Author :
Abstract
1980’li yıllarda başlayan madenleri özelleştirme süreci 2000’li yıllarda hız kazanmış ve özel şirketlerin üretimdeki payı önemli ölçüde artış göstermiştir. Bu gelişmeye paralel olarak madenlerde yaşanan iş kazalarının sayısı da artmış ve ölüm oranları yükselmiştir. Bu makale özelleştirme politikalarının madencilik sektöründeki kendine has uygulaması olan “rödovans” ile iş kazalarındaki artış arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Çalışmada özel sahalarda çalışan maden işçilerinin kamuda çalışan işçilere göre daha fazla risk altında olduğu görülmüştür. Bunun arkasında yatan en önemli unsurun özel sahalardaki ağır çalışma koşulları ve maliyet gerekçesiyle alınmayan tedbirler olduğu savına ulaşılmıştır. Bu tablonun ortaya çıkmasındaki bir diğer önemli etken ise özelleştirmeyi teşvik eden politikalara eşlik eden yetersiz denetimdir.
Keywords
Abstract
The privatization process in mining industry which has started during 1980s gained a momentum during 2000s and the share of private companies in production has displayed a considerable increase. In parallel to these developments, the number of workplace accidents in mining areas and deaths that related with the accidents have risen. This article examines the relation between "redevence" (royalty) which is a specific practice of privatization policies in mining industry and the increases in workplace accidents. In the study, it has been observed that mining workers in the private mining areas have higher risks than the workers in state-owned mining areas. The study concludes that the most important rationale behind this fact is that the harsh working condition and not taking necessary measures because of their high costs. Another factor that leads to the picture is the insufficient supervision accompanied by the privatization.
Keywords
- Arslanhan, S. & Cünedioğlu H.E. 2010. Madenlerde Yaşanan İş Kazaları ve Sonuçları Üzerine Bir
- Arslanhan, S. & Cünedioğlu H.E. 2010. Madenlerde Yaşanan İş Kazaları ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme, Tepav Değerlendirme Notu.
- Ataçay, N. 2016. “Kömür Sektöründe Kamulaştırma: Çin Konsolidasyon Politikası Türkiye İçin Örnek Olabilir Mi?” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(3): 961-987.
- Çankaya, O.G. 2004. “Rödovans Alt İşverenlik Sözleşmesi Midir?” Kamu-İş, 13(3): 1-21.
- Çelik, A. 2013. “Organize bir Katliam Soma”, Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, (49- 50): 4-9.
- Çelik A. 2014. AKP’nin On Yılında Sendikalar Ve Sendikasızlaştırma,https://tr.boell.org/tr/2014/06/16/akpnin-yilinda-sendikalar-ve-sendikasizlastirma, Erişim Tarihi: 15.05.2017.Ekin, N. 1982. “Türkiye’de 1980 Öncesi Endüstri İlişkilerinin Genel Görünümü”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (31): 125-138.
- Evrensel, https://www.evrensel.net/haber/306373/somada-katliam-oncesine-geri-donuldu, Erişim Tarihi:24.08.2017.
- ILO, http://www.ilo.org/ankara/news/WCMS_551794/lang--tr/index.htm, Erişim Tarihi: 28. 08. 2017.
- Karadeniz, O. 2012. “Dünya’da ve Türkiye’de İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları ve Sosyal Koruma Yetersizliği” Çalışma ve Toplum, (34), 15-75.
- Kilim, E. 2005. “Madencilik Sektöründe Taşöronlaştırma ve Özelleştirme Yöntemi: Rödövans” Kamu Yönetimi Dünyası, 6(21): 12-16.
- Milliyet, http://www.milliyet.com.tr/madenci-iki-asgari-ucret-icin/ekonomi/detay/1965408/ default.htm, Erişim Tarihi: 15.08.2017.
- Müftüoğlu, B.G. & Bağdagül T. 2010. “21. Yüzyılda Zonguldak Maden İşletmelerinde Çalışma Hayatı: Bir Kesit-Tek Gerçek”, Çalışma ve Toplum, (25): 185-216.
- Naim, A. 2010. Yer Altında Kırk Beş Sene, (Haz. Sina Çıladır), Defne Yayınları, Zonguldak.
- Sarıkaya, İ. 2012. Work and Work Accidents in the Flexible Working Regime: The Zonguldak Hard Coal Basin Case, Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
- Sarıkaya, İ. 2013. “Kaza Değil Cinayet: Zonguldak Taşkömürü Havzası’ndaki Taşeron Ocaklarda İşçi Ölümleri”, Eğitim, Bilim, Toplum Dergisi, 11(41): 81-100.
- Sezgin, Ş. 2010. “Politika Transferi ve Türkiye’de Özelleştirme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (27): 67-76.
- Türkiye Barolar Birliği. 2014. Soma Maden Faciası Raporu.
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu. 2011. Madencilik Sektörü İş Sağlığı ve GüvenliğiAraştırma ve İnceleme Raporu, http://bloknot.sosyalkoruma.net/images/pdf/DDK%20Maden%202011.pdf, Erişim Tarihi: 20.07.2017.
- Tepav. 2015. Türkiye Kömür Madenciliği Sektöründe Sözleşmesel Düzenlemeler: Gerçekleşme Biçimleri, Boyutları, Nedenleri, Yasal Nedenleri ve İSG Üzerindeki Etkisi.
- Thêbaud-Mony, A (2012). Çalışmak Sağlığa Zararlıdır (Çev. Ayşe Güren), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.TKİ. 2016. Faaliyet Raporu.
- T.M.M.O.B. 2014. Soma Maden Faciası Raporu.
- Topaloğlu, M. 2001. “Rödovans Sözleşmesi; Hukuksal Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Türkiye 17. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Sergisi, 249-253.
- TTK. 2017a. www.taskomuru.gov.tr/file/SAG_LINK/RODOVANS/genel_bilgi.doc, Erişim Tarihi: 10.05.2017.
- TTK. 2017b. http://www.taskomuru.gov.tr/index.php?page=sayfagoster&id=39, Erişim Tarihi: 07. 07. 2017.Tuncer, K. 1998. Tarihten Günümüze Zonguldak’ta İşçi Sınıfının Durumu: Kumpanyalar Dönemine Geri Dönüş, Göçebe Yayınları, İstanbul.
- Uyumaz, A. & Güngör, F. 2015. “Rödovans Sözleşmesi” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(4):145-185.
