Author:
Abstract
İnsanların toplum hayatına gönüllü katılımı demek olan rekreasyon fiziken, ruhen ve zihnen bir etkinlik gerektirir. Ruhen dinlendiren, bedenen eğlendiren, zihnen geliştiren bu etkinlikler bireyin sağlığını bu yönlerden korur ve yaşam enerjisini toplamasında ona yardımcı olur. Aktiviteler açık havada ve yeşil alanlarda gerçekleştirildiğinde oksijen alımındaki artışa bağlı olarak insanı dinç tutar ve hastalıklara karşı ona direnç kazandırır. Ancak ruhen ve bedenen sağlık kazandıran rekreasyon, doğal kaynakların tahribi ve tüketimi gibi çevresel riskleri ya da kaza ve hastalık gibi güvenlik risklerini de beraberinde getirebilir. Bunlardan biri de hayvanlardan bulaşan hastalık anlamına gelen “zoonoz” riskidir. Zira son yarım yüzyılda birçok bulaşıcı insan hastalığının hayvan kaynaklı (zoonotik) olduğu anlaşılmıştır ve açık rekreasyon alanları insanlarla hayvanların belki de en yakın olduğu yerlerdir. Sağlıklı görünseler bile hastalık yapıcı etkenleri (zoonoz) taşıyabilen; bulaşıcı damlacıklarla, tozla veya (kemirgenler, keneler, pireler, akarlar, sinekler gibi) vektörlerle bu mikropları yayabilen hayvanların idrar, dışkı, tükürük gibi çeşitli vücut sıvılarına, parklarda ve açık rekreasyon alanlarında rastlamak mümkündür. Bu derlemede, rekreasyonda açık alan kullanıcılarının maruz kalabilecekleri risk faktörlerinden biri olarak değerlendirilen, özellikle yaygın görülen zoonozlara ilişkin bulaşma ve korunma yolları gibi temel bilgiler derlenmiş, bilgi düzeylerinin belirlenmesine yönelik öneriler sunulmuştur.
Keywords
Abstract
Recreation, which means voluntary participation of people in social life, requires activity in a physical, spiritual, and mental manner. These activities that calm the soul, entertain people physically and develop them mentally protect the health of individuals in terms of these aspects and help them collect their life energy. When the activities are carried out outdoors and in green areas, they keep people energetic due to the increase in oxygen intake and make them resistant against diseases. However, recreation that brings spiritual and physical health can also bring environmental risks such as destruction and consumption of natural resources or security risks such as accidents and illness. One of these is the risk of "zoonosis", which means disease transmitted from animals. In the last half-century, it was found out that many infectious human diseases are of animal origin (zoonotic), and open recreation areas are the places where people and animals are perhaps the closest. Even if those animals look healthy, it is possible to encounter various body fluids such as urine, feces, and saliva of animals that can carry disease-causing agents (zoonosis) and spread these microbes through contagious droplets, dust, or vectors (such as rodents, ticks, fleas, mites, and flies) in parks and outdoor recreation areas. In this study, basic information such as transmission and protection methods of common zoonoses, which are considered as one of the risk factors that outdoor users can be exposed to in recreation, were compiled, and suggestions for determining the knowledge levels were presented.