Moğol İmparatorluğunda Yaşanan Arık Buka-Kubilay Mücadelesi: Çağataylıların İlk Bağımsızlık Teşebbüsleri
Author :
Abstract
Türkistan coğrafyasında XIII. Yüzyıldan itibaren hüküm sürmeye çalışan Çağatay Hanlığı Cengiz Han’ın ikinci oğlu Çağatay Han tarafından kurulmasına rağmen Altınorda, İlhanlı ve Kubilay hanlıkları gibi bağımsız hareket edememiştir. Bu durumun yaşanmasında Moğol İmparatorluğunun merkezi Karakurum’a olan yakınlık ve hanlarının Moğol Kağanları tarafından atanması bir etkendir. Nitekim 1318 yılında Kebek Han döneminde bağımsızlığını kazanan Çağatay Hanlığı, Kebek öncesinde Moğol Devleti’nde yaşanan Arık Buka – Kubilay kardeşlerin taht mücadelesinden yararlanarak bağımsızlık yolunda ilk adımlarını atabilmiştir. Bu adımda hiç şüphesiz Algu Han’ın faaliyetleri büyük önem teşkil etmiştir.
Keywords
Abstract
13th century the from reign to tried wich Turkestan geography although the Chagatai Khanate, was foundded by Cengiz Khan’s second son Chagatai Khan, he could not act independently like Altınorda, İlhanlı and Kublai Khanates. The proximity of the Mongolian Empire to Krakurum and the appointmend of the Khans by the Mongolian Khan are a factor in this situation. As a motter of fact the Chagatai Khanate which gained its independence in the period of Kebek Khan in 1318, was able to take its first steps towards independence by benefiting from the struggle of the Arık Buka-Kublai brothers in the Mongol State before Kebek. In this step, the activities of Algu Khan were undoubtedly of great importance.
Keywords
- Barthold, V.V., Moğol İstilasına Kadar Türkistan, Haz. H.D. Yıldız, TTK, Ankara 1990.
- Barthold, V.V., Moğol İstilasına Kadar Türkistan, Haz. H.D. Yıldız, TTK, Ankara 1990. _______, “Çağatay,” İA, III, s. 267.
- Cüzcani, Tabakat-ı Nasır-ı, çev., Mustafa Uyar, Ötüken Neşriyat, İst., 2016. Hacı, Ötemiş, Çengiz-Name, Haz., İlyas Kamalov, TTK, Ankara 2009.
- Hüttel, H. G., “Karakurum: Tarihsel Bir Bakış”, Cengiz Han ve Mirasçıları, Sakıp Sabancı Müzesi Yay., İst., 2006.
- _____, Altın Orda Hanlığının Kuruluş ve Yükseliş Devirleri, İÜEFY., İstanbul 1976. Moğolların Gizli Tarihi, çev, A. Temir, TTK, Ankara 1986.
- Nicola, Br. de., “The Quenn of the Chaghatayids: Orghana Khatun and the rule of Central Asia”, JRAS, 26/1-2, 2016, p. 107-120.
- Prawdin, M., The Mongol Empire, Transleted from the German by Eden and Cedar Paul, New York 1961.
- Rossabi, M., Kubilay Han, çev., Ç. Ozol, Türkiye İş Bankası Yay., İst., 2015. Spuler, B., İran Moğolları, çev., C. Köprülü, TTK, Ankara 2011.
- Şami, Nizamüddin, Zafername, çev., Necati Lugal, TTK, Ankara 1987, s. 16.
- Uluğ Beg, Mirza, Tort Ulus Tarikhi, Özbekçeye çev., Buribay Ahmedov, Naim Nurkulov, Mahmud Hasaniy, Çolpan Neşriyat, Taşkent 1994.
- Viladimirrov, B.Y., Cengiz Han, çev, H.A. Ediz, MEB, İstanbul 1950. Yuvalı, A., İlhanlı Tarihi, Erciyes Ü., Yay., Kayseri 1994.
