Author :
Abstract
Örgütsel adalet algısı düşük olan işgörenler, daha fazla sinik davranış gösterme eğilimindedirler. Öte yandan işgörenlerin örgütsel adalet algılarının oluşmasında örgütsel güvenin rolü de önemlidir. Örgütlerine güven duymayan işgörenlerin adalet algıları düşük olacak ve bu da onların sinik davranışlar göstermesini kolaylaştıracaktır. Sözü edilen çıkarımlar, birçok araştırmanın sonucunda ve ikili olarak –örgütsel adalet ile örgütsel sinisizm, örgütsel adalet ile örgütsel güven, örgütsel güven ile örgütsel sinisizm- ortaya konulmuş olup, bu çalışmada da varsayımların güçlendirilmesinde referans olarak gösterilmiştir. Yazınsal incelemede yararlanılan söz konusu görgül ve kavramsal çalışmaların ışığında, örgütsel güvenin; örgütsel adalet ile örgütsel sinisizm ilişkisi üzerinde bir aracılık etkisinin olabileceği öngörülmektedir. Ancak bu öngörüyü yazında ortaya koyabilecek anlamda, üç değişkenin bir arada bulunduğu veya örgütsel adalet ile örgütsel sinisizm arasında, örgütsel güvenin üçüncü bir değişken olarak aracılık rolü üstlendiği herhangi bir araştırmaya rastlanmamıştır. Dolayısıyla çalışma, yazında bu alandaki eksikliği doldurması açısından önemlidir. Buradan hareketle; araştırmanın temel amacı; örgütsel adalet, örgütsel güven ve örgütsel sinisizm arasındaki ilişkiyi tespit etmek ve örgütsel güvenin, örgütsel adalet-örgütsel sinisizm ilişkisindeki aracılık etkisini ortaya koyan bir model sunmaktır. Araştırma örneklemi olarak, Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda Türkiye’de yer alan 26 Düzey 2 Bölgesi’nde kurulan 26 adet Kalkınma Ajansı seçilmiştir. Araştırma bulguları; bütünsel olarak örgütsel adalet ile örgütsel sinisizm arasında anlamlı ve negatif bir ilişkinin ve örgütsel adalet ile örgütsel güven arasında anlamlı ve pozitif bir ilişkinin bulunduğunu; ancak örgütsel güven ile örgütsel sinisizm arasında da anlamlı bir ilişkinin olmadığını göstermektedir. Araştırmanın temel sorunsalı olarak örgütsel güvenin, örgütsel adalet ve örgütsel sinisizm arasındaki ilişkide aracılık etkisi olduğu varsayımı doğrulanamamıştır.
Keywords
Abstract
Employees with low organizational justice perception tend to show more cynical behaviour. On the other hand the role of organizational trust is also important in the formation of organizational justice perceptions of employees. Employees who don’t trust to their organization will have less organizational justice perception and will make it easier to show cynical behavior. These results were found by many studies as dual -organizational justice & organizational cynicism, organizational justice & organizational trust, organizational trust & organizational cynicism- and referred in this study in order to strengthen to hypothesis. In the light of empirical and conceptive studies exploited within literature review, its predicted that organizational trust has mediation effect over organizational justice and organizational cynicism. However, its not found any research which this prediction can be supported in the literature where the three variables coexist or the organizational trust as a mediator within organizational justice and organizational cynicism. Therefore, study is important in the literature in terms of filling deficiencies in this area. The basic purpose of this research is to determine the relationship between organizational justice, organizational trust and organizational cynicism and offer a theoretical model that reveals the mediating effect of organizatioanal trust over organizational justice and organizational cynicism. 26 Development Agencies established at 26 NUTS2 Region of Turkey, under coordination Ministry of Development were chosen for the research sample. Research findings shows that there is negative and meaningful relationship between organizational justice and organizational cynicism, positive and meaningful relationship between organizational justice and organizational trust and there is no meaningful relationship between organizational trust and organizational cynicism. As the basic problem of the research, mediator effect of organizational trust between organizational justice and organizational cynicsm cannot be verified.
