Author :
Abstract
Mert ve namert kavramları sosyal hayatta sıkça karşımıza çıkan olgulardır. Bu kavramlardan türeyen mertlik ve namertlik de insanoğlunun karakterinde yer alan özelliklerdir. Mert olmak ne kadar çok takdir edilen bir özellikse namertlik de bir o kadar nefret edilen ve hor görülen bir özelliktir. Sosyal hayatın kendine en çok yer bulabildiği ve sosyal hayatın yansımasının en çok işlendiği şiir türü halk şiiri ve âşık tarzı şiir geleneğidir. Buna bağlı olarak bu iki şiir türünde, mert ve namert kavramları sıkça ele alınıp işlenmiştir. Mertlik övülürken namertlik yerilmiştir. Âşık şiirinin zirve şahsiyetlerinden biri olan ve hayatını da karakterli, dürüst ve mertçe yaşayan Âşık Şenlik, şiirlerinde bu kavramlara oldukça fazla yer vermiştir. Bu çalışmada Âşık Şenlik’in şiirlerinde mert ve namert kavramlarını nasıl ele alıp işlediği üzerinde durulacaktır. Çalışmanın amacı yaşadığı dönemde karşılaştığı mertçe ve namertçe tutumlara karşı Şenlik’in nasıl bir tavır aldığını gözlemlemek ve bir söz ustası olarak bu durumları nasıl ifade ettiğini tespit etmektir.
Keywords
Abstract
The concepts of manful and craven are the phenomena that we encounter frequently in social life. Courage and cowardice derived from these concepts are the characteristics of human beings. Being manful is a trait that is highly appreciated, while being craven is a trait that is hated and despised. The type of poetry in which social life finds the most place for itself and the reflection of social life is processed most is folk poetry and poetic tradition of minstrel style. Accordingly, the concepts of manful and craven in these two types of poetry are frequently discussed and processed. While manful is praised, craven is condemned. Ashik Senlik, who is one of the top figures of ashik poetry and lives his life with character, honesty and bravery, has given a lot of space to these concepts in his poems. In this study, it will be focused on how Ashik Senlik deals with the concepts of manful and craven in his poems. The aim of the study is to observe what kind of attitude Senlik took against the manful and craven attitudes he faced during his lifetime and to determine how he expressed these situations as a wordsmith.
Keywords
- 1. Alptekin, B. & Coşkun, N. (2006). Çıldırlı Âşık Şenlik Divanı, Çıldır Belediyesi Yayınları, Ankara.
- 2. Asker, N. (2019). “Âşık Şenlik’in Şiir Dünyası”, Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi, 3(1) : 94-103.
- 3. Aslan, E. (2007). Çıldırlı Âşık Şenlik (Hayatı-Şiirleri-Karşılaşmaları-Hikâyeleri), Maya Akademi. İstanbul.
- 4. Çelik, E. (2020). “Çıldır’ın Kısa Yönetsel Tarihi”, http://cildirmanset.com/haber/cildirin_kisa_yonetsel_tarihi- 7452.html (Erişim: 09.7.2022)
- 5. Çobanoğlu, Ö. (1999). “İşgal Edilen Vatan Topraklarında Âşık Edebiyatı'nın İşlevleri ve Âşık Şenlik”, Milli Folklor, (42): 89-91.
- 6. Gökşen, C. (2012). “Âşık Şenlik’in Kars’ın İşgal Yıllarında Söylediği Koçaklama ve Destanların Halk Üzerindeki Etkisi”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(3): 118-135.
- 7. İçel, H. (2009). “Çıldırlı Âşık Şenlik’in Şiirlerinde Halk Kültürü Unsurları”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1): 11-29.
- 8. Özel, M. (2007). “Halk Şiirinde Mertlik” https://www.yenisafak.com/yazarlar/mustafa-ozel/halk-iirinde- mertlik-4209 (Erişim: 08.7.2022)
- 9. Sağlam, S. (2010). “Anadolu ve Türkmen Sahası Edebiyatlarında Mert ve Namert Kavramları Üzerine Bir Değerlendirme”, III. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ss. 779-784.
- 10. Sağlam, S. (2017). “Mahtumkulu’nun Şiirlerinde Mert ve Namert Tipi”, bilig Dergisi S. 82 ss. 303-327.
- 11. Yıldırım, Ö. (2018). “Çıldırlı Âşık Şenlik'in Şiirlerinin Dili (giriş-gramer-metin-dizin)”, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Erzurum.
- 12. Yılmaz, B. (2018). “Hıfzı’nın Şiiri’nde İşgal ve Kurtuluş Döneminin İzleri” (Ed. Bican Veysel Yıldız), Ölümünün 100. Yılında Kağızmanlı Hıfzı Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, 259-266, Akademi Ajans Matbaa, İstanbul.
- URL-1: http://lugatim.com/s/MERT%E2%80%93MERD (Erişim: 09.7.2022)
- URL-2: https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 09.7.2022)
- URL-3: https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 09.7.2022)
- URL-4: http://lugatim.com/s/N%C3%82MERT%E2%80%93N%C3%82MERD (Erişim: 09.7.2022)
