Author :
Abstract
Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u aldıktan sonra şehre bugünkü modern anlamda olmasa da ilk belediye başkanı olarak Hızır Bey Çelebi’yi tayin etmiştir. Nasrettin Hoca’nın torunlarından olan Hızır Bey’in dönemin en bilgin kişilerinden olduğu görülmektedir. O dönemde belediye adı verilen yerel yönetim birimlerinin olmadığı ancak “kadı”ların yargıçlık görevi yanında belediye hizmetlerini yardımcıları ile birlikte gördüğü anlaşılmaktadır. Bu çalışmada İstanbul’un ilk kadısı olan ve Fatih Sultan Mehmet’in çok değer verdiği Hızır Bey Çelebi’nin hayatına, İstanbul’da belediyecilik anlamında yaptığı icraatlara yer verilmiştir. Çalışma belge incelemesine dayanan nitel bir araştırma niteliğindedir. Araştırmada elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir.
Keywords
Abstract
After the conquest of Sultan Mehmet the Conqueror of Istanbul, the city appointed Khidr Bey Chalabi as the first mayor even though it is not in modern sense today. Khidr Bean, , is one of the most intelligent people of his time. At that time, it is understood that there are no local government units called municipalities but that "kadis" see municipal services together with their assistants besides the duty of judges. In this study, the actions performed by Khidr Bey Chalabi, the first kadis of Istanbul, which Fatih Sultan Mehmet valued highly, in the sense of municipality in Istanbul will be included in his life. The study is a qualitative research based on a document review. The data obtained in the research will be analyzed with descriptive analysis method.
Keywords
- Armağan, M. (2005) “ İstanbul’un İlk Belediye Başkanı Hızır Bey ve İlk Valisi Süleyman Paşa” içinde
- Armağan, M. (2005) “ İstanbul’un İlk Belediye Başkanı Hızır Bey ve İlk Valisi Süleyman Paşa” içindeAkyüz, V.(Ed.), İslam Geleneğinden Günümüze Şehir Hayatı ve Yerel Yönetimler C.I. İlke Yayınları, İstanbul
- Babınger, F. Mahomet II, le Conquérant, et son temps, 1432-1481: La grande peur du monde au tournant de l'histoire. Payot, 1954.
- Bonine, M.E. (1990). The sacred direction and city structure: a preliminary analysis of the Islamic cities of Morocco. Muqarnas, 50-72.
- Bursalı Mehmed Tahir (1971). Osmanlı Müellifleri, haz: İsmail Özen, Meral Yayınevi, C.I, İstanbul Çelebi, Evliya (2015). Seyahatname.
- Çelebi, Katip (2009). Takvîmü't-tevârîh: indeksli tıpkıbasım. Türk Tarih Kurumu.
- Gökbilgin, T. (1948) “16’ncı Asırda Mukataa ve İltizam İşlerinde Kadıların Rolü”, IV. Türk Tarih Kongresi, TTK Yayınları. s.137. Ankara.
- Göncüoğlu, S. (20105). Osmanlı Dönemi Unkapanı Semti’nin Tarihi Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Hafız Hüseyin Ayvansarâyî (2001), Hadîkatü’l Cevâmiʻ, (haz. Ahmed Nezih Galitekin, Hadîkatü’l-cevâmiʻ, İstanbul Câmileri ve Diğer Dînî- Sivil Mimârî Yapılar) İşaret Yayınları, İstanbul.
- Hoca Sadettin Efendi (1992). Tacü't Tevarih, (Hazırlayan: İsmet Parmaksızoğlu) Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- İnalcık, H. (2005). “ İstanbul Bir İslam Şehri” içinde Akyüz, V.(Ed.), İslam Geleneğinden Günümüze Şehir Hayatı ve Yerel Yönetimler C.II. İlke Yayınları, İstanbul.
- İnalcık, H. (1988) "The Ruznamce Registers of the Kadiasker of Rumeli as Preserved in the Istanbul Miiftuliik Archives." Turcica, no. 20, 251-75.
- Kaydu, E. (1977). Osmanlı Devletinde Şeyhülislamlık Müessesesinin Ortaya Çıkışı. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Tetkikleri Dergisi, (2). s. 201-210
- Ortaylı, İ. (2017) Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı, Kronik Yayınları, İstanbul.
- Özcan, A. (2003). Kānunnâme-i Âl-i Osman (Tahlil ve Karşılaştırmalı Metin). Kitabevi Yayınları, İstanbul.Tansel, S. (1971). Osmanlı Kaynaklarına Göre Fatih Sultan Mehmet’in Siyasi ve Askeri Faaliyetleri. MEB Yayınları. Ankara.
- Tulum, M. (2001). Tazarru’name, MEB Yayınları, İstanbul.
- Ünver, A. S. (1995). İstanbul Risaleleri (Vol. 1). İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı.
- Yalar, M. (2002). XV. Yüzyıl Bursa Âlimleri ve Arap Diline Katkıları. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(2), s. 97-116.
- Yazıcıoğlu, M. S.(1993). Hızır Bey ve Kaside-i Nuniyesi, AÜİF Dergisi, XXVI, s. 549.
- Ziyaoğlu, R (1966). İstanbul Belediye Reisleri ve Belediye Meclisleri. Belediye Matbaası, İstanbul.
- Ziyaoğlu, R. (1971). İstanbul Kadıları-Şehreminleri-Belediye Reisleri ve Partiler Tarihi. Akgün Kitabevi, Ziyaoğlu, R. (1992). İstanbul’un İlk Belediye Başkanı Hızır Bey Çelebi. Aksüt Matbaası, İstanbul.