Keywords
- Aksoy, M. (2009). “İşletmelerde Örgütsel Güven Anlayışının Algılanması ve Demografik Değişkenler
- Aksoy, M. (2009). “İşletmelerde Örgütsel Güven Anlayışının Algılanması ve Demografik Değişkenler Açısından Analizi”, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Akyüz, B. (2012). “Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarıve Performans Üzerine Etkisi: Eğitim Sektörü Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Kocaeli.
- Andersson, L. M. & Bateman, T. S. (1997). “Cynicism in the Workplace: Some Causes and Effects”, Journal Of Organizational Behavior, 18:449-469.
- Balıkçıoğlu, S. (2013). “Antalya Bölgesi Konaklama İşletmeleri Çalışanlarının Örgütsel Sinizm Tutumlarıİle Bağlılık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
- Bedük, A. & Ertürk, E. (2015). “Sosyal Mübadele Teorisi Bağlamında Güç Mesafesi ve Örgütsel AdaletAlgılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma”, İşletme Bilimi Dergisi, 3(1):5.
- Bernerth, J. B.; Armenakis, A. A.; Feildi, H. S.& Walker, H. J. (2007). “Justice, Cynicism, and Commitment,A Study of Important Organizational Change Variables”,. The Journal of Applied Behavioral Science, 43(3):303-326.
- Colquitt, J. A.; Conlon, D.E.; Wesson, M. J.; Porter C. O.L.H.& Ng, K. Y. (2001). “Justice at theMillennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research”, Journal of Applied Psychology, 86(3):425-445.
- Çağ, A. (2011). “Algılanan Örgütsel Adaletin, Örgütsel Sinizme ve İşten Ayrılma Niyetine EtkisininBelirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
- Çakmak, K.Ö. (2005). “Performans Değerlendirme Sistemlerinde Örgütsel Adalet Algısı ve Bir Örnek Olay Çalışması”, Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Çelik, M.; Turunç, Ö. & Beğenirbaş, M. (2011). “Örgütsel Performansın Sağlanmasında Örgütte Güven, Tükenmişlik ve Kişiler Arası Çarpıklığın Rolü”, Cag University Journal of Social Sciences, 8(1):1-29.
- Dean, J. W. Jr.; Brandes, P. & Dhardwadkar, R. (1998). “Organizational Cynicism”, Academy of Management Review 23(2):341-352.
- Demircan, N, & Ceylan, A. (2003). “Örgütsel Güven Kavramı: Nedenleri ve Sonuçları”, Yönetim ve Ekonomi, 10(2):139-150.
- Efeoğlu, İ. E. & İplik, E. (2011). “Algılanan Örgütsel Adaletin Örgütsel Sinizm Üzerindeki EtkileriniBelirlemeye Yönelik İlaç Sektöründe Bir Uygulama”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3):343- 360.
- Eren, S.S. & Hayatoğlu, Ö. (2011). “Etik iklimin Satış Elemanlarının İş Tutumlarına ve İş Performanslarına Etkisi: ilaç Sektöründe Bir Uygulama”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14):112.
- Ertaş, H. (2014). “Belediye Personelinin Örgütsel Adalet Algıları Üzerine Bir Araştırma: Konya Örneği”,Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(8):467-482.
- Fero, H.C. (2005). “Flow and Cynicism in the Workplace”, Doktora Tezi, Claremont Graduate Univesity, California.
- Folger, R. (1987). “Distributive and Procedural Justice in the Workplace”. Social Justice Research, 1(2):143- 159.
- Gefen, D.; Ragowsky, A. & Ridings, C. (2008). “Leadership and justice: Increasing non participating users’ assessment of an IT through passive participation”, Information & Management, 45:507–512.
- Gezegen, S. (2010). “İş Güvencesizliği Algısı ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki: Bir Mobilya İşletmesinde Alan Araştırması”, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
- Greenberg, J. (1990). “Organizational Justice: Yesterday, Today, and Tomorrow”, Journal of Management; Tucson, 16(2): 399.
- Gül, H. & Ağıröz, A. (2011). “Mobbing ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkiler: Hemşireler Üzerinde Bir Uygulama”. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 8(2):27-47.
- Güner, E.; Yıldırım, M. H. & İçerli, L. (2012). “Hizmet İşletmelerinde Çalışanların Örgütsel Güven ve Sinisizm Davranışı Arasındaki İlişki”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1):75-84.
