Author:
Abstract
Bu çalışmada, 2005-2018 yılları arasında Yemen’de faaliyette bulunan üç ticari ve üç katılım bankasının kârlılığına etki eden faktörlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu hedef doğrultusunda, rassal etkiler modeli ile genelleştirilmiş en küçük kareler tekniği kullanılarak, içsel ve dışsel faktörlerin bankaların kârlılığı üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Sonuçlar ilk model incelendiğinde, ROA’nın değişkenlerden sermaye yeterlilik oranı ve GSYIH’nın ile pozitif ve anlamlı bir ilişkiye sahip olduğunu, takipteki krediler oranı, operasyonel verimlilik oranı ve döviz kuru ile ise negatif ve istatistikî olarak anlamlı bir ilişkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu bulgular hem ticari hem de katılım banklarında tutarlı ve benzerdır. İkinci modele göre yapılan analiz sonuçları ise ; ROE’nin değişkenlerden mevduat oranı, GSYİH ve enflasyon oranı ile arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ancak, aktif kalitesi oranı, takipteki krediler oranı, operasyonel verimlilik oranı, likidite oranı ve döviz kuru ile ise negatif ve istatistikî olarak anlamlı bir ilişkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada, Yemen bankalarının kâr payını güçlendirmek için sermaye yeterlilik oranı ve likidite oranından oluşan optimal bir finansal hisseye sahip olmaları gerektiğini önerilmektedir. Ayrıca, bankalar kredi portföyünü etkin bir şekilde yönetmeli, kredi tahsilatları için bankanın kredi karşılığında yeterli ve uygun teminatı olmalıdır, aksi takdirde bankaların kârlılığı ve performansı olumsuz yönde etkilenecektir. Banka üst yönetiminin harcamalar üzerinde daha fazla kontrole sahip olması ve banka kar marjının arttırılması için maliyetlerinin nasıl kontrol altında tutulacağı konusuna ilgi duyması gerektiği de tavsiye edilmektedir.
Keywords
Abstract
This study aims to investigate the significant factors that affecting profitability of three commercial banks and three islamic banks operating in Yemen during the period 2005-2018. In line with this goal, it has been evaluated to predict the effect of internal and external factors on the profitability of banks by using the generalized least squares technique with random effects models. When the first Model is examined, results revealed that ROA has a positive and significant relationship with the capital adequacy ratio and GDP. However, non-performing loans ratio, operational efficiency, and exchange rate factors are negatively correlated with ROA. Such as this results are consistent and similar in both islamic and commercial banks. The results concerning second model ROE indicated that deposits ratio, GDP, and inflation rate have a positive and significant influence on banks profitability determined by ROE, while the assets quality, liquidity ratio, non-performing loans ratio, operational efficiency, and exchange rate have a negative and significant effect on banks profitability determined by ROE. This paper suggests that banks of Yemen should be required to hold on an optimal financial stake of capital adequacy ratio and liquidity ratio to strengthen the portion of profits. Further, banks should manage their loan portfolio effectively, and should receive sufficient and appropriate collateral for the size loan, otherwise the the profitability and performance of banks will be adversely affected. It is also recommended here that banks executive management must have greater control over expenditures and an interest in how to keep costs down for the enhancement of bank profit margin.