Author :
Abstract
Yeme-içme kültürünün vazgeçilmezlerinden olan çömlekçilik binlerce yıldır Anadolu topraklarında bir zanaat ve meslek olarak varlık göstermekte, bu varlığını ihtiyaçlar doğrultusunda sürdürmeye devam etmektedir. Ancak son 30–40 yıldır değişen teknoloji, ekonomi ve sanayileşme sürecinde plastik, metal gibi hammaddelerden üretilen ürünlerin ucuz ve daha kolay ulaşılabilir olmasıyla kilden yapılmış ürünlerin tercih edilirliği azalmış ve buna bağlı olarak çömlekçilik yok olmaya yüz tutmuş meslekler grubunda yer almaya başlamıştır.
Tüm bahsi geçen olumsuzluklara karşın son zamanlarda mesleği canlandırmak, devamlılığını ve görünürlüğünü sağlamak adına tüzel kişiler veya yerel yönetimler tarafından projeler geliştirildiği görülmektedir. Mesleğin sona erdiği yerlerden olan Balıkesir ilinin Sındırgı ilçesi de bunlardan biridir. Yaşayan son çömlek ustası Yalçın Akkaya’nın usta eğitici, Muhammet Asil Çetin ve Süleyman Çetin’in yerel girişimciler olarak başlattığı bir dizi proje, bu çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Çalışmada, Yalçın Usta’nın mesleğe başlaması, geleneksel üretimler hakkındaki bilgiler ve ilçede yapılan projeler aktarılmaya çalışılacaktır. Araştırmanın temel verilerini, 2021 yılının ekim ayında Yalçın Usta ve proje kurucularından Muhammet Asil Çetin ve Süleyman Çetin ile yapılan görüşmeler oluşturmaktadır. Bu araştırma ile çömlekçiliği korumak ve yeni nesillere aktarmada geliştirilen projelerin diğer yerel yönetim ve girişimcilere örnek oluşturarak kültürel mirasın sürdürülebilirliği hedeflenmiştir.
Keywords
Abstract
Pottery, one of the indispensables of the eating and drinking culture, has existed as a craft and profession in Anatolian lands for thousands of years and continues to maintain this existence in line with the needs. However, in the last 30–40 years, with the changing technology, economy and industrialization process, products made from raw materials such as plastic and metal have become cheaper and more accessible. The preference for products made from clay has decreased, and pottery has begun to take place in the group of professions on the verge of extinction.
Despite all the negativities above, it is seen that projects have been developed recently by legal entities or local governments to revive the profession and ensure its continuity and visibility. Sındırgı district of Balıkesir province, which is one of the places where the profession ends, is one of them. A series of projects initiated by the last living pottery master Yalçın Akkaya, master trainer, Muhammet Asil Çetin and Süleyman Çetin as local entrepreneurs form the scope of this study. In the study, the beginning of Yalçın Usta’s profession, information about traditional productions and the district's projects will be conveyed. The primary data of the research consists of interviews with Yalçın Usta and project founders Muhammet Asil Çetin and Süleyman Çetin in October 2021. With this research, the sustainability of cultural heritage was aimed at setting an example for other local governments and entrepreneurs of the projects developed to protect pottery and transfer it to new generations.
Keywords
- 1. Argentona, M. D. (tarih yok). History of the museum. Ocak 7, 2022 tarihinde Museu Del Cantir Argentona. adresinden alındı
- 2. Arı, Y. (2021). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması ve Sürdürülebilirliği: Gümüşhane Dölek Köyünde Geleneksel Çömlekçilik. Milli Folklor, 17(131 (Güz 2021)), 190-203. 5 Ocak 2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1198382 adresinden erişildi.
- 3. BBT Tv. (2021, Mayıs 21). Balıkesir'in Genç Girişimcileri. 7 Ekim 2021 tarihinde Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=IU4-hu7sVo0 adresinden erişildi.
- 4. BEBKA. (2018). Kınık Köyü Kırsalda Tasarım Etkinliği. Kınık, Bilecik. 7 Eylül 2022 tarihinde https://www.bebka.org.tr/admin/datas/yayins/192/kinik-katalog-web_1540966111.pdf adresinden erişildi.
- 5. Bilge Seramik ve Sanat Atölyesi. (2019, Mayıs 8). 3 Eylül Anaokulu Çömlek Atölyesi’nde Çocuklar Hayallerini Yoğurdu. 5 Ocak 2021 tarihinde Sındırgı'da Yaşam, Sındırgı'nın Dijital Hafızası: https://sindirgida.com/3-eylulanaokulu-comlek-atolyesinde-cocuklar-hayallerini-yogurdu/ adresinden erişildi.
- 6. Bilge Seramik ve Sanat Atölyesi. (2019, Ekim 30). Bilge Seramik ve Sanat Atölyesi Çömlek Testiciliğinin Hikayesi. 5 Ocak 2021 tarihinde Sındırgı'da Yaşam, Sıngı'nın Dijital Hazfızası: https://sindirgida.com/bilgeseramik-ve-sanat-atolyesinde-comlek-testiciligin-hikayesi/ adresinden erişildi.
- 7. Bilge Seramik ve Sanat Atölyesi. (2019, Ocak 15). Kadim Kültürümüzün Son Temsilcileri Bilge Seramik ve Sanat Merkezi'nde Bir Arada. 5 Ocak 2021 tarihinde Sındırgı'da Yaşam; Sındırgı'nın Dijital Hafızası: https://sindirgida.com/kadim-kulturumuzun-son-temsilcileri-bilge-seramik-sanat-merkezinde-bir-arada/ adresinden erişildi.
- 8. Bilge Seramik ve Sanat Atölyesi. (2019, Şubat 8). Toprak Sanatınında Emek ve Azim ile Bir Başarının Hikayesi. 5 Ocak 2021 tarihinde Sırdırgı'da Yaşam, Sındırgının Dijital Hafızası: https://sindirgida.com/toprak-sanatindaemek-ve-azim-ile-bir-basarinin-hikayesi/ adresinden erişildi.
- 9. Çetin, M. A. (2021, Eylül 19). Yörüklerin Toprak Küpler ile Sulama Sistemi. 5 Ocak 2021 tarihinde Sındırgı'da Yaşam, Sındırgı'nın Dijital Hafızası: https://sindirgida.com/yoruklerin-toprak-kupler-ile-sulama-sistemi/
- 10. Çetin, M., & Çetin, S. (2018). Sındırgı'da Bir El Sanatı: Çömlekçilik ve Testicilik. F. Arslan, P. Aksak, V. Zoğal, M. Üzülmez, & E. Demir (Dü.), Güncel Araştırmalar Işığında Sındırgı. içinde Edebiyat Fakültesi Yayın No: 200, s. 229-236. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları. 7 Ocak 2021 tarihinde https://www.academia.edu/36933364/G%C3%BCncel_Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar_I%C5%9F%C4%B1%C 4%9F%C4%B1nda_S%C4%B1nd%C4%B1rg%C4%B1 adresinden erişildi.
- 11. Çömlek Festivali. (tarih yok). Festival Hakkında. 3 Eylül 2022 tarihinde Çömlek Festivali: https://www.comlekfestivali.com/kurumsal/hakkinda adresinden erişildi.
- 12. Museu Del Cantir Argentona. (2022, Ağustos 3). 72 "Festa del Càntir". 27 Eylül 2022 tarihinde Museu Del Cantir Argentona: https://museucantir.org/en/activitats/72-festa-del-c%C3%A0ntir adresinden erişildi.
