Author :
Abstract
Doğu Anadolu’nun sınır illerinden birisi olan Ağrı, Asya ile Avrupa arasında önemli bir geçiş güzergâhı üzerinde yer aldığı için farklı kültürlerin etkilerini bünyesinde barındırmaktadır. Bu etkilerin en iyi gözlemlendiği alanlardan birsini de geleneksel el sanatları oluşturmaktadır. Ham maddesi yün olan ve oldukça zengin bir çeşitliliğe sahip olan yöre heybeleri geleneksel el sanatları içinde özgün bir yere sahiptir. Motif ve kompozisyon özellikleri ile Kars, Kafkas, Van, Bitlis ve Batı İran etkilerini taşıyan heybelerde bu etkiler doğrudan olmayıp, biçim değiştirerek yöreye özgü motif ve kompozisyonlara dönüşmüş, karakteristik özellikler kazanmıştır. Yaşam biçiminin değişmesi ile artık dokunmayan ve gün geçtikçe yöre insanının hafızasından silinen heybelerin yeniden dokunarak turistik eşya olarak pazarlanması, bir taraftan kadın iş gücünü aktif hale getirerek yöre insanına gelir kazandıracak, diğer taraftan kültürel mirasımızın korunarak gelecek nesillere aktarılmasını sağlayacaktır.
Keywords
Abstract
Ağrı, one of the border provinces of Eastern Anatolia, has the effects of different cultures as it is located on an important transit route between Asia and Europe. One of the areas where these effects are best observed is traditional handicrafts. Local saddlebags, whose raw material is wool and have a very rich variety, have a unique place in traditional handicrafts. Carrying the influences of Kars, Caucasus, Van, Bitlis and Western Iran with their motif and composition features, these effects are not direct, but transformed into motifs and compositions specific to the region by changing their form, and gained characteristic features. With the change in the lifestyle in the region, the saddlebags, which are no longer touched and are erased from the memory of the local people, will be re-touched and marketed as touristic goods, on the one hand, it will activate the female workforce and will provide income to the local people, on the other hand, it will ensure that our cultural heritage is preserved and transferred to future generations.
Keywords
- Acun, H. (1998). “Türk Halı Sanatında Yozlaşma”, Türk Soylu Halıların Halı, Kilim ve Cicim Sanatı Uluslararası
- Acun, H. (1998). “Türk Halı Sanatında Yozlaşma”, Türk Soylu Halıların Halı, Kilim ve Cicim Sanatı Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi başkanlığı Yayınları, Kayseri: 15-19.
- Çelik, A. (1999). “Anadolu, İran ve Kafkasya Halı Etkileşimi”, Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, S. 5: 15-27.
- Çetin, Y. (2010). “Ağrı Yöresi Halı Yastıkları”, Sanat Dergisi, S.17: 61-69.
- Çetin, Y. (2012). Tarihi Kalıntıları ve Kültürel Değerleri İle Ağrı, Ağrı İbrahim Vakfı Yayınları, Ankara. Çetin, Y. (2019). Ağrı Geleneksel El Dokumaları Kataloğu, Hiper Yayınları, İstanbul.
- Çetin, Y. & Polat, C. (2019). “Geleneksel Iğdır Düğümlü Dokumalarının Teknik, Renk, Motif ve Kompozisyon Özellikleri”, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 19: 233-244.
- Ergüder, A. A. (2009). “Kars Yöresi Düz Dokumaları”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Görgünay, N. (1975). Doğu Yöresi Halıları, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Anakara.
- Ölmez, N. F. & Etikan, S. (2014). “Muğla Yöresi Heybe, Torba ve Çuval Dokumaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi (Art-E), Teke Yöresi Kültürel Değerleri Özel Sayısı: 56-82.
- Karahan, R. & Kulaz, M. & Taş, E. (2008) Türk El Sanatları Araştırma ve Uygulama Merkezi Kilim Kataloğu-III, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları, Van.
- Mercan, Ü. M. (2018). “Yöresel El Sanatlarında Van Halısı”, Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.1: 2401-270.Sökmen, S. (2013). Bitlis Yöresi El Dokumacılığı, Sanatta Yeterlilik Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Isparta.
- Sökmen, S. (2015). “Bitlis Etnoğrafya Müzesinde Bulunan Düz Dokumalar”, Arış Dergisi, S.11: 81-95. Yanar, A. (2019). “Azerbaycan Halı Müzesi”, Akademik Sanat, S.4/7: 26-43.
