Author :
Abstract
Günümüzde tabiat parkları, sunduğu doğal güzelliklerinin yanında, sahip oldukları bu özellikler ile rekreasyonel kullanımlara da olanak sağlayan ve oldukça önemli turizm potansiyeli taşıyan konumlardır. Bu boyutuyla doğa tabanlı rekreasyon alanlarında koruma – kullanım dengesini araştıran çalışmalar oldukça önem kazanmaktadır. Rekreasyonel aktivitelerin plansız oluşumu ve doğaya olumsuz müdahaleler, bugün önemli sayılan doğa tabanlı turizm alanlarının ileride ziyaretçi sayılarının önemli düzeyde düşüş yaşayacağının işaretidir. Bu nedenle bu çalışma, zengin flora ve faunasıyla oldukça önemli turizm potansiyeline sahip Uzungöl Tabiat Parkı kullanıcılarının memnuniyet faktörleri ve çevre yanlısı davranış eğilimleri arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Çalışmanın amacı rekreasyonel amaçlı park kullanıcılarının memnuniyet faktörlerinin belirlenmesi ve çevre yanlısı davranış eğilimleri üzerinde etkilerinin ortaya koyulmasıdır. Bu kapsamda Uzungöl Tabiat Parkında 240 katılımcı ile 2017 yılının Haziran ve Eylül ayları arasında anket çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak katılımcıların memnuniyet faktörleri doğal güzellikler, aktivite olanakları, sosyalleşme, ulaşılabilirlik ve ekipman olanakları olarak belirlenmiştir. Bu faktörlerin çevre yanlısı davranış eğilimi üzerindeki etkilerini ortaya koymak amacıyla regresyon analizleri gerçekleştirilmiş ve çevre yanlısı davranış eğilimini açıklayan model ortaya koyulmuştur. Çalışma sonucunda Tabiat parkında çevre yanlısı davranış eğilimini arttıran memnuniyet faktörleri doğal güzellikler, aktivite olanakları, sosyalleşme ve ekipman olanakları olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda çalışmanın sonucunda, kültürel ve doğal kaynakları korumakla görevli planlayıcılar ve yöneticiler için hangi kritelerin göz önünde bulundurulması gerektiği önerilmiştir.
Keywords
Abstract
Today, nature parks, besides the natural beauties that they offer, are places that carry recreational uses with these features they possess and carry a considerable tourism potential. With this dimension, studies that study conservation - use balance in nature - based recreation areas gain importance. Unplanned occurrences of recreational activities and negative interventions to nature indicate that the number of nature-based tourism areas, which are considered to be important today, will decrease considerably in the future. For this reason, this study examines the relation between the satisfaction factors of the users of Uzungöl Nature Park and pro-environment behavior tendencies, which has a considerable tourism potential with its rich flora and fauna. The purpose of the study is to determine the satisfaction factors of recreational park users and to determine the effects on pro-environment behavior tendencies. Within this scope, a survey was conducted between June and September of 2017 with 240 participants at Uzungol Nature Park. As a result, participants' satisfaction factors were determined as natural beauties, amenities, socialization, accessibility and equipment possibilities. Regression analyzes were conducted to reveal the effects of these factors on the tendency towards pro-environment behavior and a model explaining the trend of pro-environment behavior was put forward. As a result of the study, satisfaction factors that increase the tendency towards environment-friendly behavior in the natural park are determined as natural beauties, amenities, socialization and equipment possibilities. As a result of working in this direction, it has been suggested which criteria should be taken into consideration for planners and managers who are responsible for protecting cultural and natural resources.
Keywords
- Altunkasa M.& Uzun G (1991). “Rekreasyonel Planlamada Arz ve Talep”, Çukurova Üniversitesi Yayınları:
- Altunkasa M.& Uzun G (1991). “Rekreasyonel Planlamada Arz ve Talep”, Çukurova Üniversitesi Yayınları: 6-80, Adana.
- Anonim (1981). Doğu Karadeniz Havzası Toprakları, Topraksu Genel Müdürlüğü, Topraksu Kartoğrafya Müdürlüğü Basımevi, Ankara, 1981
- Canter, D. & Rees, K. (1982). “A multivariate Model of Housing Satisfaction”, Applied Psychology, 31(2), 185-207.
- Çetinkaya, G.; Erman, A.,& Uzun, M. S. (2015). “Determination of the Recreational Park Users Satisfactionsand Dissatisfactions Factors Rekreasyonel Amaçlı Park Kullanıcılarının Memnuniyet ve Memnuniyetsizlik Faktörlerinin Belirlenmesi”, Journal of Human Sciences, 12(1), 851-869.
- Eisenhauer, B. W.; Krannich, R. S., & Blahna, D. J. (2000). “Attachments to Special Places on PublicLands:An Analysis of Activities, Reason for Attachments, and Community Connections”, Society & Natural Resources, 13(5), 421-441.
