Author:
Abstract
Şimdiki zaman, fiilin gösterdiği olma ve yapmanın şu an gerçekleşmekte olduğunu bildirir. Şimdiki zaman dilin kullanım anını gösterir. Konuşma esnasında sürmekte olan oluş ve kılışı ifade etmek için kullanılır. Oğuz Grubu Türk lehçelerinin önemli ve en eski kolunu Türkiye ve Azerbaycan Türkçesi oluşturur. Söz konusu lehçelerin yazı dilinde şimdiki zaman çeşitli eklerle karşılanmaktadır. Türkiye Türkçesinin yazı dilinde şimdiki zamanı oluşturmak için +yOr eki kullanılır. Azerbaycan Türkçesinin yazı dilinde şimdiki zaman +r, +İr ekleriyle oluşturulur. Türkiye ve Azerbaycan Türkçesi kendi içinde çeşitli ağızlardan oluşmaktadır. Her iki lehçeyi oluşturan ağzılar ölçünlü dilden birçok özellikleriyle farklılık göstermektedir. Türkiye Türkçesinin Kuzeydoğu ağızlarını oluşturan Artvin ağzı ses ve şekil bakımından yazı dilinden hayli uzaklaşmıştır. Şeki ağzı Azerbaycan Türkçesinin Kuzey bölgesinde konuşulan ağızlarından biridir. Artvin ağzı gibi Şeki ağzı da birçok ses ve şekil özellikleri bakımından yazı dilinden farklılaşmıştır. Farklı coğrafyalarda bulunmalarına ve dış güçlerin gösterdiği siyasi ayrışmalara rağmen Türkiye ve Azerbaycan Türkçesi hem yazı dili hem ağzılar bakımından birçok ses ve şekil benzerliğini kaybetmemiştir. Artvin ağzındaki şimdiki zaman ekleriyle Şeki ağzındaki şimdiki zaman eklerinin karşılaştırılması bu benzerliği daha açık şekilde ortaya koymaktadır. Ağızlar yazı dilindeki kuralları takip edemediği gibi aksine kendine özgü ses ve şekil özellikleri de türetmektedir. Dolayısıyla bu durum çalışmada incelenmeye alınmış olan Artvin ve Şeki ağzında görülebilir. Çalışmada Artvin ve Şeki ağzının merkez ve ilçelerinde kullanılan şimdiki zaman ekleri incelenmeye alınmıştır. Her iki ağızda benzer veya farklı ses, şekil görünümüne sahip şimdiki zaman ekleri şahıslara göre çekimi yapılarak karşılaştırılmıştır.
Keywords
Abstract
The present continuous tense informs that being and making that the verb is showing is realizing right now. The present continuous tense indicates the moment of use of language. It is used to express the being and the making during the talk. Turkey and Azerbaijan Turkish are important and oldest branch of Oghuz Group Turkish dialects. The present continuous tense in the written language of the dialects is met with various suffixes. In Turkish of Turkey +yor suffixes are used for the present continuous tense in written language. In Turkish of Azerbaijan +r, +ir suffixes form the present continuous tense in written language. Turkey and Azerbaijan Turkish is composed of a variety of subdialect in itself. The subdialect that make up the two dialects differ with many features from the standard language. Artvin subdialect formed North-eastern subdialect of Turkish of Turkey has considerably moved away from the written language in terms of sound and form. Shaki subdialect is one of the subdialects of Turkish of Azerbaijan that spoken in Northern region. Like the Artvin subdialect, the Shaki subdialect also differs from the written language in terms of many sound and form features. Turkish of Turkey and Azerbaijan has not lost many similarities in sound and form both in terms of writing language and subdialects despite living in different geographies and political split exhibited by external powers. The comparison of present continuous tense suffixes of Artvin's subdialect and Shaki subdialect reveals this similarity more clearly. The subdialects can not follow the rules of the written language, but also produce their own specific sound and form features. Therefore, this situation can be seen in the subdialect of Artvin and Shaki which have been taken into consideration in the study. In the study, the present continuous tense suffixes used in the centers and districts of Artvin and Shaki's subdialects were taken into consideration. The present continuous tense suffixes with similar or different sound and form view in both subdialect were compared according to the persons by conjugating.