Alaşehir Jandarma Kâtibi Necmi Efendi’nin Yunanistan Liosia (Lusiya) Kampı’ndaki Esaret Günlerine Dair Raporu
Author :
Abstract
30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması sonucunda Anadolu’nun pek çok bölgesi işgal altına girmiştir. Özellikle Yunanlılar tarafından işgal edilen Batı Anadolu ve bu bölgede yaşayan insanlar çeşitli işkencelere maruz kalmış, on binlerce asker ve sivil de Yunanlılar tarafından esir alınmıştır. Milli Mücadele sırasında Ankara Hükümeti elde edilen esirleri, oluşturmuş olduğu esir taburlarına dağıtıp cephe gerisine sevk etmiş, Yunanlılar ise Türk esirleri, önce Yunan işgali altında bulunan bölgelere ardından da Yunanistan’da oluşturulan esir kamplarına göndermişlerdir. Yunanistan’daki esir kamplarına gönderilen Türk esirlerinin yaşadıkları ızdırap ve işkençeler, Anadolu’da Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde gerçekleşen Milli Mücadele’nin zaferini bütün dünyaya ilan eden Lozan Barış Antlaşması’na kadar sürecektir.
Yaşanan bu ızdıraplı süreç içerisinde Yunanistan’da esir edilenlerden birisi de Alaşehir Jandarma Merkez Bölüğü Katibi Necmi Efendi’dir. Esaret hayatı 11 Haziran 1921 tarihinde başlayan Necmi Efendi, 14 Aralık 1921 tarihine kadar Yunanistan’da esir edilmiştir. Öncelikle Alaşehir’den başka bölgelere nakledilmişken, son olarak Yunanistan’ın Lusiya Kampı’na gönderilmiştir. Bu çalışma Necmi Efendi’nin Yunan esir kamplarında kaldığı süre boyunca gözlemlerini yazdığı raporunda yer alan bilgileri gün ışığına çıkararak, Yunanistan tarafından esirlere uygulanan muameleyi ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
The Armistice of Mudros was signed on 30 October 1918, setting the occupation of Anatolia. The Aegean region was especially hit hard as the Greek occupation forces committed largescale atrocities among the Turkish population. The Greek occupation forces took large numbers of prisoners, sending them to the areas under occupation or to prisoner camps in Greece, where they stayed until defeat of the occupation forces by Mustafa Kemal Paşa and the end the War of Independence after the treaty of Lausanne.
One of the Prisoners of War was the clerk of the Alaşehir Central Gendarmerie Division, Necmi Efendi who was taken prisoner on 11 June 1921 and released on 14 December 1921. Necmi Efendi was first sent to an area under occupation and then was sent to Larissa Prisoner Camp in Greece. This study deals with the report of Necmi Efendi who provides important details about the life and sufferings Turkish Prisoners of War in Greek camps after the World War I.
Keywords
- 1. Akçay, Gülfidan (2018). Afyonkarahisar Esir Kampı (1914-1923), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilimdalı Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
- 2. Akgün, Seçil Karal-Uluğtekin, Murat (2001). Hilâl-i Ahmer’den Kızılay’a, Türk Hava Kurumu Basımevi, Ankara.
- 3. Akın, Veysi (1995). “Cafer Tayyar Paşa’nın Esir Alınışı ve Esaret Hayatı”, İlmî Araştırmalar: Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri, Sayı: 1, ss. 31-38.
- 4. Altıntaş, Ahmet (2008). Belgelerle Milli Mücadele Döneminde Esirler, Anekdot Kitaplar, Ankara.
- 5. Arslan, Nebahat Oran (2008). Birinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’deki Rus Savaş Esirleri, IQ Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
- 6. Berber, Engin (1989). “Türk-Yunan Savaşından Sonra Sivil Tutukluların ve Savaş Tutsaklarının Değişimi”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Sayı: 4, Ege Üniversitesi Yayınevi, İzmir, ss. 109-135.
- 7. Çanlı, Mehmet (1993). Milli Mücadele Döneminde Türk-Yunan Esirleri ve Mübadelesi (1920-1923), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- 8. Çanlı, Mehmet (2020). “Milli Mücadele Dönemi Türk-Yunan Askeri ve Sivil Esirlerine Genel Bir Bakış”, Editör: Alev Duran, Prof. Dr. Abdulhalûk Mehmet Çay 35. Yıl Armağan Kitabı, İstanbul, ss. 331-356.
- 9. Çapa, Mesut (1990). “Milli Mücadele Yıllarında Anadolu’daki Yunan Savaş Esirlerini Ziyaret Eden Uluslararası İlk Kızılhaç Heyeti”, Atatürk Yolu, Sayı:6, Ankara, ss. 281-294.
- 10. Erim, Nihat (1953), Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Cilt: 1, Türk Tarih Kurumu Basımevi,11. Kaya, Erol (2008). “Milli Mücadele Döneminde Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin Anadolu ve Yunanistan’daki Türkve Yunan Esirlerine Yaptığı Yardımlar”, Turkish Studies International Periodical Forthe Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Cilt: 3, Sayı: 2, ss. 465-486.
- 12. Kutlu, Cemil (2010). “I. Dünya Savaşı’nda Rusya’daki Türk Esirleri”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 43, Ezurum, ss. 319-328.
- 14. Özçelik, Mücahit (2013). Birinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’deki Esirler, Türk Tarih Kurumu Yayınları,15. Özdemir, Ahmet (1988). Milli Mücadelede Harp Esirleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- 16. Özdemir, Ahmet (1990a). “Savaş Esirlerinin Milli Mücadeledeki Yeri”, Atatürk Yolu, Cilt: 2, Sayı: 6, Ankara, ss. 321-333.
- 17. Özdemir, Ahmet (1990b), “Millî Mücadelede Üserâ Taburları”, Atatürk Yolu, Sayı: 5, ss. 129-150.
- 18. Özel, Ahmet (1995). “Esir”, İslam Ansiklopedisi, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, Cilt: 11, İstanbul, ss. 382-389.19. Özel, Ahmet (1996). İslam Devletler Hukukunda Savaş Esirleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara. 20. Şemseddin Sami (1995), Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul.
- 21. Şimşir, Bilâl (2000), İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1939), Cilt: II (Nisan-Aralık 1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
- 22. Taşkıran, Cemalettin, Ana Ben Ölmedim, I. Dünya Savaşı’nda Türk Esirleri, İş Bankası Kültür Yayınları, 2001.23. Taşkıran, Cemalettin (2018). Milli Mücadele’de Türk ve Yunan Esirler, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul. 24. Topçu, İbrahim-İzgöer, Ahmet Zeki (2020). Hilâl-i Ahmer Mecmû’aları, Cilt: 1, İstanbul.
- 25. Tunalı, Yasemin Türkkan (2017), “I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Topraklarındaki Romen Esirler”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 25, Ankara, ss. 80-116.
- 26. Uca, Alaattin (2003), “1915 Yılında Yayımlanan Bir Üsera Talimatnamesi ve Düşündürdükleri”, A.Ü. Atatürk Dergisi, Sayı: 3, ss. 169-183.
- 28. Yunan İllerinde Zavallı Esirlerimiz (1339), İkinci Kısım, Matbuat ve İstihbarat Müdüriyeti Umumiyesi, 29. Yunan İllerinde Zavallı Esirlerimiz (1998), Çeviren: Muhammed Safi, Bedir Yayınevi, İstanbul.
