Author:
Abstract
Tarihsel süreçte birçok kriz yaşanmıştır, ancak 1990’lı yıllardan başlayan ve etkisini birçok ülkede gösteren küresel krizler piyasa ekonomilerinde istikrarsızlıklara ve ülke ekonomilerinde sarsıntılara sebep olmuştur. Özellikle krizlerin küresel boyut kazanması ile bir ülkede oluşan kriz kelebek etkisi ile yayılarak tüm dünyayı etkiler duruma gelmektedir. Bu durum ise finansal serbestleşme, makroekonomik istikrarsızlıklar finansal zayıflıklar sonucu oluşan finansal kırılganlık uluslararası yatırımcıların panik yapması ve spekülatörlerin saldırması ile sermaye akısının yön değiştirmesine sebebiyet vermektedir. Bir Ülkenin gelişmişlik düzeyini gösteren en önemli kriterlerden biri ise finansal piyasalarının derinlik kazanmış olmasıdır. Sermaye dağılımı surecinde önemli rol oynayarak ekonominin sürekli olarak yapılandırılması ve ekonomik büyümenin sağlanmasına katkıda bulunması sebebi ile finansal sistem borsanın en önemli işlevidir. Bu nedenden dolayı borsalar ülkelerin finansal derinliğini ve gelişmişlik düzeyini ortaya koyan en önemli göstergedir. Ülke içinde veya dışında gelişen krizlerin küreselleşme etkisi ile kendilerini ilk olarak artan bir şiddetle hissettirdikleri yerler borsalardır. Türkiye, 1990’dan 2000-2001 krizine kadar istikrarlı olmayan bir ekonomik yapıya sahip olduğu için bu dönemlerde oluşan krizlerden etkilenmiştir. 2000-2001 krizi bankacılık sektörünü etkisi altına almış ve Türkiye bu krizden sonra doğru bir ekonomik yapılanma ile sağlam bir kurulu yapı geliştirmiştir. Geliştirilen sağlam yapı sonucunda 2008 küresel krizinde diğer krizlere oranla daha az etkilenmiştir. 2018 yılında ise siyasi sebeplerden dolayı oluşan yaptırımların YTL’nin döviz karşısında değer kaybetmesi ve kısa bir süre ekonomik bunalım yaşamasına sebep olmuştur. Merkez Bankasının aldığı önlemler ile daha önce yaşanılan krizlere kıyasla kolay atlatılmıştır. Bu çalışma ile krizlerin Borsa İstanbul, yatırım araçları, yatırımcı sayısı ve ülke üzerindeki makroekonomik etkilerin nerede başladığı, ne şekilde geliştiği tablo, grafikler ve veriler yardımı ile açıklanmaya çalışılmıştır
Keywords
Abstract
There have been many crises in the historical process, however, the global crisis, which started in the 1990s and showed its impact in many countries, caused instability in market economies and shocks in national economies. In particular, with the global scale of the crisis, the crisis in a country is spread by the impact of butterfly and affects the whole world. This situation, financial liberalization, macroeconomic instability, financial fragility caused by financial weaknesses, led to the panic of international investors and the attack of speculators and the change in the direction of capital flow. One of the most important criteria that shows the level of development of a country is that its financial markets have gained depth. The financial system is the most important function of the stock market, as it plays an important role in the capital distribution process and contributes to the continuous structuring of the economy and ensuring economic growth. The effects of the crises in and out of the country on globalization and the first place where they feel an increasing violence are the stock markets. Turkey was affected by the crises during these periods as it had a non-stable economic structure from 1990 to 2000-2001. The 2000-2001 crisis affected the banking sector and Turkey developed a sound board structure with a correct economic structure after the crisis. As a result of the strong structure developed, the global crisis in 2008 was less affected than other crises. In 2018, the sanctions for political reasons caused the YTL to depreciate against the foreign exchange and to experience a short period of economic crisis. However, the measures taken by the central bank were easily overcome compared to the previous crises. With this study, tried to explain the crisis with the help of stock market Istanbul, investment instruments, number of investors and the macroeconomic effects on the country where they started, how they developed, with the tables, charts and data.