Anayasa Mahkemesinin Olağanüstü Yönetim Usullerinin Uygulandığı Dönemlerde Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkına İlişkin Bireysel Başvuruları İnceleme Yöntemi
Author :
Abstract
Anayasa Mahkemesi, olağanüstü yönetim usullerinin uygulandığı dönemlerde alınan tedbirlere ilişkin bireysel başvuruları, Anayasanın 15. maddesi hükümlerini dikkate alarak incelemektedir. Mahkeme, 15. maddenin uygulanabilmesi için iki koşulun varlığını aramaktadır. İlk koşul, olağanüstü hal ilanını gerektiren nedenlerden birinin bulunması ve bunun yetkili organlar tarafından ilan edilmesidir. İkinci koşul ise, tedbirin olağanüstü durumla bağlantılı olmasıdır. Anayasa Mahkemesi, bireysel başvurulara ilişkin olarak Anayasanın 15. maddesi kapsamında iki konuda inceleme yapmaktadır. Mahkemenin inceleyeceği ilk konu, alınan tedbirlerin Anayasada öngörülen güvencelere aykırı olup olmadığıdır. Diğeri ise, güvencelere aykırı tedbirin olağanüstü dönemde meşru olup olmadığıdır. Anayasa Mahkemesi, güvencelere aykırı tedbirin meşruluğunun denetimini, Anayasadaki çekirdek haklarla ilgisi, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülüklere uygunluğu ve ölçülülük yönlerinden yapmaktadır. Anayasa Mahkemesi 2016 yılında verdiği bir kararında (2016/22169) bu konuda yapılacak denetimin genel ilkelerini belirleyerek önemli bir içtihat oluşturmuştur. Bu çalışmada Anayasa Mahkemesinin konu hakkında verdiği kararları tespit edilerek incelenmiş ve mahkemenin belirlediği ilkeler ve denetim ölçütleri ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The Constitutional Court investigates individual applications about the precautions taken during a state of emergency based on Article no. 15 of the constitutional law. The courtlooks for the existence of two conditions in order to apply Article no. 15. The first condition is the existence of one of the reasons to declare a state of emergency and its declaration by authorized bodies. The second condition is the precaution’s relation to the state of emergency. The Constitutional Court conducts an investigation on the set womatters regarding individual applications with in the context of Article no. 15 of the constitutional law. The first matter the court investigates is compliance with the precautions for constitutional assurances. The other matter is whether the precautions taken against the constitutional assurances are legitimate. The Constitutional Court conducts an audit of the legitimacy of the precautions taken against the constitutional assurances based on their relation to the fundamentalrights, compliance with international law, and the principle of proportionality. The constitutional court generated a judicial opinion with a decision made in 2016 (2016/22169) by specifying the general principles of the audit which will be conducted on this matter. This study determines and examines the decision smade by the Constitutional Court regarding this matter and seeks to identify the principles set out by the court and the criteria of the audit.
Keywords
- Akıllıoğlu, Tekin, (2017), “Temel Hakların Durdurulması”, Anayasa Mahkemesi Dergisi, S. 34, s. 61-82.
- Aliefendioğlu, Yılmaz, (1993), “Anayasa Yargısı Açısından Olağanüstü Yönetim Usulleri”, Anayasa Mahkemesi Dergisi, S. 9, s. 411-434.
- Atasoy, Hakan, (2012), “Türk Hukukunda Bireysel Başvuru Yolu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, S.9, Ankara.
- Benda, E.; Klein, E.; (2001), Verfassungsprozessrecht, Heidelberg.
- Ekinci, H.; Sağlam, M.; (2012), 66 Soruda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru, Council of Europa ve Anayasa Mahkemesi Yayını, Ankara.
- Esen, Selin, (2008), Karşılaştırmalı Hukukta ve Türkiye'de Olağanüstü Hal Rejimi, Adalet Yayınevi, Ankara.
- Göçer, Mahmut, (2000), “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Göre Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği ve Türk Hukuku”, Türkiye’de İnsan Hakları, TODAİE Yayınları, S. 57, s. 1-16, Ankara.
- Göztepe, Ece, (1998) Anayasa Şikâyeti, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını, No: 530, Ankara.
- Hakyemez, Y. Ş., (2002), “Temel Hak ve Özgürlüklerde Objektif Sınır Kavramı ve Düşünce Özgürlüğünün Objektif Sınırları”, AÜSBF Dergisi, S. 57, s. 17-40, Ankara.
- Hillgruber, C.; Goos, C.; (2006), Verfassungsprozessrecht, Heidelberg.
- Kahraman, M., (2019), Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarına Göre Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkı, Detay Yayıncılık, Ankara.
- Oktay, Funda, (2018), 1982 Anayasası Çerçevesinde Olağanüstü Yönetim, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Dış Ticaret Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Öden, Merih, (2009), “Anayasa Mahkemesi ve Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim Kanun Hükmünde Kararnamelerinin Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi”, AÜHFD, S. 58 (3), s. 661-691.
- Özbudun, Ergun, (2013), Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 14.b., Ankara.
- Tanör, B.; Yüzbaşıoğlu, N.; (2005), 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 7.b., YKY, İstanbul. AYM Bireysel Başvuru Kararları
- Aydın Yavuz ve Diğerleri Başvurusu; B. No: 2016/22169, Karar Tarihi: 20.06.2017.
- Erdem Gül ve Can Dündar Başvurusu; B. No: 2015/18567, Karar Tarihi: 25.02.2016.
- Turhan Günay Başvurusu; B. No: 2016/50972, Karar Tarihi: 11.01.2018.
- Mustafa Baldır Başvurusu; B. No: 2016/29354 Karar Tarihi: 04.04.2018.
- Erdal Tercan Başvurusu; B. No: 2016/15637 Karar Tarihi: 12.04.2018.
- Şahin Alpay Başvurusu; B. No: 2016/16092 Karar Tarihi: 11.01.2018.
- Mehmet Hasan Altan (2) Başvurusu; B. No: 2016/23672, Karar Tarihi: 11.01.2018. İnternet Kaynakları