- Gürbüz, S. & Mert, İ.S. (2009). “Örgütsel Adalet Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Uygulaması: Kamuda Görgül Bir Çalışma”, Amme İdaresi Dergisi, 42(3):117-139.
- Irak, D.U. (2004). “Örgütsel Adalet: Ortaya Çıkışı, Kuramsal Yaklaşımlar ve Bugünkü Durumu”, Türk Psikoloji Yazıları. 7(13):25-43.
- İşbaşı, J.Ö. (2000). “Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkinAlgılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
- James, M.S.L. (2005). “Antecedents and Consequences of Cynicism in Organizations: An Examination ofthe Potential Positive and Negative Effects on School Systems”, Doctor of Philosophy Thesis, The Florida State University, Florida.
- Johnson, J. L., O’Leary-Kelly A. M. (2007). “The Effects of Psychological Contract Breach AndOrganizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations Are Created Equal”, Journal of Organizational Behavior, 24:627–647.
- Kalağan, G. (2009). “Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları İle Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki”, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
- Konovsky, M. A. & Pugh, S. D. (1994). “Citizenship Behavior and Social Excahange”, Academy of Management Journal, 37(3):656-669.
- Kutanis, R.Ö. & Çetinel, E. (2009). “Adaletsizlik Algısı Sinisizmi Tetikler mi?: Bir Örnek Olay”, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi 21‐23 Mayıs 2009, 693-699. Eskişehir.
- Özler, D.. E.; Atalay, C. G. & Şahin, M. D. (2010). “Örgütlerde Sinizm Güvensizlikle Mi Bulaşır?” Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2):47-57
- Polat, S. (2007). “Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki”, Doktora Tezi, T.C. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
- Ribbers, I.L. (2009). “Trust, Cynicism, and Organizational Change: The Role of Management”, Yüksek Lisans Tezi, Tilburg University, Tilburg.
- Sağır, T, & Oğuz, E. (2012). “Developing of Organizational Cynicism Scala for Teachers”, International Journal of Human Sciences. 9(2):1094-1106.
- Sayın, U. (2009). “Güven: İşletmelerde Algılanan Örgütsel Adalet ve iş Tatmini Arasındaki İlişkide Bir Aracı – Bir Uygulama”. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Söyük, S. (2007). “Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerine Etkisi ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma”, Doktora Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Şirin, E.. (2011). “İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin Okul Kültürü Algıları İle Örgütsel SinizmTutumları Arasındaki İlişki: İstanbul İli Esenyurt İlçesi Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
- Tan, H.H. & Tan, C.S.F. (2000). “Toward the Differentiation of Trust in Supervisor and Trust in Organization”, Genetic, Social and General Psychology Monographs, 126(2:241-260.
- Tokgöz, N. (2011). “Örgütsel Sinisizm, Örgütsel Destek ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Elektrik Dağıtım İşletmesi Çalışanları Örneği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2):363‐387.
- Turan, Ş. (2011). “Küreselleşme Sürecinde Örgütsel Değişimi Etkileyen Bir Unsur Olarak Örgütsel Sinizmve Karaman İli Kamu Kurumlarında Bir Çalışma”, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
- Tükeltürk, Şule Aydın, Perçin, Nilüfer Şahin, Güzel Berrin. (2009). Örgütlerde Psikolojik Kontrat İhlallerive Sinizm İlişkisi: 4 – 5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 21‐23 Mayıs, s. 688-692.
- Wanous, J. P.; Reichers A. E., & Austin, J. T. (2000). “Cynicism About Organizational Change, Measurmenet, Antecedents and Correlates”, Group & Organization Management, 25(2):132-153.
- Whitener, E.M.; Brodt, S.E.; Korsgaard, M; Audry, W.& Jon M. (1998). “Managers As Inıtiators of Trust:An Exchange Relationship Framework for Understanding Managerial Trustworthy Behavior” The Academy of Management Review, 23(3):513-530.
- Yılmaz, G. (2004). “İnsan Kaynakları Uygulamalarına İlişkin Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi”, Doktora Tezi, T.C. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
