Author :
Abstract
Osmanlı İmparatorluğu Harpten mağlup çıkmış, ülkenin birçok önemli yerleri düşman tarafından işgal edilmiş, orduları dağıtılmış, silah depolarına el konulmuş, Meclis-i Mebusan ortadan kaldırılmış, sonuçta bütün varlıklarımız sıfıra indirilmiş ortada hakikaten hiçbir mana ifade etmeyen ve kandilde yağ tükenmiş bir fitildeki kâh kararan, kah açılan bir ışıkçık gibi heyula ve durmadan değişen bir yönetim ve karşıda Osmanlı İmparatorluğu’nu yok etmek isteyen mağrur İtilaf Devletleri yani galip müttefik devletler. Galip müttefik devletlerin Türkiye ile barış yapmak için gösterdikleri şiddetli istek, Aralık 1919 sonlarına doğru son derece azalmış ve barış belirsiz bir zaman bırakılmıştı. Onların maksatları, Türkiye üzerinde kendi çıkarları için olupbittiler meydana getirmek ve bunları Türkiye ile yapacakları barışa temel saymaktı. İşgalleri altında bulunan Adana iliyle Aydın ilinin ( Muğla Sancağı hariç) ve bu iki işgal bölgesine paralel olarak Antalya ve çevresinin buraları işgal eden devletlere; boğazların ise İngiliz egemenliğine bırakılması isteniyordu. Boğazlar Müttefiklerin Türkleri yok etmek için düşündükleri ikinci tedbir de, fiilen yürütmekte oldukları müşterek idareden yararlanarak Türkiye’yi içten çökertmekti. Bunun için de, o sırada memleketteki iç siyasi bozukluğu bir vasıta olarak kullanmaları mümkündü. Bu suretle ilk iş, Türk milli kuvvetlerinin çözülüp erimesini, sonra da elde kalan silah ve cephanenin faydalanılmaz hale getirilmesini sağlamaktı. Anadolu’daki bu düşünce ve durum karşısında, İstanbul’da kurulmuş olan Meclisi Mebusan’da ve hükümette hatta Anadolu milli harekâtına fiilen katılanların bazılarında Heyeti Temsiliye ve Kuvayı Milliye faaliyetlerinin durdurulması ve kurtuluş davasının Meclis-i Mebus ana ve hükümetin sevk ve idaresine bırakılması fikri açıkça hissedilmeye başlanmıştı. Nitekim Sadrazam Alı Rıza Paşa da beyanname ve tamimiyle ( 9 ve 14 Şubat), meclis varken hiçbir kuruluşun “İrade-i Milliye” adına artık konuşamayacağını ilan etmişti. Uyguladıkları ikinci plan, sık sık hükmet değişikliği sağlayarak kendi istediklerine göre bir hükümet teşkilini gerçekleştirmek amacıyla Osmanlı hükümetlerine devamlı baskı uyguladılar. Bu sırada Heyeti Temsiliye Ankara’ya hareket etmişti, Heyet-i Temsiliye Ankara’ya ulaştığı sıralarda İstanbul’da da önemli olaylar meydana gelmekteydi. İngilizlerin baskısı sonu, Mersinli Cemal paşa Harbiye Nazırlığı’ndan istifa etmiş, yerine Fevzi Paşa (Mareşal Fevzi Çakmak) tayin edilmişti. Yönetimde bulunan Ali Rıza Paşa kabinesi, işgal kuvvetlerinin, Milli Mücadeleyi olduğu yerde bıraktırmak için devamlı ağır tazyiki altında idi. Hürriyet ve İtilaf ile mandacılar ve Damat Ferit Paşa taraftarları da padişahın çevresinde toplanmışlardı. Ali Rıza Paşa Hükümeti, Damat Ferit Paşa kabinesi ile kıyaslanmayacak şekilde Milli Mücadele müsamahakâr idi
Keywords
Abstract
The Ottoman Empire was defeated and many important places of tre country were occupied by the enemy, the armies were scattered, the weapon deposits were seized, the Assembly was removed from the center, all our assets were reduced to zero, and the darkness on the wall, Like a luminous light, and an ever-changing administration, and the proud Entente Powers, the victorious Allied Powers, who want to destroy the Ottoman Empire. The fierce desire of the victorious allied states to make peace with Turkey was greatly diminished towards the end of December 1919 and left an indefinite period of peace. Their aim was to bring Turkey to their destination for the sake of their own interests and to regard them as a basis for peace with Turkey. With the province of Adana under the occupations, the state of Aydın (except Muğla Sanjak) and the occupying states