografi ve Poster Tasarım Eğitiminde Yapay Zeka Kullanımıyla Yaratıcılık, Verimlilik ve Etik Uygulama Arasında Bir Denge Kurmak
Author :
Abstract
Bu çalışma, yapay zekâ (YZ) araçlarının tipografi ve poster tasarımı eğitimindeki rolünü, yaratıcı üretim süreçlerine etkisini ve etik boyutlarını incelemektedir. Yıldız Teknik Üniversitesi’nde yürütülen lisansüstü Tipografi dersi kapsamında, 2023 Oscar “En İyi Film” kategorisindeki on filme ait özgün afişler ile ChatGPT 4.0 tarafından üretilen afişler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Tasarım ilkeleri, yapısal özellikler ve tipografik unsurları ölçen VDPEEF ölçeğiyle uzman öğrencilerden elde edilen veriler, SPSS ile analiz edilmiştir. Bulgular, YZ’nin hizalama, denge ve tipografik hiyerarşi gibi kurallara yüksek doğrulukla uyduğunu; ancak özgünlük, duygusal ifade ve bağlamsal derinlik açısından insan tasarımcıların belirgin biçimde üstün olduğunu göstermektedir. YZ üretimlerinde yapısal tutarsızlık ve tekrarlayan kompozisyonlar daha sık görülmüş; buna karşın üretim hızının son derece yüksek olması tasarım eğitiminde önemli bir avantaj sağlamıştır. Çalışma ayrıca YZ’nin dil öğrenimi, STEM eğitimi, veri analizi, mimarlık ve yaratıcı yazarlık gibi disiplinlerde sunduğu pedagojik fırsatları tartışmakta; TPACK ve SAMR gibi modellerin YZ entegrasyonunda kritik önem taşıdığını vurgulamaktadır. Sonuç olarak, YZ’nin tasarım eğitiminde tamamlayıcı bir araç olarak kullanılması; yaratıcı yorum, kültürel sezgi ve duygusal ifade gerektiren süreçlerde ise insan tasarımcıların temel rolünü koruduğu belirtilmektedir. Gelecek araştırmaların farklı YZ modellerini karşılaştırması, daha geniş örneklemlerle çalışması ve etik–kültürel boyutları derinlemesine ele alması önerilmektedir.
Keywords
Abstract
|
This study examines the role of Artificial Intelligence (AI) in typography and poster design education, focusing on its impact on creative workflows, structural quality, and ethical considerations. Within a graduate Typography course at Yıldız Technical University, original movie posters from the 2023 Academy Awards “Best Picture” category were compared with posters generated by the ChatGPT 4.0 model. Using the Visual Design Principles and Elements Evaluation Form (VDPEEF), expert students evaluated both sets of posters based on design principles, structural features, and typographic elements. Statistical analysis conducted with SPSS revealed that while AI-generated posters demonstrated strong adherence to balance, alignment, and typographic hierarchy, they fell short in emotional depth, originality, and contextual interpretation when compared to human-designed posters. AI outputs showed greater structural variability and repetitive visual patterns, although their rapid generation speed positioned AI as an efficient tool for prototyping and large-scale production. Beyond typography, the study highlights broader educational implications of AI across fields such as language learning, STEM education, architecture, data analysis, and creative writing. It emphasizes the relevance of pedagogical frameworks such as TPACK and SAMR in guiding responsible AI integration. Overall, the findings suggest that AI serves most effectively as a complementary tool that supports—but does not replace—human creativity and cultural intuition. Future research should expand datasets, incorporate diverse evaluator groups, compare multiple AI models, and further investigate ethical, cultural, and cognitive dimensions of AI-assisted design processes. |
