EKONOMİDEKİ TERCİHLERDE, DEMOGRAFİK FARKLILIKLARIN ÖNEMİ: DAVRANIŞSAL VE DENEYSEL İKTİSAT ÇALIŞMALARI
Author :
Abstract
Kararlarında rasyonel davranan bireyler, tekrarlanan olgular çerçevesinde geleceği tahmin etmeye ve olayların nedenlerini akıl yoluyla bulmaya çalışır. İktisat biliminin de temel varsayımı olarak ifade edilebilecek bu evrensel varsayıma göre; ekonomideki karar birimlerinin her durum ve koşulda, rasyonel kararlar alarak, rasyonel seçim ve tercihler yaptıkları, faydasını maksimum seviyeye çıkartacak davranışlar sergileyecekleri beklenmektedir. Günümüzde sosyal ağların gelişimi sonrasında insanlar, sürekli etkileşim halindedir ve ekonomideki karar birimlerinin her zaman rasyonel davranmadığını, yaşamın her alanında görmek mümkündür. İktisadın bir bilim dalı olarak gelişmesinden yüzyıllar sonra bu bilim dalında ortaya atılan teorilerin farklı yöntemlerle tekrar analiz edilmesi gerekliliği gündeme gelmeye başlamıştır. Davranışsal iktisat alanındaki çalışmalar sonucunda elde edilen bulgular; ekonomideki karar birimlerinin kendine özgü özelliklerinin, ekonomik kararlarında farklılıklara neden olduğunu ortaya çıkartmaktadır. Deneysel iktisatla yapılan analizler insan davranışlarının tercihlerdeki etkisini incelemeye olanak sağlamaktadır. Ekonomideki karar birimlerinin davranışlarının laboratuvar ortamında kontrollü bir şekilde incelenmesine olanak sağlayan deneysel iktisat yaklaşımı bu yüzden son yıllarda yaygın olarak kullanılan bir yöntem haline gelmiştir. Deneysel iktisat çalışmalarında, farklı demografik ya da sosyal özelliklere sahip deneklerle analizler yapılabildiğinden, ekonomideki karar birimlerinin tercihlerini yaparken demografik ya da sosyal özelliklerinin etkisi de ölçülebilmektedir. Bu çalışmada; yaş ve cinsiyet gibi demografik farklılıkların tercihlerdeki etkisinin, deneysel iktisat yöntemi ile nasıl ölçüldüğü ve davranışsal iktisat kuramlarının temelini oluşturduğunu açıklamak amaçlanmıştır. Sonuç olarak; geçmişten bugüne kadar bilinenin aksine, ekonomik karar birimlerinin tercihlerini evrensel bir düzene uygun olarak değil bireysel özelliklerini yansıtacak şekilde yaptıklarını görmek mümkündür.
Keywords
Abstract
Individuals who act rationally in their decisions try to predict the future by using repeated events and to find out the causes of events through reasons. According to this universal assumption which can be expressed as the basic assumption of the science of economics, it is assumed that decision-making units in the economy should take rational decisions, rational choices and preferences in all situations and conditions, and will exhibit behaviors that will bring benefits to the maximum level. After the development of social networks recently, people are in constant interaction and it is possible to see in every aspect of life that decision units in the economy are not always rational. Centuries after the emergence of economics as a scientific discipline, the necessity of re-analyzing the theories put forward in this discipline by different methods has begun to come into view. The findings of studies in behavioral economics reveal that the specific features differences of the economic decision-making units cause different economic preferences in the economy. Analyzes with experimental economics enable to examine the effects of human behavior on the preferences. Analyzes with experimental economics allow us to examine the effects of human behavior on preferences. The experimental economics approach, which allows for a controlled examination of the behavior of economic decision-making units in the laboratory environment, has become a widely used method in recent years. In experimental economic studies, because of practicing the experiments by using different demographic or social characteristic subjects, the effect of demographic or social characteristics of decision units in the economy could be measured. In this study; it is aimed to explain how the effects of demographic differences such as age and gender on preferences are measured by experimental economics and the basis of behavioral economic theories. In conclusion; it is possible to see that economic decision-making units from the past to the present have made their choices in a way that reflects their individual characteristics, not the universal suitability.
Keywords
- Akın, Z. & Urhan, B. (2015). Davranışsal Oyun Teorisi İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar, Der. Devrim
- Akın, Z. & Urhan, B. (2015). Davranışsal Oyun Teorisi İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar, Der. Devrim Dumludağ vd., İmge Kitabevi, İstanbul.
- Akdere Ç. & Büyükboyacı, M. (2015). Davranışsal İktisat ve Sınırlı Rasyonellik Varsayımı, İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar, Der. Devrim Dumludağ vd., İmge Kitabevi, İstanbul.
