Kamu Gelirlerinde Vergi Gelirlerinin İç Borçlanma ve Dış Borçlanma Üzerindeki Eşbütünleşme Analizi: 2000-2021 Yılları Arası Türkiye Örneği
Author :
Abstract
Devlet kamu gelirleri ve kamu harcamaları arasındaki ekonomik dengeyi sağlamak için vergi ve borçlanma yoluna gitmektedir. Kamu gelirleri içerisinde vergiler %80 gibi büyük bir paya sahiptir. Bu çalışmada vergi gelirlerinin ve kamu borçlarının 2000-2021 yılları verileri ele alınarak o yıllar itibari ile yaşanan sıkıntılar doğrultusunda azalma ve artış eğilimleri incelenmiştir. Vergi gelirleri ile borçlanma açısından Orta Vadeli Program (2023-2025) ile Orta Vadeli Program (2024-2026) hedefleri kısaca değerlendirerek açıklanmıştır. Çalışmamızda bağımsız değişken olarak ele aldığımız vergi gelirlerinin, iç borçlanma ve dış borçlanma üzerindeki etkisi eşbütünleşme analizi yapılarak incelenmiştir. Sonuç olarak vergi gelirleri ile iç borçlanma arasında bir eşbütünleşme bulunamamış fakat bağımlı değişken olan dış borçlanma ile bağımsız değişken olan vergi gelirleri arasında bir ilişki tespit edilmiştir. Kısa dönemde vergi gelirlerinde yaşanan %1’lik bir değişimin, dış borçlanmada %7.35’lik bir azalmaya sebep olduğu, uzun dönemde ise %1’lik bir değişimin dış borçlanmada %1.03’lük bir artışa sebep olduğu görülmektedir. Bu durum kur beklentisindeki yükselmeden dolayı karşımıza çıkmaktadır.
Keywords
Abstract
The state uses taxes and borrowing to ensure the economic balance between public revenues and public expenditures. Taxes have a large share of 80% in public revenues. In this study, the data of tax revenues and public debts for the years 2000-2021 were examined and the decrease and increase trends were examined in line with the problems experienced in those years. The Medium Term Program (2023-2025) and Medium Term Program (2024-2026) targets in terms of tax revenues and borrowing are briefly evaluated and explained. The effect of tax revenues, which we considered as an independent variable in our study, on domestic borrowing and external borrowing was examined by performing cointegration analysis. As a result, no cointegration was found between tax revenues and domestic borrowing, but a relationship was detected between external borrowing, which is the dependent variable, and tax revenues, which is the independent variable. It is seen that a 1% change in tax revenues in the short term causes a 7.35% decrease in external debt, and in the long term a 1% change causes a 1.03% increase in external debt. This situation arises due to the increase in exchange rate expectations.
