Öyküsel Maruz Bırakma Terapisi TSSB’de Değişimi Nasıl Yaratıyor: Değişim Mekanizmalarına Dair Literatür Derlemesi
Author :
Abstract
Travma sonrası stres bozukluğunun (TSSB) tedavisine yönelik çeşitli yaklaşımlara özgü tedavi protokolleri bulunmaktadır. Tedavide her yaklaşımın vurguladığı benzer unsurların yanı sıra ayrışan yönleri travmaya yönelik bilgiyi arttırmaktadır. Tedaviye özgü unsurlar tedavinin nasıl işe yaradığı, yani nasıl etki ettiğine dair yol gösterici olmaktadırlar. Literatürdeki çalışmalar incelendiğinde travmatik anılara maruz bırakma travma müdahalelerinin odağını oluşturmaktadır. İlgili literatür incelendiğinde çeşitli maruz bırakma yaklaşımları olmakla birlikte, son dönemde travmaya yönelik müdahalelerde öyküyü merkeze alan öyküsel tekniklerin TSSB semptomlarını iyileştirmedeki iddiaları ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda travmada güncel tedavi yaklaşımları incelendiğinde öyküsel müdahalelere yeni adaylardan birinin 2000’li yılların başında Schauer, Neuner ve Elbert tarafından geliştirilmiş Öyküsel Maruz Bırakma Terapisi’nin (Narrative Exposure Therapy: NET) olduğu görülmektedir. NET çoklu travmatik yaşam deneyimlerini bireyin yaşamındaki önemli olayların kronolojik bir anlatısına dayanarak, travmatik yaşam olaylarını yaşam bütünlüğü içerisinde ele almaya olanak tanımaktadır. Tekil veya çoklu travmatik yaşantıların yanı sıra pozitif yaşam olaylarının da kronolojik sıra ile ele alınması bireyin yaşamında bir bütünlük algısını oluşturmayı hedeflemektedir. Önceki yaklaşımlardan farklı olarak yaşam öyküsünde bütünlük oluşturmayı merkeze alan bu yaklaşımda değişime olası değişim mekanizmaları (koşullu tepkiler, dissosiyasyon, anlatı entegrasyonu, pozitif anılar, duygusal işlemleme, negatif bilişler gibi) ön plana çıkmaktadır. TSSB’nin gelişimi ve sürdürülmesine etki eden tedavi unsurları yani tedavideki değişim sağlayan mekanizmaları anlamak, etkili bir tedavi sonucunu açıklamak açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle bu makalede TSSB’nin tedavisine yönelik güncel bir yaklaşım olan NET’e özgü tedavi unsurları ve değişime katkı sunan etki olası mekanizmalarının ele alınması amaçlanmaktadır.
Keywords
Abstract
There are treatment protocols specific to various approaches to treating post-traumatic stress disorder (PTSD). In addition to the similar elements emphasized by each approach in treatment, the different aspects increase knowledge about trauma. Elements specific to the treatment provide guidance on how the treatment works, that is, how it affects. When studies in the literature are examined, exposure to traumatic memories constitutes the focus of trauma interventions. When the relevant literature is examined, although there are various exposure approaches, the claims of narrative techniques centering on the story in improving PTSD symptoms in recent trauma interventions come to the fore. In this context, when current treatment approaches in trauma are examined, it is seen that one of the new candidates for narrative interventions is Narrative Exposure Therapy (NET), developed by Schauer, Neuner and Elbert in the early 2000s. NET allows multiple traumatic life experiences to be handled within the context of life, based on a chronological narrative of important events in the individual's life. Addressing positive life events in chronological order, as well as single or multiple traumatic experiences, aims to create a perception of integrity in the individual's life. Unlike previous approaches, in this approach, which focuses on creating integrity in the life story, possible change mechanisms (such as conditioned reactions, dissociation, narrative integration, positive memories, emotional processing, negative cognitions) come to the fore. Understanding the treatment elements that affect the development and maintenance of PTSD, that is, the mechanisms that provide change in treatment, is important in explaining an effective treatment outcome. Therefore, this article aims to discuss treatment elements specific to NET, a current approach to the treatment of PTSD, and possible change mechanisms that contribute to change.