- Baç, M. (2007). İktisadi Analizin Disiplinlerarası Uygulamalarında Durum ve Öngörüler, http://research.sabanciuniv.edu/848/1/BacTUBAmakale.pdf.
- Bossaerts, P. & Plott, C. R. (2008). “The Handbook of Experimental Economics Results”, Vol. 1: Non- market and Organizational Research, Eds. Plott, C. R. ve Smith, V. L. Oxford: North-Holland.
- Camerer, C. (2003). Behavioral Game Theory: Experiments in Strategic Interaction. Princeton University Press, New Jersey.
- Chamberlain, E. H. (1948). An Experimental Imperfect Market, The Journal of Political Economy, Vol. 56, No. 2, 95-108.
- Eagly, A., Karau, S. & Makhijani, M. (1995). Gender and the Effectiveness of Leaders: A Meta-Analysis, Psychological Bulletin, 117 (1): 125-145.
- Fréchette, G. (2008), Laboratory Experiments: Professionals vs. Students, Working Paper, New York, New York University.
- Haff, N. Patel, M. S., Lim, R., Zhu, J., Troxel, A.B., Asch, D. A. & Volpp, K. G. (2015). The Role ofBehavioral Economic Incentive Design and Demographic Characteristics in Financial Incentive-BasedApproaches to Changing Health Behaviors: A Meta-Analysis, American Journal of Health Promotion, Vol. 29, No: 5, 314-322. DOI: 10.4278/ajhp.140714-LIT-333
- Haucap, J. & Müller, A. (2014). Why Are Economists So Different? Nature and Gender Effects in a Simple Trust Game, Düsseldorf Institute for Competition Economics Working Paper.
- Hey, J. D. (1991). Experiments in Economics, Basil Blackwell, Cambridge.Hey, J. D. (1994). “Introduction and Overview”, Experimental Economics: Studies in Emprical Economics, Ed. J.D. Hey, Heidelberg: Physica-Verlag.
- Hoffmann, R. & Tee, J. (2006). Adolescent-Adult Interactions and Culture in the Ultimatum Game, Journal of Economic Psychology, 27(1), 98-116.
- Johnson, J. & Powell, P. (1994). Decision Making, Risk and Gender: Are Managers Different?, British Journal of Management 5, 123 - 138.
- Kagel, J. H. & Roth, A. E. (1995). The Handbook of Experimental Economics, Princeton University Press, New Jersey.
- Kahneman, D. & Trevsky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk, Econometrica: Journal of the Econometric Society: 263-291.
- Maki, U. (2005). Models Are Experiments, Experiments Are Models, Journal of Economic Methodology, 12:2, 303–315.
- Manski, C. F. (2004). Measuring Expectations, Econometrica, Vol. 72, No. 5: 1329–1376.
- Markman, A., Blok, S., Dennis, J., Goldwater, M., Kim, K., Laux, J., Narvaez, L. & Taylor, E. (2005).Culture and Individual Differences, Behavioral and Brain Sciences, 28(6), 831-831. doi:10.1017/S0140525X05380149.
- Murnighan, J. K. & Saxon, M. S. (1998). Ultimatum Bargaining by Children and Adults, Journal of Economic Psychology, 19(4): 415-45.
- Ogaki M. & Tanaka, S. C. (2017). Behavioral Economics: Toward a New Economics by Integration with Traditional Economics, Springer, Kyoto.
- Pesendorfer, W. (2006). Behavioral Economics Comes of Age: A Review Essay on Advances in Behavioral Economics, Journal of Economic Literature Vol. XLIV, 712-721.
- Plott, C. R. & Smith, V. L. (2008). The Handbook of Experimental Economics Results Vol. 1: Non-market and Organizational Research, Eds. Plott, C. R. & Smith, V. L. Oxford: North-Holland.
- Seçilmiş E. & Güran, M. C. (2011). Deneysel İktisatta İç Ve Dış Geçerlilik: Metodolojik Bir İnceleme, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 26 (306), 37-56.
- Simon, H. A. (1955). A Behavioral Model of Rational Choice, The Quarterly Journal of Economics, 69:1, February, 99-118.
- Slonim, Robert & Guillen, P. (2010). Gender Selection Discrimination: Evidence from A Trust Game, Journal of Economic Behavior & Organization, 76 (2), 385-405.
- Smith, V. L. (1994). Economics in the Laboratory, Journal of Economic Perspectives, 8(1), 113-131.
- Vriend, N. J. (1996). Rational Behavior and Economic Theory, Journal of Economic Behavior and Organization. Vol. 29: 263-285.
- Walters, A. E., Stuhlmacher, A. F. & Meyer L. L. (1998). Gender and Negotiator Competitiveness: A Meta- analysis, Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol. 76, No. 1: 1–29.
