Author :
Abstract
Baba Deresi Çeşmesi meselesi 1893’te Borax Company Limited’in işletmesindeki arazinin yanında Dâhiliye Nezareti Müsteşarı Reşid Bey ve ortakları James Whittall ve Mihran Şirinyan’ın arama ruhsatı almasıyla başlamıştır. Reşid Bey ve ortakları yaptıkları arama sonucunda İldiz Köyü civarında borasit keşfetmişler ve hemen ardından imtiyaz için Osmanlı makamlarına başvurularını yapmışlardır. Borax Company Limited’in sahip olduğu arazide bir çeşme bulunmaktaydı. Reşid Bey ve ortaklarının arama ruhsatnamesinde ise arazilerinin kuzey sınırı Baba Deresi Çeşmesi adlı bir çeşmeyle çizilmişti. Söz konusu arazilerin ikisinde de bir çeşme bulunmaktaydı ve Reşid Bey ve ortakları, arama ruhsatnamelerinde belirtilen Baba Deresi Çeşmesi’nin Borax Company Limited’in arazisindeki çeşme olduğunu iddia ediyorlardı. Dünya bor piyasasındakini yerini korumak isteyen Borax Company Limited, eldeki arazilerinin bir kısmında hak iddia eden Reşid Bey ve ortaklarının bu talepleri üzerine yöneticisi Foster üzerinden Osmanlı makamlarına başvurmuştur. Bu süreçte konu Şûrâ-yı Devlet’e taşınmış, bölgedeki köylerden oluşturulan heyetlerin ifadelerine başvurulmuştur. Çalışmamızda Osmanlı madenciliğinde önem bir konu olan hudut meseleleri, bor madeninde yaşanan ve konu itibariyle yerli ve yabancı girişimcileri karşı karşıya getiren Baba Deresi Çeşmesi meselesi örneğiyle incelenmiştir.
Keywords
Abstract
The Baba Deresi Fountain case began in 1893 when Reşid Bey, Undersecretary of the Ministry of the Interior, and his partners, James Whittall and Mihran Şirinyan, obtained an exploration licence next to tthe land operated by Borax Company Limited. As a result of ttheir exploration, Reşid Bey and his partners discovered boracite around the village of İldiz and immediately applied to the Ottoman authorities for a concession. There was a fountain on the land owned by Borax Company Limited. n the exploration license obtained by Reşid Bey and his partners, the northern boundary of their land was marked by a fountain called Baba Deresi Fountain. Both of these lands contained a fountain, and Reşid Bey and his partners claimed that the Baba Deresi Fountain mentioned in their exploration licenses was the fountain located on Borax Company Limited's land. Borax Company Limited, seeking to maintain its position in the global boron market, appealed to Ottoman authorities through its manager, Foster, in response to demands of Reşid Bey and his partners, who claimed rights over part of its lands. During this process, the issue was brought to the Council of State, and delegations from villages in the region were consulted. In our study, border issues, which were an important issue in Ottoman mining, were examined thorough tthe example of the Baba Deresi Fountain case, which occurred in the boron mine and brought local and foreign entrepreneurs face to face.
