Alaettin Ata Melik Cuveynî’nin Tarih-i Cihangûşa Adlı Eserinde Türk Kadınları ve Devlet İçerisindeki Faaliyetleri
Author :
Abstract
|
Eserin yazarı Ebu’l-Muzaffer Alaettin Ata Melik bin Bahaettin Muhammet el-Cuveynî olup Cuveyn’in Azdvar kasabasında 1226 tarihinde doğmuştur. Gençlik yıllarında divanda görev alarak Emir Argun’un en gözde kişileri arasında yer almıştır. Çok eski ve meşhur bir aileye mensup olan yazarın aile fertlerinden bazılarının Büyük Selçuklular, Harezmşahlar ve İlhanlılar devrinde önemli resmî görevlerde bulundukları bilinmektedir. Kültürlü bir aile çevresinde ve çok geniş imkanlar içerisinde yetişen Cuveynî, çocukluk ve gençlik yıllarında mükemmel bir tahsil görmüş, 17-18 yaşlarında iken Moğolların İran, Horasan, Irak ve Azerbaycan’ın genel valisi Argun’un özel katipleri arasına girmiştir. Alaettin Ata Melik Cuveynî’nin Tarih-i Cihangûşa adlı eseri üç cilttir. Birinci ciltte uzun bir önsözden sonra Moğolların eski adet ve gelenekleriyle cengiz yasalarına, onun ortaya çıkışına ve Uygur memleketlerindeki fetihlerine değinilir. Uygurların dinleri, adetleri ve efsaneleri hakkında bilgiler verilmektedir. Cengiz Han’ın ölümüne kadar ki Maveraünnehir ve İran’daki fetihleri ve Güyük Han’ın ölümüne kadar ki meydana gelen olaylar anlatılır. Tuli ve Çağatay hakkında da kısa bilgiler bulunmaktadır. Eserin ikinci cildinde Harezmşahlar tarihinden bahsedilmektedir. Özellikle son hükümdarlar hakkında uzun bilgiler verilmektedir. Karahitaylar hakkında da değerli bilgiler kaydedilmiştir.Ayrıca Ogeday zamanında başlayarak Hülagu’nun İran’a gelişine kadar ki Moğol hükümdarlarından da bahsedilmektedir. Bu cildin son kısmında verdiği bilgilerin bir kısmı babasından duydukları bilgiler olup bir kısmı ise bizzat kendi gördüklerine dayanmaktadır. Üçüncü ciltte Mengü Han’ın tahta geçmesinden itibaren saltanatının ilk yılları, tahta oturma törenleri, Hülagu Han’ın İran’a hareketi, Alamut İsmaîlileri ve mezhepleri hakkında bilgiler verilmektedir. Bu çalışmada yukarıda adı geçen eserde devlet içerisinde kadınların rolü ve faaliyetlerine dair bilgiler aktarılmıştır. |
Keywords
Abstract
|
The author of the work is Abu'l-Muzaffer Alaettin Ata Malik bin Bahaettin Muhammad al-Juwaynī, who was born in the town of Azdvar in Juwayn in 1226. In his youth, he served in the divan and became one of Emir Argun's favorite people. The author belonged to a very old and famous family and it is known that some of his family members held important official positions during the Great Seljuks, Khwarezmshahs and Ilkhanids. Juveynî, who grew up in a cultured family environment and with very wide opportunities, received an excellent education in his childhood and youth, and when he was 17-18 years old, he became one of the special clerks of Argun, the Mongol governor general of Iran, Khorasan, Iraq and Azerbaijan. Alaettin Ata Malik Juveynî's Tarih-i Cihangûsha is in three volumes. In the first volume, after a long preface, the ancient customs and traditions of the Mongols, the law of Jengiz, his emergence and his conquests in the Uighur lands are mentioned. Information is given about the religion, customs and legends of the Uighurs. The conquests of Genghis Khan in Maveraunnehir and Iran until his death and the events that took place until the death of Güyük Khan are described. There is also brief information about Tuli and Chagatai. In the second volume of the work, the history of Khwarezmshahs is mentioned. Especially long information is given about the last rulers. There is also valuable information about the Karahitays. He also mentions the Mongol rulers from the time of Ogeday until the arrival of Hulagu in Iran. Some of the information he gives in the last part of this volume is based on what he heard from his father and some of it is based on what he saw himself. In the third volume, information is given about the first years of Mengü Khan's reign from his accession to the throne, the enthronement ceremonies, Hülagu Khan's movement to Iran, the Ismaili people of Alamut and their sect. In this study, information on the role and activities of women in the state in the aforementioned work is presented. |