of Antalya and its surroundings parallel to these two occupation zones; And that the throats should be left under British sovereignty. The second measure, which the Straits Allies thought to destroy the Turks, was to take Turkey from within by taking advantage of what they actually carried out. For this reason, it is possible to use domestic political disorder in the country as a means at the time. The first task in this way was to ensure that the Turkish national forces were dissolved and then the remaining weapons and ammunition became unavailable. In the face of this thought and situation in Anatolia, the idea of discontinuing the Mission of the Council of Representatives and the National Assembly in some of those who actively participated in the Parliamentary committee established in Istanbul and even in the administrative and nationalist operations of the Anatolia, and leaving the case for liberation to the Parliamentary committee and the administration of the government, Started. As a matter of fact, Grand Vizier Alı Riza Pasha declared that no institution would be able to speak in the name of "İrade-i Milliye" when he was parliament (9 and 14 February) with declaration and remission. The second plan they have applied has repeatedly put pressure on the Ottoman governments in order to achieve a governmental organization according to their wishes, often by providing a change of government. In the meantime, the Delegation had moved to Ankara, and the Delegation-i Representation had reached important events in Istanbul as it reached Ankara. The end of the British pressure, Mersin Cemal pasha resigned from the Minister of War, instead of Fevzi Pasha (Marshal Fevzi Çakmak) was appointed. Ali Riza Pasha, who was in the administration, was under constant pressure to leave the cabinet where the occupation forces were in the National Struggle. . Liberty and Entente and protector and Damat Ferit Pasha supporters gathered around the sultan. Ali Riza Pasha Government, Damat Ferit Pasha was not compared with the cabinet, the National Struggle was tolerant.
Keywords
- -Akın, R. (2001), TBMM Devleti (1920-1923) Birinci Meclis Döneminde Devlet Erkleri ve İdare, On iki levha yayıncılık, İstanbul
- 32 - T. B. M. M. Zabıt Ceridesi, (Üçüncü İçtima) ,25.4.1336 Pazar, I, s. 60Aysan M. (2000); Atatürk’ün Ekonomik Politikası, Toplumsal Dönüşüm Yayınları,İstanbul, s.49-Cebesoy, A.F. (2007), Siyasi Hatıralar Büyük Zaferden Lozan’a Lozan’dan Cumhuriyete, I/II, Temel Yayınları, İstanbul,
- - Doğan, O. (2010), Atatürk ilkeleri ve İnkılâp Tarihi, Sözkesen Matbaacılık, Ankara 2010- Selek, S.( 2002), Milli Mücadele (Ulusal Kurtuluş Savaşı), II, Örgün Yayınevi, İstanbul -Karabekir, K. (1990), İstiklal Harbimizin esasları, Truva Yayınları, İstanbul
- - Kansu, M. M. ( 1998), Erzurum’dan Ölümüne kadar Atatürk’le Beraber, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara,, II,
- Kumkale T.T. (2009), Atatürk’ün ekonomik Mucizesi, Pegasus Yayınları, İstanbul, s. 43
- - Kutay, C. (1961) Türkiye İstiklal Ve Hürriyet Mücadeleleri Tarihi, IX, Ercan Matbaası, İstanbul- Nur, R.- Ellison, G. (2007),, İlk Meclisin Perde Arkası (1920-1923), Örgün Yayınevi, İstanbul -Selek, S.( 2002), Milli Mücadele (Ulusal Kurtuluş Savaşı), II, Örgün Yayınevi, İstanbul
- - Tanör, B. (2009, Kuruluş ve Kurtuluş, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul,
- --Özsoy, O. (2007), Saltanattan Cumhuriyete Kurtuluş Savaşı Olaylar-Belgeler-Gerçekler, Timaş yayınları İstanbul
- -Tunaya, Z.T. (2003), Türkiye’de Siyasal Gelişmeler 1876-1938, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2003
- - Özsoy, O, (1999, Saltanat’tan Cumhuriyet’e Giden Yolda Kurtuluş Savaşı’nın Perde Arkası, Aksoy Yayıncılık, İstanbul,
