1955’TE BUDAPEŞTE KENT RADYOSUNDA YAPTIĞI SÖYLEŞİDEN HAREKETLE NÂZIM HİKMET’İN GARİP HAREKETİ ŞAİRLERİNE BAKIŞI
Author :
Abstract
Haziran 1951’de Türkiye’den kaçtıktan sonra 1963’te ölümüne kadar çocukluğunun ve gençliğinin geçtiği topraklara bir daha geri dön/e/meyen Nâzım Hikmet bu süreçte Dünyanın birçok yerine seyahat etmiştir. İşte bu seyahatlerin birinde 1955 yılında Budapeşte’de kent radyosu Türkçe Yayınlar Servisi’nin edebiyat programına konuk olan Nâzım Hikmet söyleşinin başında seyahatleri esnasında bavulunda bulundurduğu kitaplar arasında mutlaka Orhan Veli olduğunu ve onun bizim en güzel şairlerimizden biri olarak kabul ettiğini söyler. Orhan Veli’den şiirler de okuyan Nâzım Hikmet, yine konuşmanın devamında Oktay Rıfat’ın kitabını bavulundan çıkarır ve onun şiirlerinden de örnekler verir. Radyoya konuk olduğu bir başka günde Melih Cevdet’ten şiir okur. Nâzım Hikmet’in radyo konuşmalarından hareketle Türkiye’de kendi şiirinin devamı olan “1940 Kuşağı Toplumcu Şairler” ve onların şiirleri varken “Garip Hareketi” ve özellikle de Orhan Veli’yi bizim en güzel şairlerimizden biri olarak kabul etmesinin ve onlardan şiirler okumasının altında yatan sebepler izaha muhtaçtır. İşte bu çalışmada Nâzım Hikmet’in Garip hareketine bu ilgisinin temel sebepleri üzerinde durulurken özellikle Nâzım Hikmet ve Garip hareketi şairlerinin beslendiği kaynaklar bakımından ortak noktalar tespit edilecektir. Bu noktada Marksizm –Sürrealizm ilişkisi, sonrasında eleştirel gerçeküstücülük ve Paul Eluard, nihayetinde de eleştirel gerçekçilikle Nâzım Hikmet ve Garip hareketi şairleri ve poetik görüşleri arasında bir köprü kurulmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
After escaping from Turkey in June 1951 ; did not and could not coming back to his native land until his death in 1963 ; Nazim Hikmet travelled most of the countries in the world in this process. In one of those travels, in 1955 in Budapest, Nazim Hikmet, a guest of the Literature programme of the Turkish Broadcasting Service , tells us that ;he definitely takes one of Orhan Veli’s books among the books he has in his luggage during his travels and says that he is considered one of our most successful poets. Nazım Hikmet, reads poems of Orhan Veli and takes the book of Oktay Rıfat out of his suitcase and gives examples of his poems on the programme. On another day when he is a guest of the radio programme,he reads poems of Melih Cevdet. As a result of Nazim Hikmet's radio speeches, the underlying reasons of Nazım Hikmet’s acceptance of “ Garip Hareketi” and accepting Orhan Veli as one of our most succesful poets and reading his poems , needs to be explained, despite “ 1940 Generation Socialist Poets” and their poems which are the continuation of his poems in Turkey.On this study; while the interest of Nazım Hikmet on Garip Movement is underlined , common points will be determined especially in point of sources that Nazım Hikmet and Garip movement’t poets take from. At this point ,a bridge will be tried to be built between Marxism-Surrealism connection,,then Critical Surrealism,and Paul Eluard,and finally Critical Realism ,Nazım Hikmet and Garip movement poets and their poetic opinions.
Keywords
- Alkan, E. (2005). Şiir Sanatı, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
- Alkan, E. (2005). Şiir Sanatı, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
- Artun, A. (2013). Haraç Mezat Koleksiyon,E-Skop Sanat Tarihi ve Eleştiri Dergisi. http://www.e- skop.com/skopbulten/ harac-mezat-koleksiyon/1134 (Erişim: 20/06/2018).
- Bezirci A.(1985). Orhan Veli Şairliği ve Seçme Şiirleri, Can Yayınları, İstanbul.Ehrenburg, İ . (1967). “Nâzım Hikmet”, May Edebiyat Dergisi, Sayı:1, İstanbul.
- Emiroğlu, Ö. (2008) Türkiye’de Edebiyat Toplulukları, Akçağ Yayınları, Ankara. Fuat, M. (1997) Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi, Adam Yayınları, İstanbul.
- Hikmet, N. (2007). Yazılar 6 (Konuşmalar), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- Kabaklı, A. (2002). Türk Edebiyatı, Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, C. IV., İstanbul. Kanık, O. Veli. (1993). Bütün Şiirleri, Adam Yayınları, İstanbul.
- Kaplan M. (1990). Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.Leontiç, M. (2012). Nâzım Hikmet‘in Hayatı ve Şiirleri (Nâzım Hikmets Life and Poetry.) Bal-Tam Türklük Bilgisi, Yıl VIII, S.17, Prizren.
- Löwy, M. (2009). Sabah Yıldızı, Gerçeküstücülük ve Marksizm, (Çev.: Aslıhan Aydın-U. Uraz Aydın), Versus Kitap, İstanbul.
- Lukacs, G. (1987). Avrupa Gerçekçiliği, (Çev.: Mehmet Doğan) Paralel Yay., İstanbul. Moran, B. (2013). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul.
- Mumcu Ay, Yasemin. (2009). “Türk Şiirinde Garip Hareketi”, Turkish Studies International
- Oktay, A. (2008). İmkânsız Poetika, İthaki Yayınları, İstanbul.
- Özsoy, M.Ş. (2007). “Nâzım Hikmet Budapeşte Radyosundan Konuşmalar”, Türkçenin Sürgün Şairi Nâzım Hikmet Özel Sayısı, Hece Aylık Edebiyat Dergisi, S.121, Ankara.
- Rıfat, O. (2007). Bütün Şiirleri I, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- Rıfat, O. (2007). Bütün Şiirleri II., Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- Edebiyat ve Eleştiri, Paul Eluard Özel Bölümü. (1995). Sayı:22, Ankara.
- Sivri, M. (2005). “Paul Eluard ve Nâzım Hikmet’in Poetikasında ‘Ben’ ve ‘Biz’ Diyalektiği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 44, Burdur.
- Toprak, B. (1984). “Kırkıncı Sanat Yılında Arif Damar’la Söyleşi”, Varlık, S.916, İstanbul.
- Tuğrul, İ. (1979). “Toplumsal Değişim Sürecinde Orhan Veli Şiiri”, FDE Yazın ve Dilbilim Araştırmaları Dergisi S.4, Ankara,
- Yıldırım, B.B. (2006). “Erdoğan Alkan’la Söyleşi: Türk Şiiri Fazla Batılıdır”, S.256, Radikal Kitap
