Author :
Abstract
Ukrayna bestekarları birliğinin azası İlyas Bahşış ve Edem Nalbandov tarafından derlenmiştir. Bu çalışmanın amacı Kırım Tatarcası için önemli bir eser olan yır kitabının Türkiye Türkçesine aktarımını gerçekleştirip, gramer ve sözlük çalışmasını yaparak tanıtmaktır. Makalede yır kitabında bulunan şiirlerin incelemesi gerçekleştirilmiş, Kırım Tatar halkı ve Kırım Hanlığı ile ilgili çalışmalara ve araştırmalara yer verilmiştir. Geçmişten günümüze kadar süren Kırım Tatarlarının yaşamları, içinde bulunmak zorunda kaldıkları savaşlar ve maddi-manevi kayıplar incelenmiştir. İlyas Bahşış, 23 Mart 1913 tarihinde Akmescit’te doğmuş, 87 yıllık bir hayattan sonra 25 Eylül 2000 tarihinde vefat etmiştir. Edem Nalbandov ise, 1926 yılında Qarasuvbazar şehrinde doğmuş, 72 yıllık bir hayattan sonra 22 Mayıs 1999 tarihinde vefat etmiştir. Kitapta üç yüz elli civarında Kırım Tatar halk yır’ı bulunmaktadır. Konuları ağırlıklı olarak; aşk, doğa, hayvan, yiğitlik gibi konulardan oluşmaktadır. Eser Kırım Tatarcasının bir ağzı olan ‘‘ Ortayolaq ’’ ile yazılmıştır. Şiirlerde Kırım halkına ait birçok özelliği görmek mümkündür.
Keywords
Abstract
Yir of Crimean Tatars is compiled by the members of Ukraine Composer Union İlyas Bahşış and Edem Nalbandov. The aims of this study are translating the book yır, which is an important work for Crimean Tatars into Turkish, spoken in Anatolian territories, and introducing it doing its grammar and word studying. In the article, poems found in the book yır are analyzed and work and research about Crimean Tatar public and Crimean country are mentioned. The lives of Crimean which is leading from past to present and wars that they had to be in them and also financial and emotional damage are examined. İlyas Bahşış was born in Akmescit, Crimea on the 23th of March, 1913 and he died on the 25th of September, 2000 after he lived eighty-seven years. On the other hand, Edem Nalbandov was born in the city Qarasuvbazar in 1926 and he died on the 22nd of May, 1999 after he lived seventy-two years. There are almost three hundred fifty yır of Crimean Tatar public in the book. Their topics are mainly love, nature, animal and bravery. The work is written by using one of the dialects of Crimean Tatar ‘‘Ortayolaq’’. It ıs possible to realize specialty of Crimean public in the poems.
Keywords
- KAKUK, Zsuzsa (1993), Kırım Tatar Şarkıları, Türk Dil Kurumu Yayınları, ISBN 975-16-0574-1.
- KAKUK, Zsuzsa (1993), Kırım Tatar Şarkıları, Türk Dil Kurumu Yayınları, ISBN 975-16-0574-1. MEMETOV, A. (2006), Kırım-Tatar Tilinin İmla Lugatı, Kırımdevokupedneşir, Simferepol.
- OZENBAŞLI, A. (1997), Kırım Faciası, Saylanma Eserler, Simferopol.
- USEIN, Kemal (2007), Kırım-Tatar Edebiyatı Tarihi, Kadimiy Devir.
- ERCİLASUN, Ahmet Bican (1993), Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ Yayınları, Ankara.
- KURTBİLAL, Niyar (2007), Kırım Tatarcası: Sudak Ağızları Üzerine Araştırmalar, Turkısh Studies/Türkoloji Araştırmaları.
- CANAY, Gülser (2012), Kırımnıŋ Sonmegen Ateşi, Akmescit.
- ERCİLASUN, Ahmet Bican (1989), Kırım Kırım Türklerinindir, Türk Kültürü, C.XXVII.
- KARADAVUT, Zekeriya (2013), Kırım Tatar Folkloru, Kömen Yayınları, İstanbul, ISBN: 9786055184117. İNALCIK, Halil (1992), Kırım Hanlığı, Türk Dünyası El Kitabı (İkinci Baskı), C. I, Ankara.
- BEKTÖRE, Emin (1972), Kırım Halk Türküleri, Eskişehir Kırım Türk Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayını, Eskişehir.
- EMEDOVA, U. (2004), Kırımtatar Efsaneleri, Akmescit: Tavriya Neşriyatı.
- KANDIMOVA, S. – UMEROV, N. (2012), Kırımtatar Edebiyatı Kütüphanesi Halk İcadı (Masallar, Efsaneler, Destanlar), Lvov: Svit Neşriyatı.
- ABDUVALIYEVA, E. (2004), Kırım Türkçesinin Ağızlarının Bugünkü Durumu, AÜ SBE Master Tezi, Ankara.
- ÖNER, M. (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi, TDK Yayınları: Ankara.
- SAMOYLOVİÇ, A. (1960), Kırım – Türk Yazı Dilinin Tarihçesi, TDAY Belleten.
- İNALCIK, Halil. (1997), İslam Ansiklopedisi ‘‘Kırım’’ maddesi, İstanbul: MEB Yayınları.
- ÖZCAN, K. (2002), Vatana Dönüş Kırım Türklerinin Sürgünü ve Milli Mücadele Hareketi, İstanbul.ÖZENBAŞLI, A. (1925), Çarlık Hakimiyetinde Kırım Faciası Yahut Tatar Hicretleri, Akmescit.SABİT, B. (1934), Kırım’ın Osmanlı İmparatorluğu’na Eklenmesi Meselesi, İstanbul
- ÜLKÜSAL, M. (1980), Kırım Türk – Tatarları (Dünü-Bugünkü-Yarını), Baha Matbaası, İstanbul. http://www.tatar.net