- Flather CH.& Cordell HK. (1995). “Outdoor Recreation: Historical and Anticipated Trends”, In: Knight RL,Gutzwil- ler KJ, editors.Wildlife and Recreationists: Coexistence Through Management, Washington DC, USA: Island Press.
- Halpenny, E. A. (2006). “Environmental Behaviour, Place Attachment and Park Visitation: A Case Study of Visitors to Point Pelee National Park.
- Halpenny, E. A. (2010). “Pro-Environmental Behaviours and Park Visitors: The Effect of Place Attachment”, Journal of Environmental Psychology, 30(4), 409-421.
- Herting, J. R. & Guest, A. M. (1985). “Components of Satisfaction With Local Areas in the Metropolis”, The Sociological Quarterly, 26(1), 99-116.
- Kyle, G.;Bricker, K.; Graefe, A., & Wickham, T. (2004). “An Examination of Recreationists' Relationships With Activities and Settings”, Leisure Sciences, 26(2), 123-142.
- Kyle, G.; Graefe, A.; Manning, R., & Bacon, J. (2004). “Effects of Place Attachment on Users’ Perceptions ofSocial and Environmental Conditions in a Natural Setting”, Journal of Environmental Psychology, 24(2), 213- 225.
- Lopez-Mosquera, N.& Sanchez, M. (2011). “Emotional and Satisfaction Benefits to Visitors as ExplanatoryFactors in the Monetary Evaluation of Environmental Goods, An Application to Periurban Green Spaces”, Land Use Policy, 28(1), 151–166.
- McLean, D. D.; Hurd, A. R. & Jensen, R. R. (2005). “Using Q-Methodology in Competency Development for CEOs in Public Parks and Recreation”, Managing Leisure, 10(3), 156-165.
- Müderrisoğlu, H.;Yerli, Ö.; Turan, A. A. & Duru, N. (2005). “ROS (Rekreasyonel Fırsat Dağılımı) Yöntemiile Abant Tabiat Parkı’nda Kullanıcı Memnuniyetinin Belirlenmesi”, Tarım Bilimleri Dergisi, 11(4), 397-405.Neal, J. D., & Gursoy, D. (2008). “A Multifaceted Analysis of Tourism Satisfaction, Journal of Travel Research, 47(1), 53-62.
- Newman, P., & Dawson, C. P. (1998). “The Human Dimensions of The Wilderness Experience in The HighPeaks Wilderness Area”, Master's thesis, State University of New York. College of Environmental Science and Forestry, Syracuse, NY).
- Özkan, D. G. (2017). “Kentsel Açık Mekan Çevresel Özelliklerinin Yere Bağlılık Duygusu ÜzerindekiEtkileri: K.T.Ü. Kanuni Kampüsü Örneği”, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Pelletier, L.G.; Legault, L.R., & Tuson, K.M. (1996). “The Environmental Satisfaction Scale: A Measure ofSatisfaction With Local Government Conditions and Government Environmental Policies”, Environment and Behavior, 28(1), 5–26.
- Project for Public Spaces (Ed.). (2000). “How To Turn a Place Around: A Handbook For Creating Successful Public Spaces”. Project For Public Spaces Incorporated.
- Ramkissoon, H.& Mavondo, F. (2014). “Proenvironmental Behavior: The Link Between Place Attachment and Place Satisfaction”, Tourism Analysis, 19(6), 673-688.
- Sivek, D. J. & Hungerford, H. (1990). “Predictors of Responsible Behavior in Members of Three Wisconsin Conservation Organizations”, The Journal of Environmental Education, 21(2), 35-40.
- Stankowich T. (2008). “Ungulate Flight Responses to Human Disturbance: A Review and Meta-Analysis”, Biol Conserv. 141: 2159–2173.
- Stedman, R.C. (2002). “Toward a Social Psychology of Place: Predicting Behavior From Place-Based Cognitions, Attitudes and Identity”, Environment and Behavior, 34(5), 561–581.
- Uzun, S. (2005). “Kırsal Ve Kentsel Alanlardaki Parklarda Kullanıcı Memnuniyeti: Gölcük Orman İçiDinlenme Alanı Ve İnönü Parkı Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı.
- Uzzell, D.; Pol, E. & Badenas, D. (2002). “Place Identification, Social Cohesion, and Environmental Sustainability”, Environment and Behavior, 34(1), 26–53.
- Walker, G. J. & Chapman, R. (2003). “Thinking Like a Park: The Effects of Sense of Place, Perspective-Taking, and Empathy on Pro-Environmental Intentions”, Journal of Park & Recreation Administration, 21(4).Yuksel, A.; Yuksel, F. & Bilim, Y. (2010). “Destination Attachment: Effects On Customer Satisfaction and Cognitive, Affective and Conative Loyalty”, Tourism management, 31(2), 274-284.
