Author:
Abstract
Gazâlî’nin insan anlayışı iki açıdan ele alınabilir. Bunlardan birincisi, insan olarak dünyaya gelmek anlamında insan doğmak; ikincisi ise insan doğmanın gereklerini yerine getirmek anlamında insan olmaktır. Yaptığımız bu ayrımı belirleyen temel etken ise içerisinde insanın özel bir gayretinin bulunup bulunmamasıdır. Bu makale, Gazâlî’nin insan anlayışında, insan doğmak kısmını ele alır. Diğer bir ifadeyle makalenin konusu, insanın diğer varlıklar arasındaki yeri, potansiyel olarak sahip olduğu kuvvet ve yetileridir. Gazâlî’ye göre varlık kümesi Tanrı ve O’nun fiillerinden meydana gelir. Tanrı, zatı ve sıfatları ile biricik olandır. O’nun fiilleri ise âlem olarak isimlendirilir. Her fiil faili hakkında bilgi vericidir. Âlem de kendisi vasıtasıyla Tanrı bilinsin diye yaratılmıştır. Beden ve ruhtan müteşekkil olan insan ise, bedeniyle cisimler âlemine, ruhuyla Tanrı’ya nispet edilir. O, âlemde özel bir yere sahiptir. Âlemin özeti olarak yaratılmıştır ve âlemin tamamından misaller taşır. Bu sayede âlemi idrak eder ve bu idraki onu Tanrı’ya ulaştırır. Melek ve hayvan özelliklerini birlikte taşıyan insan, hayvanlığın en alt derecesinden melekliğin en yüksek derecesine yükselebilecek potansiyeldedir.
Keywords
Abstract
Al-Ghazali's human understanding can be considered from two perspectives. The first of these is being born as a human, and the second is to be human in the sense of fulfilling the requirements of human nature. The main factor that determines this distinction is the existence of a special effort of the person. This article deals with the being born as a human part of al-Ghazali's human understanding. In other words, the subject of the essay is the place of man among other beings, the powers, and faculties that he potentially possesses. According to al-Ghazali, beings are consist of the God and the acts of God. God is unique with his essence and attributes. His actions are called the world. Every action gives information about the actor. God is known through the world and the world is created for it. The human being consist of body and spirit. His body belongs to the world of things, and his spirit belongs to God. He has a special place in the world. He was created as a summary of the world. He understands the world at this point, and this understanding leads him to God. Human possesses angelic and animal characteristics. On this count, he has the potential to rise to the highest level of the angel from the lowest level of the animal.